Anorgul atajonova

12. Mavhum otlar ishtirok etmagan gapni toping. 
A) Ozodaning ko‘ngli negadir g‘ash edi; 
B) Muhabbat-inson qalbidagi eng oliy tuyg‘u; 
C) Oftob chiqdi olamga, yugurib bordim xolamga; 
D) Malikaxon mehmonlarga dasturxon yozdi. 
13.  Quyidagi  gapda  nechta  mavhum  ot  bor?  Uyg‘oqlik  uzayib 
ketsa,  uyqusizlik  paydo  bo‘lib,  nafslarda  ham  bezovtalikni  vujudga 
keltiradi. 
A) 2 ta; 
B) 3 ta; 
C) 4 ta; 
 
D) 5 ta. 
  
Mavzuni o‘zlashtirish uchun mustaqil topshiriq 
 
1. "Muomala odobi" mavzusida matn tuzing. 
Tuzgan matningizdan atoqli, turdosh, aniq va mavhum otlarni topib, 
ma’nolaridagi farqni izohlang. 
2.  "Gulzorni  bulbul  bezaydi"  sarlavhali  matnni  o‘qing,  atoqli  va 
aniq otlarni aniqlab, daftaringizga ko‘chirib yozing. 
 
Gulzorni bulbul bezaydi 
 
Mahtumquli  mushoirada  qatnashishni  juda  yaxshi  ko‘rar,  qayerda 
mushoira  boshlansa  jon-jon  deb  ishtirok  etarkan.  Kunlardan  bir  kuni 
Samarqand  chetidagi  "Bog‘i  bo‘ston"da  beqiyos  katta  mushoira 
boshlanibdi.  Shoirlar  ko‘p  she’r  bilishlik,  badihago‘ylik,  hozirjavoblik, 
she’rni san’atkorona o‘qish va hokazolarda bir-biridan qolib chiqish uchun 
bor  mahoratlarini  ishga  solishibdi.  Mahtumqulining  quvvayi  hofizasi 
kuchli  bo‘lib:  Navoiy,  Fuzuliy  va  boshqa  qanchadan-qancha  shoirlarni 

---

 
93
boshidan-oyoq yod bilishi, o‘zi ham bir nafasda qanchadan-qancha g‘azal 
to‘qib,  ularni  qoyilmaqom  o‘qishi  bilan  kishilarni  hayratga  solardi. 
Saroyga  sultonning  o‘zlari  ham  tashrif  buyurib,  bir  chetda  mushoiraga 
quloq  solibdilar,  hammadan  ko‘ra  Mahtumqulining  hozirjavobligi, 
topqirligi,  turkiy  va  forsiy  tillarda  she’rni  soz  o‘qishiga  maftun  bo‘lib 
Sulton  unga  tikilib  qolibdi.  Buni  ko‘rgan  vazir:  "Bu  sahroyi  shoirning 
mushoirada bo‘lishligi Sultonga ma’qul tushmadi", – deb o‘ylab: 
– Hoy, ahli fozillar, – debdi mushoirani bo‘lib, – shunchalik xilma-
xil,  chiroyli  gullardan  iborat  gulzorga,  –  u  Mahtumqulini  ko‘rsatibdi, 
buning aralashgani yaxshi bo‘lmabdi. 
Vazirning noo‘rin luqmasiga javoban Sulton lutf qilibdi:  
– Unday demang, gulzorni bulbul bezab turibdi-ku. 
– Sulton shunday debdi-da, Mahtumquliga qarab: 
–  Barokallo,  zehningu  xotirangga,  sendan  ulkan  shoir  chiqqusidir, 
g‘olibga  boshdan-oyoq  sarpo  berilsin,  –  deb  buyuribdi.  Tolibu-ilmlar, 
shoirning do‘stlari Mahtumqulini olqishlashibdi. 
("Allomalar ibrati" nomli kitobdan)