Antiseptik va dezinfeksiyalash vositalari

Mavzu; Antiseptik va dezinfeksiyalash vositalari. Antibiotiklar

Kimyoviy tuzilishi bo‘yicha ko‘rilayotgan dori vositalar quyidagi guruhlarga mansubdir.

• Detergentlar :Serigel
• Nitrofuran unumlari:Furatsillin
• Fenol va uning hosilalari:Toza fenol Rezorsin Qayin qatroni
• Bo‘yoqlar:Brilliant yashili Metilen ko‘ki Etakridin laktat
• Galogen tutuvchi birikmalar: Xlorgeksidin Xloramin B Yodning spirtli eritmasi

• Metall birikmalari:Simob ikki xloridi Simobning sariq oksidi, Kumush nitrat Mis sulfat, Rux oksidi , Rux sulfat
• Oksidlovchilar: Vodorod perekisining eritmasi Permanganat kaliy
• Aldegid va spirtlar: Formaldegid eritmasi Etil spirt
• Kislota va ishqorlar: Bor kislotasi Ammiak eritmasi

Nitrofuran unumlari

• antiseptiklarning muhim guruhi hisoblanadi. Ularga furatsillin ( nitrofuran, nitrofurazon) lar mansubdir. Nitrofuranlar keng ta'sir spektriga egadirlar. Ular grammusbat va grammanfiy bakteriyalar va sodda jonivorlarga xalokatli ta'sir ko‘rsatadilar. Furatsillin asosan sirtga ishlatiladi, ya'ni jarohatlarga, teri va shilliq qavatlarga ishlov berish, seroz va bo‘g‘in bo‘shliqlarini yuvish uchun. Furatsillinni bemorlar asosan yaxshi qabul qilishadi. Ba'zan u sensibilizatsiya, dermatit rivojlantiradi. Fenol guruhi va uning ko‘pgina hosilalari mashxur bo‘lgan aromatik qatordagi antiseptiklarni o‘z ichiga olgan.

 

• Xlorni ajratuvchi dori vositalardan biri antiseptik va dezodorantlik1 xossasiga ega bo‘lgan xloramin B hisoblanadi. Uni bemorni ajratmalari (masalan, qorin tifi, vabo, sil va boshqalar), uy - ro‘zg‘or buyumlari, metall bo‘lmagan asboblar, hamda qo‘llarni va infeksiyalar tushgan yara yuzalarini zararsizlantirish uchun qo‘llashadi. Biguanid hosilasi xlorgeksidin (xibiton) tarkibida xlor tutgan samarador antiseptiklardan hisoblanadi. U antibakterial va fungitsid ta'sir ko‘rsatadi. Jarroxlarni qo‘li, operatsiya maydoni, jarohatlarni, peshob xaltasini hamda asboblarni sterilizatsiyasida qo‘llaniladi. Jarrox qo‘liga ishlov berilganda terini qurishi, dermatitlar rivojlanishi mumkin. Suvni zararsizlantirish uchun qo‘llaniladigan pantotsid ham tarkibida xlor tutgan dori vositalarga kiradi

Antiseptik va burushtiruvchi vosita sifatida oftalmologiyada mis sulfatni ( mis ko’poros; CuSO4·5H2O), rux sulfatni (ZnSO4) qo‘llashadi. Traxomada tarkibida mis sulfat, nitrat kaliya, achchiq tosh va kamfora bo‘lgan maxsus ko‘z qalamini qo‘llashadi. Eruvchan tuzlar (mis sulfat va rux sulfat ) peshob yo‘llari va peshob xaltasini yuvish uchun qo‘llanishi mumkin.

• Antiseptik va burushtiruvchi vosita sifatida oftalmologiyada mis sulfatni ( mis ko’poros; CuSO4·5H2O), rux sulfatni (ZnSO4) qo‘llashadi. Traxomada tarkibida mis sulfat, nitrat kaliya, achchiq tosh va kamfora bo‘lgan maxsus ko‘z qalamini qo‘llashadi. Eruvchan tuzlar (mis sulfat va rux sulfat ) peshob yo‘llari va peshob xaltasini yuvish uchun qo‘llanishi mumkin.
• Oksidlovchilar guruh iga vodorod perekisi ( H2O2 ) va kaliy permanganat (kaliy nordon margansovkasi, KMnO4). Ular antiseptik va dezodorantlik ta'sirga ega. Ikkala dori vositani ta'sir prinsipi kislorodni ajratishdan iborat.

Antibakterial ximioterapiya vositalari quyidagi guruh lardan iboratdir:

• antibiotiklar
• sulfanilamid dori vositalari
• xinolin unumlari
• turli hil kimyoviy tuzilishli sintetik antibakterial vositalar
• zahmga qarshi vositalar
• silga qarshi vositalar

• Antibiotiklarni qo‘llash jarayonida mikroorganizmlarni ularga chidamliligi rivojlanishi mumkin. U streptomitsin, oleandomitsin, rifampitsinga tezroq, penitsillinlar, tetratsiklin va levomitsitinga nisbatan sekinroq, polimiksinlarga esa kamroq rivojlanadi. Chaparasta chidamlilik ham rivojlnishi mumkin. Bunda nafaqat qo‘llanilayotgan, balki unga kimyoviy tuzilishi bo‘yicha o‘xshash bo‘lgan boshqa antibiotiklarga ham chidamlilik rivojlanadi ( masalan, barcha tetratsiklinlarga).