Apparat va dasturiy

Klaviatura - foydalanuvchi tomonidan ma’lumotlarni kompyuterga kiritishga mo‘ljallangan qurilmadir. Tugmachalar soni va joylashishi turli xil kompyuterlarda har xil bo‘lishi mumkin, lekin ularning vazifasi o‘zgarmaydi.
IBM RS SHK klaviaturalari 2 xilda ishlab chiqariladi. Kichik - 83 ta va katta -101 ta tugmachaga ega bo‘lgan klaviaturalar. Katta klaviatura ishlashga juda qulay. Klaviatura xarflar joylanishi bo‘yicha ingliz (QWERTY) va fransuz (AZERTY) standartlariga bo‘linadi.

Kichik klaviatura

Katta klaviatura
Ba’zi hollarda kichik klaviatura - kichik razradli klaviatura, katta klaviatura esa katta razradli klaviatura deb ham yuritiladi. SHKning imkoniyatiga qarab kichik klaviaturaning 83, 89 tugmali variantlari respublikamizda keng tarqalgan edi. Katta klaviaturalarning 101, 104, 107 tugmali satandart variantlari bor. Katta klaviaturalarning multimediali variantlar ham bo‘lib, ularda 108-124 tagacha tugmachalar bor.

multimediali zamonaviy klaviaturalar
Klaviaturaning asosiy yoki alfavit tugmalari 57 ta tugmadan iborat bo‘lib, 37 lotin harf va belgilar, 10 raqam va 10 maxsus tugmalar. Ko‘p tugmalarda bir nechta belgilar yozilgan. Har xil rangda yozilgan harflar, belgilar har xil til standartiga mosligidir. Til standartini o‘zgartirish klaviaturalarda har xil (o‘ng [Alt] Q [Shift], ikkita [Shift], o‘ng [Ctrl] Q [Shift] tugmalarni birga bosish orqali). Maxsus tugmalar [Shift] - agar siz harflar tugmasini bosgangiz u holda kichik harf kiritiladi, agar sizga katta harf kerak bo‘lsa u holda maxsus [Shift] tugmani bosib, qo‘yvormasdan shu xarf tugmasini bosishiz kerak (masalan, [Shift] Q
[a] bosilsa ekranda "A" hosil bo‘ladi). Agar bitta rang bilan bir nechta belgilar yozilgan bo‘lsa, u holda ulardan pastkidagi asosiy, yuqoridagi passiv deb nomlanadi. Tugmani bosganizda asosiy belgi kiritiladi. Agar sizga passiv belgi kerak bo‘lsa, u holda siz maxsus tugmani bosib, qo‘yvormasdan belgi tugmasini bosishiz kerak (masalan, [Shift] Q [1] bosilsa ekranda "!" hosil bo‘ladi). [Ctrl] va [Alt] - shu tugmalarni bosib turib boshqa tugmani bosganimizda har xil amallar bajariladi. [Caps Lock] - bu tugma yordamida [Shift] bosilib turgan holatini (faqat harflar uchun) yoqamiz yoki o‘chiramiz. [Tab] - keyingi bo‘limga yoki qismga o‘tish. [Backspace] - oldin (chapda) joylashgan bitta belgini o‘chirish uchun foydalaniladi. [Enter] - yangi satrga o‘tish yoki ma’lumotlarni kiritish (ba’zi bir klaviaturalarda (Return) yoki (SR)). [Esc] - oxirgi xarakatdan voz kechish.