Anor seleksiyasi va navshunostligi

Navlar Hosildorligi qishloq xo`jaligida nav Hosildorli-gini oshirishda mustaqil omil sifatida namoyon bo`ladi. Ishlab chiqarishga tadbiq etilayotgan yangn navlar mavjud navlardan Hosildorligi bo`yicha ustun turishi kerak. Nav Hosildorligi uning genotipi bilan birgalikda o`sish sharoitlariga Ham bog`-liqdir. Hosildorlikni aniqlashda nav xususiyatlaridan eng mu-Himi uning unumdorligi va chidamliligidir. Nav unumdorligi o`sish muHitidan to`la foydalangan Holda yuqori Hosil berish qobiliyatidir. Chidamlilik - tashqi noqulay sharoitlarga bo`lgan bardoshliligidir. Nav Hosildorligi unumdorlik bilan chidam-lilik xususiyatlarining bir-biri bilan bo`lgan munosabatlari-dan kelib chiqadi. Nav past Haroratlarga, qurg`oqchilikka, shamolga, baHor ayozlariga, kasallik va zararkunandalarga qancha chidam-li bo`lsa, Hosildorli shuncha yuqori bo`ladi. Yuqori unumdorlikka ega bo`lgan nav boshqa muHitda noqulay sharoitlarga chidamsiz bo`lsa kam Hosilli bo`ladi.
Navlarning o`zini o`zi changlab olish qobiliyati. O`zini o`zi changlab meva, urug` beradigan navlar o`zini changlovchilar, faqat chetdan changlanib meva, urug` beradigan navlar esa o`ziga bepusht deyiladi. Chetdan changlanadigan navlar tanlash xususiyatiga ega bo`ladi, ya’ni Har qanday begona nav changlovchi bo`lavermaydi. Buning uchun ularning biologik muvofiqligi zarur.
Navlarniig o`zini o`zi changlash qobiliyatini aniqlash va changlovchi navlar tanlash mevachilikda katta aHamiyatga ega. Nav o`rganishda bu muHim xo`jalik xususiyat Hisoblanadi. Olma, nok, o`rik, gilos va boshqa meva ekin navlarining aksariyat qismi o`zini-o`zi changlash qobiliyatiga ega emas, Shu sababdan bog` tash-kil etilganda asosiy navlarga changlovchi navlar tanlash zarur.
Navlar fenologiyasi. Fenologiya - o`simliklarning tashqi sharoit ta’sirida mavsumiy rivojlanish qonuniyatlarini o`rga-nadi. Navlarni o`rganishda rivojlanish fazalarining tabiiy sharoitda o`tish xususiyatlarini bilish katta aHamiyatga ega. Bu navlarning vegetatsiya davri davomiyligini, aloHida Har bir fazasining o`tish muddatlarini va bu fazalarning meteorologik sharoitlar bilan bo`lgan bog`liqligini aniqlash zarur. Ma’lumotlar asosida navning maHalliy sharoitlarga moslashganligi, yorug`likka, issiqlikka, namlik va boshqa omillarga bo`lgan muno-sabatini o`rganish lozim.
Navlarga to`liq ta’rif berilganda ularning kasallik va zararkunandalarga bo`lgan chidamliligi, meva sifati va ba’zi morfologik belgilari Ham o`rganiladi. Navlar Har tomonlama o`rganilib, ularning asosiy afzalliklari va kamchiliklari ko`r-satiladi. Ularga iqtisodiy baHo beriladi va qaysi tuproq-iqlim sharoitlarida rayonlashtirish to`g`risida takliflar ko`r-satiladi.
2. Respublikamizda meva-rezavor ekin navlarining biologikxo`jalik xususiyatlarini o`rganish va sinashning quyidagi bosqich va usullari mavjud:

9. 
   Dastlabki nav o`rganish yoki batafsil, chuqur nav o`rganish:
   
10. 
    Kollektsiyalarda (meva-rezavor ekin namunalari to`plami) nav o`rganish;
    
11. 
    Davlat nav sinovi;
    
12. 
    Ishlab chiqarishda nav sinash.