Andijon qishloq xo’jalik instituti

TAYANCH SO’Z IBORALARI 

Karboksil  gruppa,  karbon  gruppa,  kislota  aminlari,  murakkab  efirlar,  etrifikatsiya, 

dikarbon, aromatic kislotalar, yog’lar. 





,



-oksikarbon kislotalar, laqtid, laqton optic izomeriya asimmetrik uglerod atomi. 

 

5-ma’ruza 

UGLEVODLAR 

Reja 

 

---

32 

 

1.Ta’rifi.Izomeriya va nomenklaturasi, nomlanishi 

2.Olinishi 

3.Xossalari 

4.Ahamiyati 

1.Ta’rifi.Izomeriya va nomenklaturasi, nomlanishi 

Uglevodlar 

Uglevodlar tabiatda juda keng tarqalgan. Bu birikmalar uglerod, vodorod va kisloroddan 

iborat. Ularni asosan Cn(H

2

O) m umumiy formula bilan ifodalanadi. 

 

Uglevodlarning sinflanishi 

 Uglevodlar  organik  birikmalarining  eng  katta  sinfi  bo’lib,  ular  gidroliz  qilinganda, 

gidrolizga uchramasligiga qarab va gidrolizga uchrab kichkina molekulalarga bo’linishiga qarab 

ikki gruppaga bo’linadi. 

 

 

                                       

 

 

 

                        

 

 

 

       

 

 

           

 

Uglevodlardan  ochiq  va  siklik  formalarda  uchraydilar.  Buni  biz  monosaxa-ridlardan 

glyukoza misolida ko’rishimiz mumkin. 

O 

                          

CH

2

OH   

                             H       OH 

C 

  

                       H 

                        O      H                     C 

 

H 

(CHOH)

4 

                                 OH                      H                  yoki      (CHOH)

3

          O 

                         

         OH 

                            OH 

CH

2

OH                                              H                  OH                    H        C   

 

 

 

 

                                                                                                                    CH

2

OH  

Glyukozaning  siklik  tuzilishi  formulasini  dastlab  1871  yili  V.V.Kolli  so’ng  olti  a`zoli  xalqa 

shaklida ifodalashni ingliz olimi Xeuors taklif qilgan.