Anguage and literature

III. Yangi mavzu bayoni.
1-topshiriq.
Berilgan o‘rin-joy nomlarini ma’no gu-
ruhlariga ajrating. (Vatman qog‘ozga guruhlar o‘rtasida 
bajarishadi). 
“Chamanzor” 
guruhi
“Sayilgoh” 
guruhi
“Qo‘riqxona” 
guruhi
Turar-joy
O‘simliklar o‘sadi-
gan joy
Dunyo 
tomonlari
Odamlar to‘pla-
nadigan joy
Hayvonlar to‘pla-
nadigan joy
Tabiat qo‘yni-
dagi joylar
shahar
olmazor
sharq
guzar
qo‘ra
tog‘
qishloq
gulzor
g‘arb
sayilgoh
molxona
qir
mahalla
olchazor
shimol
o‘yingoh
yaylov
adir
tuman
o‘rikzor
janub
choyxona
og‘ilxona
okean
2-topshiriq.
Unga ko‘ra 
“O‘rniga qo‘y”
usulidan 
foydalanib, nuqtalar o‘rniga qavs ichidagi mos so‘zlar 
qo‘yiladi. Hosil bo‘lgan yasama otlarning qanday ma’no 
ifodalashi aytiladi.
III. Yangi mavzu bayoni.
Berilgan so‘zlarni joylashtiring: 
uzum, qum, o‘yin, 
osh, go‘r, …
IV. O‘tilgan mavzuni mustahkamlash.
306-mashq.
Gaplarni ko‘chiring. O‘rin-joy otlarini 
topib, ularni guruhlang.
“Chamanzor
” guruhi 1–2-gaplarni, “
Sayilgoh”
gu-
ruhi 3–4-gaplarni bajaradi. “
Qo‘riqxona
” guruhi esa 
mustaqil ravishda ikkita gap tuzadi.
Mustaqil ish klaster ko‘rinishida og‘zaki bajarila-
di. Bunda 
“Chamanzor”
guruhi 
-zor
qo‘shimchasini 
joylab, o‘rin-joy otlarini yasaydi; 
“Sayilgoh”
guruhi 
-xona 
qo‘shimchasini joylab, o‘rin-joy otlarini yasaydi; 
... goh
... zor
... loq ... iston ... xona
Bilib oling!
Qayer? so‘rog‘iga javob bo‘lib, o‘rin joy ma’nosini
bildiruvchi otlar o‘rin-joy otlari sanaladi. Bunday ot-
lar o‘rin-joy ma’nosi bilan birga narsa ma’nosini ham 
bildiradi, shuning uchun “qayer?” so‘rog‘i bilan birga 
“nima?” so‘rog‘ini ham olishi mumkin.
 ... zor
Dars 
muqaddas

---

veb-sayt: www.tilvaadabiyot.uz
15
Dars – muqaddas
“Qo‘riqxona”
guruhi esa qo‘shimcha olmaydigan o‘rin-
joy nomlarini yozadi.
-zor
lola
sholi
paxta
tok
-xona
dars
ombor
shifo
yotoq
botqoq
o‘rmon
ko‘l
qir
adir
dala