Anor seleksiyasi va navshunostligi

V. FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR RO‘YHATI…………………….
KIRISH
Qishloq xo‘jalik ekinlaridan yuqori va sifatli hosil olishda seleksiya va urug‘chilik ishlarining to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilganligi rnuhim ahamiyat kasb etadi, chunki dehqonchilikni rivojlantirishda hosildorlikni va mahsulot sifatini oshirish, asosan, ikki usulda amalga oshiriladi: birinchidan, yuqori agrotexnika qo‘llash; ikkinchidan, har bir tuproq iqlim sharoitlariga moslashgan, hosildor, sifatli mahsulot beradigan intensiv nav va duragaylarni ishlab chiqarishga joriy etishdir. Ma’lumki, to‘g‘ri tanlangan navlar tegishli agrotexnika sharoitida yuqori va sifatli hosil olishni ta’minlaydi.
Mevachilikni jadallashtirish navga bo‘lgan talabni ham o‘zgartirmoqda. Hozirgi paytda jadallashgan texnologiyalarga mos keladigan intensiv tipdagi navlardan bog‘lar barpo etish davr talabi hisoblanadi. Buning uchun esa past bo‘yli, mexanizatsiyaga mos, kasallik va zararkunandalarga chidamli, solkashligi yo‘q yoki kuchsiz solkash, spur tipidagi navlar yaratilishi lozim. Bundan tashqari, mevasidan foydalanish yo‘nalishi (yangi holicha iste’mol uchun qayta ishlash, quritish, chetga eksport qilish va h.k.) va mahsulot sifati bo'yicha yuqori natijalarga ega bo‘lishi navning asosiy ko‘rsatkichlaridan bo‘lib hisoblanadi.
Bahorgi ayozlardan ko‘p shikastlanmasligi uchun danakli meva ekinlari (o‘rik, shaftoli, gilos, tog‘olcha) va yong‘oqmeva ekinlarining kech gullaydigan, mahsuloti yaxshi saqlanuvchan navlarini ishlab chiqarishga joriy etilishi qishloq xo‘jaligi samaradorligini oshiruvchi omillardan bo‘lib hisoblanadi.
Seleksiya yangi navlar yaratish ustida izlanishlar olib borar ekan, o ‘z navbatida navshunoslik fani bilan chambarchas bog‘langan. Yaratilgan yangi navlarning biologik xususiyatlarini, pomologik belgilarini va eng muhimi xo‘jalik belgilarini bilish va o‘rganish, ularni mavjud navlar bilan taqqoslashtirish asosida ulardan foydalanish, ekiladigan zonalarni belgilash bilan yangi navlardan samarali foydalanish mumkin. Shuning uchun meva va rezavor meva ekinlarining yangi navlarini yaratish usullari va texnikasi bilan birga, navlar, ularning biologik xususiyatlari va belgilarini, agrotexnikaga munosabatini yaxshi bilmasdan turib, ularni ishlab chiqarishga tatbiq etish mumkin emas. Bu ma’lumotlarni olish uchun ushbu qo‘llanma talabalarga foydali bo‘ladi, deb muallif umid bildiradi.