Anguage and literature



Download 10,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/73
Sana30.03.2022
Hajmi10,13 Mb.
#518591
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   73
Bog'liq
uzb-2019 2son(1)

Dilrabo BAXRONOVA, 
O‘zbekiston davlat jahon tillari 
universiteti o‘qituvchisi
TURKIY VA YEVROPA XALQLARI TOTEM VA 
GERALDIKASIDA MILLIYLIKNING AKS ETISHI
Annotatsiya
.
 Maqolada turkiy ham
-
da­ ispan­ xalqlarining­ o‘ziga­ xos­ men-
tal, madaniy, ma’naviy, tarixiy, milliy, 
axloqiy,­ falsafiy­ qadriyatlarini­ o‘zida­
jamlagan­ bebaho­ boyligi­ ‒­ totem­ va­
geraldika sohasi til nuqtayi nazaridan 
qiyosiy-chog‘ishtirma­ aspektda­ tadqiq­
etilgan. 
Kalit so‘zlar:
 
totem, geraldika, 
lingvogeraldika, ramziy ma’no, antro
-
pozoometafora,­ totemizm,­ metaforik­
model.
Аннотация.
­ В­ статье­ пред-­­
 
с­тавлено­ уникальное­ богатство­
тюркских­ и­ испанского­ народов­ с­
точки­ зрения­ языковых,­ культур-
ных,­ духовных,­ исторических,­ на-
иональных,­ этических­ и­ философ-­
 
с­ких­ценностей­и­результаты­срав-
нительно-сопоставительного­­изу-
чение­их­­тотемов­­и­геральдики.
Ключевые слова: 
тотем,­ ге-
ральдика,­лингвогеральдика,­симво-
лическое­ значение,­ антропозооме-
тафора,­ тотемизм,­ метафориче-
ская­модель.
Annotation.
 The article studies 
the unique richness of the Turkic and 
Spanish­ peoples­ from­ the­ point­ of­
view­of­linguistics,­culture,­spirituality,­
history,­nationalism,­ethics­and­philo-
sophic­ values,­ as­ well­ as­ totemism­
and­heraldry­in­a­comparative­aspect.
Key words: 
totem, heraldry, lin
-
guo-heraldic,­ symbolic­ meaning,­ an-
thropo-zoometaphor,­totemism,­meta-
phorical­model.
uning 
beozorlik
xususiyati ajdodlarimizning bu qush 
tabiatini kuzatishi asosida kelib chiqqan. Bu haqida 
N.Mahmudov: 
«Musichaday­o‘xshatish­etalonida­milliy-
madaniy konnotatsiya mavjud, unda
«beozorlik» bel
-
gisining­ o‘zbekka­ xos­ ta’kidi­ yaqqol­ o‘z­ ifodasini­ top-
gan. Musichaga xos yumshoq tabiat va harakat o‘zbek 
idrokida­ ijobiy­ talqin­ topishidan­ tashqari­ bu­ mushfiq­
qush haqidagi islomiy rivoyat ham musicha etalonining 
an’anaga kirishiga ta’sir etgani ehtimoldan xoli emas. 
Ana shu tariqa musichaday beozor turg‘un o‘xshati
-
shi beozorlikning o‘zbekcha o‘lchovi sifatida tamoman 
milliy obraz maqomini olgan»,
3
– deya ta’kidlaydi. Ispan 
lisoniy manzarasida esa 
tórtola­→­musicha­
hech qan day 
ramz yoki belgiga ega emas. Lug‘atlarda qush turkumi
-
ga mansubligi keltirilgan xolos. Ammo 
paloma­–­kabutar
totem sifatida qabul qilingan bo‘lib, tinchlik, osoyishtalik, 
ba’zan onalik timsoli; ayrim holatlarda esa (qora rang-
lisini va xunuk sayrashini hisobga olib) 
o‘lim xabarchisi
hisoblanadi.
4
Gerb va boshqa ramzlarning paydo bo‘lishi bi-
lan totemlar geraldikada ham qo‘llanila boshlangan. 
Geraldika lotincha 
heraldus
so‘zidan olingan bo‘lib, 
jar
-
chi, xabarchi; da’vatchi
ma’nolarini anglatgan.
O‘zbekiston Respublikasi gerbida tasvirlangan 
afsonaviy Humo qushi o‘zbek madaniyatida «baxt va 
erksevarlik ramzi, oliyjanoblik va fidoyilik timsoli»
5
sifa-
tida shakllangan. U qadimdan baxt hamda davlatmand-
lik ramzi, erk, saodat, himmat, oliyjanoblik, omad timsoli 
hisoblangan. Alisher Navoiy «Lison ut-tayr» dostonida 
Humoni kuch-qudrat timsoli, ulug‘vorlik keltiruvchi, 
soyasi gadoni shohga aylantiruvchi, shohlarga panoh 
beruvchi qush sifatida tasvirlaydi:


veb-sayt: www.tilvaadabiyot.uz

Download 10,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish