Андино яш дуненинг


ШАМТ-ЛЛЖМ1А  ЦИЛИНГАН С А Ф »



Download 3,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/35
Sana22.02.2022
Hajmi3,3 Mb.
#104021
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   35
Bog'liq
Ог Мандино Дунёнинг энг буюк савдогари

ШАМТ-ЛЛЖМ1А 
ЦИЛИНГАН С А Ф »
Хафид бир бурда нонни чайнаркан, узининг аччик; 
кисмати хакида уйларди. Патрос унга ёпинчикни со- 
тиш учун турт кун мухдат берди. Эртага бу муддат ту- 
гайди. Хафид уч кунни Байт-Лахмда утказди. Бирок У3 
хожасидан катта ваъдалар ва узига ишонч билан олгани — 
биргина ёпинчикни сота олмади. У айни чогда шахар 
девори якинидаги бир горда, бухчасини ёнига куйганча, 
хаёл суриб ётарди. У ёпинчигини бир бухчага тугиб, 
карвонсарой якинидаги горда, хачирининг ёнига ташлаб 
келганди. Хафид стол атрофида утирган одамларнинг 
гап-сузларини эшитмас, уз хаёллари билан банд эди. 
Олдида турган овкатга хам кул урмаганди. Йигитчани 
дунё яралганидан бери барча савдогарларга таниш булган 
шубха-гумонлар кийнарди: “Нега мени эшитишмаяпти? 
Мен одамларнинг эътиборини кандай тортсам буларкин? 
Нега купчилик хали мен гапимни айтмасимдан эшикни 
ёпиб олишяпти? Нега мен йуловчиларни тухтатиб, уз 
молимни уларга таърифлай бошлаганимда, мендан юз 
угиришяпти? Менинг молим билан хеч ким кизикиб 
к}фмади. Ёки бу ернинг одамлари узлари учун энг керакли 
нарсани сотиб ололмайдиган даражада камбагалми? Ха, 
аслида купчиликнинг бу нарсани сотиб олишга курби 
етмайди. Лекин бошкалар бу ерда кандай килиб савдо 
билан шугулланишарКин? Нега мен бирор дарвоза 
олдида тухтасам, юрагимни алланечук вахима босади? 
Уни кандай енгсам экан? Балки мен бу ёпинчикка жуда 
киммат нарх куйгандирман? Балки бошка савдогарлар 
бу молни арзонрок нархда пуллаётгандир? Хафидни уз- 
узидан коникмаслик, хатто нафрат хисси тобора чукуррок
32


камраб ола бошлади. У хамма учун зарур махсулотни 
сота олмагани учун уз-узидан жахли чикарди.
Хафид энди узи танламокчи булган касбга номуносиб 
эканини англай бошлаганди. У бир неча бор, хаммасини 
йигиштириб, тинчгина туякашлигини килиб юриш
.
О
хакида уйлаб курди. Уша ишнинг оркасидан беш-турт 
чака булсаям топиб юрганди. Х°зир эса Патрос майда- 
чуйда харажатлар учун берган пулларни хам харжлаб 
булди. Хафид энди ёпинчикдан сотиб фойда килиш 
хакида уйламай хам куйганди. Уз нархига сотса хам 
майли эди. Хар калай хожаси уни савдогар сифатида тан 
олармиди?
Нима булганда хам у карвонга ёпинчиксиз кайтиши 
шарт. Ушанда Патрос уни нима деб атаганди? Ёш жанг- 
чи деганмиди? Хафид кинояли илжайди: “Мен жангчи 
эмишманми?”
Шу чок беихтиёр у уз туялари олдига кайтгиси келди. 
Кейин эса, дафъатан хаёллари Лиша томон кетди. У 
билан бирга кизнинг бадковок отаси хам куз унгида 
гавдаланди. Калнех! Шунда унинг хамма гумонлари эриб 
битгандек булди. Унинг ёнидаги чакалар жуда оз колган, 
уларни тежаб колиш учун бугун горда колишга карор 
килди. Лекин унинг эртага кандай булмасин ёпинчикни 
сотиш хакидаги карори янада катъийлашган эди. Тезда 
бу карори мутлак ишонч тусини олди. У эртага молини 
шундай мактайдики, уни албатта яхшигина пулга сотиб 
олишади. Хафид савдони эрта сахарлаб бошлайди. 
Шахар дарвозаси олдида туриб олади, чунки шахардаги 
энг гавжум жой уша ер. Бу ердан жуда куп одам кириб 
чикади, демак жуда борса пешингача сота олади. Кечга 
якин эса кумуш танга билан карвон тухтаган Зайтун 
тогига йул олади.
Бу фикридан Хафиднинг кунгли худди молини 
аллакачон пуллаб булгандек кутарилиб кетди. Бу хур- 
сандчилик унинг иштахасини хам очиб юбордими,
33


