Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

Neyrotrop ta’sir qiladigan preparatlar. 
Gipertoniya kasalligining yengil shak jiariga davo qilish
 
uchun sedaliv vositalar - 
bosh miya po‘stlog‘ida qo‘zg‘olish va tormozlanish protsesslarini normaga soladigan 
valeriana va brom preparatlari qo‘llaniladi; emotsional keskinlikni yo‘qotadigan 
trankvilizatorlar, miyaning o‘zak qismidagi tomir harakatlantiruvchi markazga ta’sir 
qiladigan uxlatadigan dorilar. Bu moddalarning hammasi gipotenziv vositalar bilan birga 
qo‘llaniladi va gipertoniya kasalligining nevrogen shakllarida yaxshi terapcvtik eilekt 
beradi.
 
Ganglioblokatorlar 
(benzogeksoniy, pentamin va boshqalar) qo‘zg‘alishning 
simpatik nerv sistemasining gangliylari orqadi o‘tishini uzadi, qisqa muddatli gipotenziv 
ta’sir ko‘rsatadi. Ko‘p sonli asoratlar paydo qiladi, shuning uchun undan faqat 
gipertoniya krizlarida foydalaniladi. 
Simpatolitiklar 
(okladin, rezerpin) simpatik tolalardan impulslarning tomir dcvori 
silliq muskulaturasiga o‘tishini to‘xtadi. Oktadin va rezerpin tayinlanganda gipotenziv 
effekl asta-sekin. bir necha kun mobaynida rivojlanadi, biroq uzoq vaqt 10-15 kungacha 
davom qiladi. Bu preparatlar, ulardan yuz beradigan qo‘shimcha hodisalar bundan 
oldinroq, simptomatik vositalar gruppasida batafsil tasvirlangan. 
Tomirlarni harakatlantiruvchi (vazomolor) markazlar tonusini pasaytiradigan 
neyrotrop gipotenziv vositalarga metildofa va klofelin kiritiladi. 
Metildofa 
(Methyldopha). 
Tabletkalarda 0,25g dan chiqariladi. Vazomotor markazlar tonusini pasaytiradi. 
Uyquchanlik, depressiya bilan ifodalanadigan sedativ tasir ko‘rsatadi. Preparat qabul 
qilingandan so‘ng gipotenziv effekt 4-6 soat o‘tgach boshlanib, 24 soat davom etadi. 

---

Qo‘shimcha hodisalar: ko‘ngil aynishi, qayt qilish, bosh og‘rig‘i, qisqa muddatli 
leykopeniya, gavda yuqori qismining qizarishi, shish, yoshi qaytgan odamlarda arterial 
bosimning kcskin pasayishi kuzatiladi. 
Ichishga 0,25-0,5 g dan tayinlanib, dozasi sutkasiga 0,75-1 g gacha oshiriladi. 
Ishlatib bo‘lmaydigan hollar: o‘tkir gepatit, sirroz, homiladorlik feoxromotsitoma. 
Klofelin 
(Clophelinum). Sin.: Geminton. В ro‘yxatida. Tabletkalarda 0,075 va 
0,15 mg dan va 0.01% li eritma (0,1 mg) ko‘rinishida ampulalarda 1 ml dan chiqariladi. 
Gipotenziv, sedativ ta’sir ko‘rsatadi, uyquni yaxshilaydi. Uni qo‘llanilganda tashqi 
ta’sirlovchilarga nisbatan birmuncha tinch rcaksiya kuzatiladi. Gipotenziv ta’sir 
mexanizmi cho‘zinchoq miya tomir harakatlantiruvchi markazini pasaytirishdan iborat. 
Klofelin yaxshi so‘riladi va 3-5 soat o‘tgach qonda yuqori konsentratsiyaga yetadi. Ta’sir 
12- 16 soatgacha davom qiladi. Davolash davomliligi 2 oydan 1 yilgacha. Preparat 
yuborilishi bilan arterial bosimning oshishi, keyin uning tez va barqaror pasayishi 
kuzatiladi. Klofelin ko‘z ichi bosimini pasaytiradi. 
Gipertoniya kasalligi, gipertonik krizlar; glaukomani (0,25% li eritmada) davolash 
uchun qo‘llaniladi. Ichishga 0,075-0,15 mg dan kuniga 2-4 marta, teri ostiga va venaga 
0,5-1 ml dan 0,01% li eritmasini tayinlanadi. Uni venaga yuborish uchun 10 ml 0,9 % li 
natriy xlorid eritmasida (asta-sekin yuboriladi) eritiladi. 
Qo‘shimcha hodisalar: holsizlik, uyquchanlik, lohaslik, ortostatik kollaps.