Mavzu: Oftob urishi

MAVZU:______________________________________________________________
Oftob urishi — quyosh nurlari tik tushib turganda boshning (ayniqsa, yalang boshning) oʻta qizib ketishidan kelib chiqadigan kasallik holati. Oftob urganda miyada qon aylanishi buziladi; miya pardalari va moddasining tomirlari kengayib, qonga toʻlib ketadi, miya shishadi. Oftob urishi ogʻir boʻlganda mayda qon tomirlari yorilib, miyaning turli boʻlimlariga va pardalariga qon quyiladi, natijada markaziy nerv sistemasi turli bulimlarining funksiyasi buziladi. Oftob urishi yengil boʻlganda bosh aylanadi, ogʻriydi, darmon quriydi, koʻz tinadi. Ogʻir Oftob urishida bemor talvasaga tushib qusadi, hushdan ketadi, terisi qizaradi, pulsi va nafas olishi tezlashadi, temperaturasi koʻtariladi. Bunday hollarda uni darhol kasalxonaga yotqizishi kerak.
Oldini olish oftobda ishlaganda yoki yurganda, albatta, bosh kiyimi kiyib olish lozim
Issiq (oftob, kun) urishi alomatlari — holsizlik, koʼngil aynishi, bosh aylanishi, qusish, tomir tortishishi va hushdan ketish.
Issiq (oftob) urishiga koʼproq bolalar, oʼsmirlar, qariyalar va alkogolь isteʼmol qilganlar moyil boʼladi, chunki ularda har xil sabablarga koʼra organizmning haroratni tartibga soluvchi tizimi sust ishlaydi.
Issiq (oftob) urishining oldini olish maqsadida quyidagi qoidalarga amal qilish tavsiya etiladi:
kunning issiq paytida jismoniy mashq qilmaslik;
havo oʼtkazuvchi kiyim-kechak kiyish;
iloji boricha bosh kiyim kiyib yurish;
choy (kuchli emas), kvas, va mineral suvlar ichish;
jabrlanganni salqin joyga (soyaga) olib oʼting;
sovuq suv yoki choy, tuz qoʼshilgan suv ichiring;
tanadagi yirik qon tomirlarni sovitish uchun hoʼl matolarni boʼyin, qoʼltiq osti, sonning ichki qismiga qoʼyib, jabrlanganni yelpib turing;
jabrlanganni hoʼl sochiq yoki hoʼl choyshablar bilan sovitishga harakat qiling;
agar jabrlangan qusishni boshlasa, bezgak tutsa va xushidan ketsa darhol «Tez tibbiy yordam» chaqiring;
issiq (oftob) urganida jabrlanganda nafas olish yoki yurak urishi toʼxtab qolsa (miokard infarkti), reanimatsion (sunʼiy nafas va yurak massaji) muolajalarni amalga oshirishga tayyor boʼlib turing.
Elektr jarohatidan ximoyalanishni tashkil etishda uning ruxsat etilgan zararsiz miqdoridan (REZM - PDZ) xisob yuritish qabul qilingan. Zararsiz chegara miqdori deb, odam o‘zini - o‘zi elektr zanjiridan xalos etaolishigi imkon beradigan miqdoriga aytiladi. Elektr qurilmalarining vazifasi, ish tartibi, tokning davriyligi, odamga ta’sir muddati bo‘yicha toklarning zararsiz chegara miqdorlari 9 - jadvalda berilgan. Ammo hamma vaqt qo‘yib yuboruvchi tok asosida xisob yuritib ximoyani to‘la ta’minlash oson bo‘lmaydi. Shuning uchun ba’zi himoya moslamalarini (yerga ulanish va b.) o‘lim xavfini solmaydigan ruxsat etilgan zararsiz tok miqdoriga asoslanib hisoblash tavsiya qilinadi.
I rux q
bunda, I ≤ 1 sek. - tokning ta’sir muddati, sek.
Tajribada o‘zgaruvchan tokning 42 V gacha, o‘zgarmas tokning esa 110 V gacha bo‘lgan miqdori muayyan sharoitda xavfsizligi aniqlangan: amalda ehtiyotkorlik nuqtai nazaridan xavfsiz tok miqdorini bu miqdorlardan ancha pasaytirilgan holda qabul qilishini ruxsat etiladi(GOST 12.2.07 - 75). Ammo bu yerda «xavfsiz» deb aytilgan ibora nisbiy xisoblanadi, chunki yuqorida aytganimizdek ma’lum sharoitda bu ko‘rsatkichlardan ancha kam miqdordagi elektr toki ham jarohatlanishga sabab bo‘laoladi.