апил-тапил овкатланиб олди. Устози хам шогирднинг 
илк муваффакиятидан роса кувонса керак. Балки Хафид 
билан фахрланар? Йук, Хафид устозининг юзини ерга 
каратмайди, у албатта омадли савдогар булишнинг 
уддасидан чикади.
Албатта, биттагина махсулотни сотиш учун турт кун 
жуда куплик килишини Хафид тушунарди. Аммо, бу 
хали бошланиши-ку? Патрос унга бунака махсулотларни 
янада тезрок, уч, икки кунда сотиш йулларини хам 
ургатади. Хали шу даражада тажрибаси ошиб кетадики, 
бир соатда бунака матоларнинг бир канчасини сота 
олади. Шу тарика качондир унга хам хаки кий шон- 
шухрат кулиб бокади.
Хафид сершовкин карвонсаройни тарк этиб, торга 
йул олди. Йигитча кетиб бораркан, унинг сандаллари 
остидан кнров босган утларнинг нолон гижирлаши 
эшитиларди. Хафид бугун хачирининг ёнида, горда 
тунашни кузлаганди. Эртага Хафид учун энг бахтли 
кун булиш аник;. Гарчи у эндиликда бу овлок; шахарни 
савдогарлар нима сабабдан четлаб утишини тушунган 
булса-да, унинг албатта омади чоиади. Гарчи купгина 
савдогарлардан, байт-лахмлик харидорлардан кинояли 
гап-сузлар эшитган булса-да, Хафид бу ганларни 
кулибгина эсга олади. Агар Патрос бир неча йил аввал 
бу ерда юзлаб ёпинчикларни сота олган экан, нега энди 
Хафид лоакал биттагинасини сота олмаса?
Яна ким билсин... балки утган йиллар мобайнида 
бу ерда хам куп нарса узгаргандир? Колаверса, Патрос 
ёшлигида хам аклли ва омадли савдогар булгандир?
Йигитча илкис кадамларини тезлатди. Борди-ю, торга 
майда угрилардан бирортаси кириб колган булса-чи? 
Хафид узини кутилмаган олишувгарухан тайёрлаб, узига 
таниш тиркиш томон ошиади. Хафид бу ерда кимматбахо 
ёпинчикни олиб кетишни кузлаётган муттахам угрини


кураман, деб уйлаган эди, аммо тамомила бонща ман- 
заранинг устидан чикди.
Хафид торга кираркан, вужудидаги нохуш хдслар 
урнини алланечук ёруглик, енгиллик эгаллаётгандек бул­
ди. Хира ёруглик остида у хайратдан донг котиб колди. 
Fop деворидаги кичик бир токчага шам куйилганди. 
Унинг заиф ёгдусида соколли эркак ва бир ёш аёлнинг 
гира-шира киёфаси кузга ташланарди. Улар совукдан 
калтираб, бир-бирининг пинжига тикилиб утиришарди. 
Уларнинг оёклари остида, чорвадорлар чорва озукасини 
тайёрлайдиган япаски тош устида чакалок ётарди. Хафид 
табиий тарзда чакалокнинг эндигина тугилганини анг- 
лади: гудакнинг кип-кизил жиш териси бужмайиб 
куринарди.
Болани совукдан химоялаш учун эркак ва аёл уз 
кийимлари билан гудакнинг устини ураб куйишган, 
аммо бу увада кийимлар чакалокнинг бошини урашга 
етмай колганди. Хафид ни куриши билан халиги 
эркак айбдорона жилмайди. Аёл йигитчага хийла 
шубхали тикилди, кейин худди кутилмаган кунокдан 
жигарпорасини химоя килмокчи булгандек унга кул 
узатди. Хамма жим, хеч кимнинг товуши чикмасди. 
Аёлнинг канчалик совкотаётгани унинг кукариб кетган 
юз-кузларидан хам аён эди. Чакалок хам увада кийимлар 
ичида совкотаётгани аник эди. Fop эса зах тортиб ётибди. 
Хафид тош устида ётган чакалокка, унинг уйкусида 
жилмаяётган огизчасига термилди. Балки Хафидга 
шундай туюлгандир? Унинг вужудини галати хиссиёт 
камради. Дафъатан Лишани ёдга олди. Fop огзидан 
окиб кираётган изгирин аёлнинг ихчам вужудини янада 
жунжиктириб куйганди.
Бундан Хафиднинг юраш яна эзилди.
Бир неча дакикалик сукунатдан сунг, булажак сав- 
догар хачири тарафга юрди. У хуржун ичидаги тугунни 
чикарди. Эркак ва аёл Хафиднинг харакатларини


