Anorgul atajonova

"So‘zning  otasi  aql,  onasi  til",  –  deyishadi  keksalar.  Muomala 
madaniyatida  so‘z  aqldan  kuch,  tildan  ixtiyor  oladi.  Til  shunday  kuchga 
egaki, suyaksiz bo‘lsa ham suyakni tebratadi.  
Kishining  odobi  dastavval  uning  tilida,  keyin  tili  orqali  bilimida 
ko‘rinadi. Odob doirasidagi muomala madaniyatini o‘zlashtirgan kishilarga 
farosatli,  fahmli,  odobli,  aqlli,  es-hushli,  madaniyatli  deb  baho  beramiz. 
Shunday  ekan,  inson  yoqimli,  foydali,  zaruriy  mavzularda  so‘zlamog‘i  , 
behuda  va  ma’nisiz  so‘zlardan  ehtiyot  bo‘lmog‘i  lozim.  Hadisi  Sharifda 
ta’kidlanishicha,  so‘zning  foyda-zararini  o‘ylab  so‘zlagan  kishi  odamlar 
oldida  buyuk  o‘rin  olgani  kabi,  Alloh  taollo  qoshida  ham  marhamatga 
tegishli  odam  bo‘ladi.  Aqli  bor  odam  har  vaqt  o‘ziga  zarar  keltiradigan 
so‘zlardan saqlanur. Musulmon odam yolg‘on so‘zlamaydi, o‘ziga foydali, 
zararli  bo‘lishiga  qaramasdan  har  vaqt  to‘g‘ri  so‘zlar.  Yolg‘on 
so‘zlamoqlik  tuban  kishilar  odatidir.  Inson  tili  orqali  o‘zining  yaxshi 
fazilati  va  yomon  xislatini  namoyon  etadi.  Ota-bobolarimizdan  meros 
bo‘lib  kelayotgan  yaxshi  so‘z  kishilarni  bir-birlariga  yaqinlashtiradi. 
Yomon  so‘z  esa  do‘stni  dushmanga  aylantiradi.  Insonlar  o‘rtasida  fitna-
nizo uyg‘otadi. Shirin muomala har bir kishiga quvonch, bemorga malham 
va najot bag‘ishlaydi, sovuq so‘z esa odamni xasta qilishi mumkin. Shuni 

---

 
100
unutmaslik  kerakki,  muomala  madaniyatini  egallagan  kishi  el-yurt  oldida 
baobro‘bo‘ladi. 
 
Bizlar bir o‘tkinchi, jahon barqaror 
Odamdan faqat so‘z qolur yodgor. 
Yaxshi nom qolsa bas, shudir maqsud - kom,  
Tanamiz o‘tkinchi, qolajagi nom ! 
Ulug‘  mutafakkir  Firdavsiy  ta’kidlaganidek,  so‘zimizni  odamlarga 
yodgorlik,  yaxshilik  qilib  qoldiraylik.  Shirin  so‘z  har  birimiz  uchun  ham 
qarz, ham farz bo‘lib qolsin. Xalqimizning "Aytilgan so‘z – otilgan o‘q",