Antibiotiklar reja: Antibiotiklar haqida tushuncha

Archa, karagay va kayin daraxtlarining nina barglari ezib ivitilganidan keyin uning bir tomchisini olib sodda xayvonlar joylashtirilgan boshka bir tomchi suvga kuchirilsa, ular darxol uladi.

Kup usimliklarning tukima suyukliklari xam shunday xususiyatga ega. Masalan, shumurt daraxtining kish vaktidagi kurtaklari xovonchada yanchilib, undan 0,1 g olib probirkaga solinsa va uning ustiga uy pashsha (Musca domestica) laridan bir nechtasi kuyib yuborilsa ular darxol xalok buladilar.

Keyinchalik Tokin piyoz, sarimsok, xren, gorchitsa, aloy (sabur), kichitki ut, kora archa (mojjevelnik), pomidor bargi, ayiktovon usimliklarining bargida fitonsidlar borligini aniklagan. Usimlikning yoshi, vegetatsiya davri, iklim va yashash sharoitiga karab, fitonsidlarning aktivligi xam turlicha buladi. Fitonsid yangi urilgan usimlikda kup, kuritilgan usimlikda kam buladi. Fitonsidlarning antibakterial va boshka xususiyatlarini tekshirishda Tokin, Foy, Toropsev, YAnovich va yana bir kancha sovet olimlarining ilmiy ishlari dikkatga sazovordir.

Foy Trichomonas vaginalis nomli sodda xayvon kuzgagan kasallikni piyoz fitonsidi bilan davolagan.

Tokin raxbarligidagi bir gruppa olimlar fitonsidlarni ichak tayokchasi, proteus, ok stafilokokk, sarsina va lambliyalarda sinab, ularning bakteritsid ta'sirini isbotlagan.

Agar piyoz yoki sarimsok 1—3 minut chaynalgandan sung ogiz mikroflorasi tekshirilsa, undagi mikroblar juda kamayadi (Tokin, 1951). Filatova va Toropsevlar yiringli yaralarni xam fitonsidlar bilan davolab yaxshi natijalarga erishdilar. YAnovich sarimsokdan sativin deb ataluvchi dori tayyorlagan. U bakteritsid xususiyatiga ega bulib, vabo vibrioni, difteriya bakteriyalari, stafilo¬kokk, paratif tayokchasi, ichburug bakteriyasi, protey va boshkalarni xalok etadi.

Amerikalik olimlar Kavellito, Beyli, Brukt va Suterlar (1944—45 yillarda) sarimsokdan bakteritsid mod¬dalar topib, unga «allitsin» deb nom berishgan. Allitsin stafilokokkga, paratif, dizentereya tayokchalari, vabo vib-rioni va boshkalarga bakteritsid ta'sir etadi.