хдм кизикиш, хам хавотир билан кузатиб туришарди. 
Йигитча тугунчани очиб, ичидан ёпинчик;ни чидарди. 
Шамнинг хирагина ёгдусида хам мато четидаги тамгалар 
яккол куриииб турарди. Байт-Лахмда утган уч кун ичида 
Хафид бу матонинг хар бир чоки ва накшини урганиб 
олганди. Чунки у ушбу матони кулида неча соатлаб 
бесамар кутариб юрганди. Ёиинчик; ростдан хам ута 
пишик; тукилган булиб, у ун йиллаб уз сохибига хизмат 
щшиши мумкин эди. Хафид кузини юмиб, хурсинди. 
Кейин яна эркак ва аёлга куз ташлаб, ухлаб ётган чакалок; 
томон юрди.
Хафид боланинг устига ташлаб куйилган эркак ва 
аёлнинг кийимларини узларига кдйтарди. Аёл хам, эркак 
хам унга хамон таажжуб билан тикилиб туришарди. 
Йигитча ёпинчикни очиб, унга чак;алок;ни эхтиёткорлик 
билан йургаклади. йигитча кеч тушганига к;арамай, 
горнинг огзи худди кундузгидек ёришиб кетганидан 
ажабланди. Хафид осмонга караб, фавкулодда ёрщш 
нур таратаётган юлдузни курди ва кузлари камашиб 
кетди. Бирок, кузлари ёшлангунча ундан куз узмади. 
Сунг бошини куйи солганча, карвон куним топган водий 
томон йул олди.


щ ш ш щ к л м ш л ш
БОБ 
I Й Ш Ш Ч П Щ
Хафид тепасида чараклаб йулини ёритиб турган 
юлдузга эътибор бермасликка тиришиб, уз карвонига 
ошикарди. У иаришонхотирлик билан охиста одимларди. 
Уни бундай ахмокона йул тутишга нима ундади? Ахир 
у горда учратган одамларини танимасди-ку? Нега 
кимматбахо ёпинчикни сотиш урнига уни садака килиб 
юборди? Патросга ва колганларга нима дейди энди? 
Унинг гапини эшитганлар ётиб олиб кулмайдими?
О, сенга ишониб топширилган киммат молни дуч 
келган одамларга эхсон килиш — бу янги савдогар 
учун койилмаком ибтидо. Горда кимнингдир боласига 
ичи ачишганмиш! Хафид шу каби истехзоли гапларни 
эшитиши аник. Шу боис уларга бонща, ишонарлирок 
бахона тукиб бориши керак. Шундай гапирсинки
Патрос унга чиппа-чин ишонсин. Очиги у Патросга 
хакикатни айтиб, хожасидан маломатга колишни ис- 
тамасди. Балки йулда карокчиларга дуч келдим деса 
тугрирок булар? “Мен йугимда хачирнинг хуржунидаги 
матони угрилар шилиб кетибди”, деса-чи? Патрос бу 
чупчакларга ишонармикин? Балки ишонар? Ахир хозир 
хамма бурчакда угри-ю, карокчилар изгиб юрган булса? 
Хар калай эхтиётсизлик сабабли айбланиш савдодаги 
нуноклик боис маломатга колишдан афзалрок. Мана 
нихоят, Хафид узига таниш сукмокка хам етиб келди. 
Буёгига оз колди. Мана, Гефсиман боги хам куриниб 
турибди. Ундан нарёгида эса, карвон жойлашган. Хафид 
нохуш учрашувни тезлаштириш учун хачирини кичади. 
Шундагина Хафид атрофи кундузгидек чарогон эканини 
пайкади. Дафъатан унинг калбига кувонч тулкини
37


ёпирилиб кирди. Бирок карвонга якинлашиб, Патросни 
куриши билан бу кувонч урнини яна ташвиш эгаллади.
Патрос уз чодирининг ёнида осмонга тикилиб ту­
рарди. Хафид четрокдан туриб хожасини кузатаркан, 
унинг назарига тушмасликни ич-ичидан тиларди. Аммо 
йигитчанинг бу тилаги амалга ошмади. Патрос унга 
караб кела бошлади. Йигитча уз хожасининг овозидан 
хайрихохдик ифодасини укди:
- Сен Байт-Лахмдан келяпсанми?
- Ха, хожам!
- Сени таъкиб килиб келаётган анави юлдуз сенга 
галати туюлмадими?
-Ю лдуз? - елка кисиб суради Хафид. - Мен... эътибор 
бермабман.
- Эътибор бермадинг?! - ажабланди Патрос. - Бу 
юлдуз икки соат илгари Байт-Лахм устида пайдо бул­
ди, ушандан бери ундан куз узмай утирибман. Шу 
пайтга кадар хали бундай ёркин ва чиройли юлдузни 
курмагандим. Уша ондан бери бу юлдуз Байт-Лахмдан 
бизнинг карвонга караб харакатланиб келаётир. Кара, 
у бизнинг устимизда нур сочаётир. Сен тухтаганинг 
учун у хам тухтаб колди, - Патрос йигитчанинг юзига 
тикилди. - Айт, утлим, Байт-Лахмда нима килдинг? 
Бирор гайриоддий вокеага дуч келдингми?
С /
- Иуг-э, хожам?
Кекса савдогар кукка уйчан тикилиб турарди:
- Хали умримда бундай антика туннинг шохиди 
булмагандим. Бугун хаммаси менга сирли туюляпти: 
манави юлдуз, юрагимдаги жунщин хислар...
Хафид кузларини айбдорона пирпиратди.
- Мен хам бу тунни хеч качон унутмасам керак.
- О, куриб турибман, ниманидир яширяпсан. Нега 
бунча кеч кайтдинг?
Хафид хамон жим эди. Кекса савдогар хачирнинг 
хуржунини пайпаслади:


- Бум-буш! Лоакал битта савдогаримнинг иши 
юришибди-ку? Юр, менинг чодиримга! Бунга кандай 
эришганингни айтиб берасан. Агар Парвардигорнинг 
узи тунни кунга айлантиришни истаган булса, мен хдм 
ухламай куя коламан. Балки, сени изингдан келаётган 
анави юлдузнинг сирини менга айтарсан?
Хафидни кукдаги юлдуздан кура ичидаги ташвишлари 
купрок уйлантирарди. Ана шу ташвиш билан чодир томон 
горди. Патрос юмшок болишига суянганча, шогирдининг 
хикоясини тинглаш учун кузларини юмди. Хафид хаяжон 
билан Байт-Лахмда курганларини хикоя килишга тушди. 
У билан гаплашишни истамаганлар, шаънига ёгдирилган 
тахкирлар хакида гапирди. Шунингдек, у йиглагудек 
булиб, бир кулол уни уз ховлисидан кувиб солгани, 
римлик бир аскар ёпинчик нархини туширмагани 
учун шу матохни юзига ищитганини сузлади. Патрос 
унинг хикоясини тингларкан, гохида хамдардлик билан 
бош иргаб куяРДИ. Мана, них,оят у карвонсаройда уз 
иктидоридан шубхага тушган онларига етиб келди.
Патрос илкис йигитчанииг гапини булди:
- Хафид, илтимос, уша онда миянгга нима келган 
булса, хаммасини гапириб бер.
Хафид хожасининг айтганини килиб, уша дамдаги 
кечинмаларини бир бошдан гапириб берди.
- Кайси фикр сенинг узингга нисбатан шубхала- 
рингни таркатиб юборди? - суради Патрос.
Хафид бир зум уйланиб, катъий жавоб кайтарди.

Download 3,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish