Aniq va tabiiy fanlar

3. Skanerlar
Skaner bu ma’lumotlarni qog’ozli hujjatdan bevosita EXM ga kirigish qurilmasidir. Matnlar, sxemalar, rasmlar, grafiklar, foto-grafiyalar va boshqa grafik axborotni kiritish mumkin. Skaner nusxa ko’chirish apparatiga o’xshab qog’ozli hujjatning tasviri nusxasini qog’ozda emas, balki elektron ko’riniщda yaratadi — tasvirning elek­tron nusxasi yaratiladi.
Skanerlar hujjatlarni qayta ishlash elektron tizimining mu-
xim bupmi va istalgan «elektron stol» ning kerakli elementidir. Uz faoliyatining natijalarini fayllarga yozib va ma’lumotni qog’ozli hujjatlardan ShK ga obrazlarni avtomatik anglash tizimi orqali skaner yordamida kiritib, qog’ozsiz ish yuritish tizimini yaratishga amaliy qadam qo’yish mumkin.
Skanerlar juda xilma-xildir va ularni bir qator belgilari
bo’yicha tasniflash mumkin. Skanerlar oq-qora va rangli bo’ladi.
4. Plotterlar.
Plotterlar (plotter, grafik kuruvchilar) grafik axborotni (chizmalar, sxemalar, rasmlar, diagrammalar va b.) E5^M dan ko-rozli yoki boshqacha ko’rinishdagi tashuvchiga chiqarish qurilmasidir.
Plotterlar tasvirni shakllantirish tamoyillari bo’yicha ikki sinfga bo`linadi:
• vektorli tipdagi plotterlar, ularda yozuvchi uzel qog’ozga nisba­tan birdaniga ikkita koordinata bo’yicha siljishi mumkin va tas­vir qog’ozda kerakli to’g’ri va egri chiziqlarni istalgan yo’nalishda bevosita chizib chiqish bilan yaratiladi;
• rastrli tipdagi plotterlar, ularda yozuvchi uzel qog’ozga nisba­tan faqat bir yo’nalishda bir vaqtning o’zida siljishi mumkin va tasvir qog’ozda satrma-satr ketma-ket tushiriladigan nuqtalardan shakllanadi.
Ish tamoyili bo’yicha plotterlar peroli, purkagichli, lazerli, termografik, elektrostatik bo’ladi.
5. Digitayzerlar.
Digitayzer (digitaizer) yoki boshqachasiga grafikli planshet — bu asosiy vazifasi tasvirlarni raqamlab chiqish qurilmasidir. U ikki qismdan: asosdan (planshetdan) va asos yuzi bo’yicha siljiydigan ko’rsatish qurilmasidan (pero yoki kursordan) iborat. Kursor knop-kasini bosilganda uning planshet yuzasidagi holati qayd qilinadi va koordinatalari kompyuterga beriladi.
Digitayzer foydalanuvchi yaratayotgan rasmni kompyuterga kiritish uchun ishlatilishi mumin: foydalanuvchi perokursorni plan­shet bo’yicha olib yuradi, lekin tasvir qog’ozda paydo bo’lmasdan, balki grafik faylda qayd qilinadi.