Aniqlovchi(determinant)lar va ular ustida amallar



Download 81,51 Kb.
bet5/6
Sana16.06.2022
Hajmi81,51 Kb.
#677630
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Aniqlovchilar maruza

(6)


tengliklar o‘rinli bo‘lishi isbotlanadi
Yuqoridagi (5) va (6) tengliklar determinantning satrlar bo‘yicha yoyilmasi deb ataladi.
Shunga o‘xshash determinantning ustunlar bo‘yicha yoyilmasini ham quyidagicha yozish mumkin:
(7)
Masalan, yuqorida keltirilgan (3) determinant qiymatini uning II satrining (4) algebraik to‘ldiruvchilari yordamida hisoblaymiz:

Laplas teoremasidan foydalanib yuqori tartibli determinantlarni hisoblash mumkin. Bunda n-tartibli determinantni hisoblash n ta (n–1) - tartibli determinantni (Aij algebraik to‘ldiruvchilarni) hisoblash va uning ixtiyoriy satr yoki ustuni bo‘yicha yoyilmasidan foydalanishga keltiriladi. Jumladan, I tartibli determinant qiymati |A|=|a11|=a11 ekanligidan foydalanib, (1) va (2) formulalarni keltirib chiqarish mumkin. Determinant qiymatini Laplas teoremasi yordamida hisoblash uchun uning ixtiyoriy satr yoki ustun bo‘yicha yoyilmasidan foydalanish mumkin. Ammo, amaliy nuqtai nazardan, ko‘proq elementlari nolga teng bo‘lgan satr yoki ustunni tanlash (agar shundaylar mavjud bo‘lsa) maqsadga muvofiqdir. Bu holda nolga teng elementlarning algebraik to‘ldiruvchilarini topishga hojat bo‘lmaydi va hisoblashlar hajmi ancha kamayadi.
Misol. Ushbu IV tartibli determinantni hisoblang:

Yechish: Bu determinantni II ustun bo‘yicha yoyilmasidan foydalanib hisoblash qulaydir. Bunga sabab shuki, bu ustunda nol elementlar boshqa satr va ustunlarga qaraganda ko‘proq hamda a22=0, a42=0 elementlarning A22 , A42 algebraik to‘ldiruvchilarini hisoblash shart emas.
Dastlab A12 va A32 algebraik to‘ldiruvchilarni hisoblab, A12 =–389 va A32=45 ekanligini aniqlaymiz. Endi determinant qiymatini II ustunga Laplas teoremasini tatbiq etib hisoblaymiz:



Download 81,51 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish