Annotatsiyasi tayanch so‘zlar: folklor, ertak, boshlang‘ich, sinf, xalq ertagi, muallif ertagi, o‘qituvchi, dars, o’qish. Tadqiqot obyekti

Tajribalar natijalari tahlili

Ma’lumki, darsda o‘qituvchi bosh figura. U axborot berish, tezroq-tezroq o‘qitish bilan ovora bo‘ladi. Lekin o‘quvchilarning yangilikni qabul qilish darajalari har xil, xohish istaklari turlicha, ular passiv eshituvchi, oddiy tinglovchilardir. Bunday xususiyat “ularning o‘quv jarayonidagi mas’uliyatlarini, javobgarlik hissini susaytiradi”.¹ Demak, ular mustaqil fikr yuritish, mushohada qilish, xulosa chiqarishdan yiroqda.

O‘qituvchi o‘qitishdan o‘qishni o‘rgatishga, bilim berishdan o‘quvchilarning bilimlarini mustaqil egallashlariga ko‘maklashishi zarur. U o‘quvchini ehtiyoj tug‘dirishdan muhit yaratishga va undan mas’uliyatni sezishga yo‘llashi lozim. Bunda avvalo, o‘quvchini mustaqil fikrlashiga yordam beruvchi turli xil usullarni qo‘llash kerak bo‘ladi.
Biz 3-4-sinflarda o‘qish darslarida o‘quvchini mustaqil fikrlashga undovchi turli usullarni qo‘llab bordik. Ularni avvalgi boblarda ko‘rsatib o‘tdik.
Yangi pedagogik usullarni qo‘llab tajribalarimiz natijalarini tekshirish uchun o‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalari darajasini, yaxshi o‘qish sifatlarini tarkib topish darajasini, shuningdek, mantiqiy fikrlash darajalarini aniqlash uchun test usulidan foydalandik. Testlar nazorat va tajriba sinflarida bir xil variantlarda olindi. Natija quyidagicha bo‘ldi.

Sinflar	O‘quvchi	ballar
	Bola soni	9-10	7-8	5-6	3-4	1-2
3-A nazorat sinfi	31	7 22,6	14 45,21	8 25,8	1 3,21	1 3,21
3-B tajriba sinfi	32	18 56,2	10 31,31	4 7,51	-	-

Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, tajriba sinfi ertak ustida ishlash jarayonida usullardan to‘g‘ri foydalanish natijasida o‘quvchilar 87,5% ko‘rsatkichga ega bo‘ldi. Nazorat sinfida esa bu ko‘rsatkich 67% ya’ni 20% kam bo‘ldi. Vaholanki, 3 “A” – sinfda tajriba boshida olgan test natijalari yaxshi edi.

Umuman olganda, o‘quvchilar mustaqilligini oshirishga qaratilgan usullar samarali bo‘lib, yosh avlodni barkamol inson bo‘lib voyaga etishini ta’minlaydi.
“Ertaklar yuzasidan quyidagicha mustaqil fikrlashga undovchi test savollarini oldik.
1.Chol laylakni qaerda uchratib qoldi?
A) tuzog‘ida
B) ko‘lda
S) tog‘da

2.Laylakning makoni qaerda?

A) Tog‘ ortida
B) olatog‘ ortida
S)soy orqasida

3.Chol birinchi bo‘lib kimga uchradi?

A) cho‘ponlarga
B) yo‘lqichilarga
S) dehqonlarga

4.Chol birinchi Laylakvoydan nima so‘rabdi?

A) Ochil dasturxon
B) Qaynar xumcha
S) Ur, to‘qmoq.

5.Cholni “Ochil dasturxon” ning kim almashtirib qo‘yadi?

A)Boy
B)Bolalar
S)O‘g‘rilar

6.Chol laylakdan ikkinchi bo‘lib nimasini so‘radi,

a) ur to‘qmoq
b) qaynar xumcha
s) ochil dasturxon

7.Cholga “Ur to‘qmoqni” olish kerakligini kim maslahat berdi.

A)Cho‘ponlar
B)Yilqichilar
S)Podachilar

8.Chol ayyor boyni qanday jazoladi.

A)Ur to‘qmoq orqali
B)Kaltaklash bilan
S)Qo‘rqitish bilan

9.Ertakdagi asosiy g‘oya nima?

A)ochko‘zlik qilmslik, yaxshilik qilish.
B)o‘g‘rilik qilmasilk, to‘g‘rilik
S)barcha javoblar to‘g‘ri.
Yana bundan tashqari bir necha ertaklar misolida test usuli bilan tanishib chiqamiz.
2-sinfdagi ertaklar bo‘yicha:

“Oqko‘ngil chol va xasis boy”

1.Boy nima uchun choldan barcha narsani so‘rab oldi?
a)boylikka ega bo‘lish uchun
b)cholni laqillatish uchun
s) cholning boltasini o‘g‘irlash uchun.

2.Ushbu ertakdagi asosiy g‘oya nimadan iborat.

a)ochko‘zlik qilmaslik
b)mehnatga muhabbat
s)yaxshilik qilishlik.

“Ko‘p ko‘rgan ko‘p biladi” ertagi:

1.Ushbu ertakka mos maqolni toping.
A)kattalarga hurmatda bo‘lishlik
B) mehnatning tagi rohat
S) ish ishtaha ochar.

“O‘tinchi yigit va sher” ertagi:

1.O‘tinchi yigit bahaybat sherni qanday qilib engdi?
A)o‘z kuch-qudrati bilan
B)aqlli oroqali
S)do‘sti bilan birgalikda

“Oltin tuyoqli kiyik” ertagi:

1.Oltin tuyoqli kiyik ochko‘z boyni qanday jazoladi?
A)toshga aylantirib qo‘yadi.
B) oltinga ko‘mib tashlaydi.
S) jarga uloqtirib yuboradi.

2. “Oltin tuyoqli kiyik” ertagi o‘quvchini nimaga undaydi.

A)qanoatli bo‘lishlikka
B) chidamli bo‘lishlikka
S) mehnatsevar bo‘lishlikka