Andijon mashinasozlik instituti “sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish” kafedrasi “buxgalteriya hisobi”

Ustama sarflar – ishlab chiqarishga xizmat qilish va uni bosh-qarish, sub’ektning faoliyatini boshqarish bilan bog’liq bo’lgan kompleks sarflar.
O’z vaqtida yetkazib berish koeffitsienti – buyurtma berilgan TMZ zaruriyat sezishdan oldin va o’z vaqtida har bir 100 ta buyurtmaga tegishli buyurtmalarning kelib tushishi.
O’zgaruvchan xarajatlar – sub’ektning ishlab chiqarish hajmi (darajasi) ga to’g’ridan to’g’ri bog’liq bo’lgan xarajatlar, ya’ni ishbilarmonlik faolligining o’zgarishi natijasida ko’payadigan yoki kamayadigan xarajatlar.
O’rtacha bajarish standartlari – kelgusi davrda kutilayotgan zichlikning o’rtacha darajasini nazarda tutadi.
O’sadigan xarajat (daromad)lar – qo’shimcha mahsulot (ish, xizmat) larni ishlab chiqarish yoki sotish jarayonida vujudga keladigan qo’shimcha xarajat (daromad) lar.
Xaqiqiy va me’yoriy xarajatlarni bir yo’la hisobga olish tizimi – ushbu tizimda ishlab chiqarishga sarflangan xarajatlar va tasdiqlangan me’yorlar bo’yicha ma’lumotlar ikki xil bahoda aks ettiriladi.
Xaqiqiy xarajatlarni hisobga olish usuli – xarajatlarni hisobga olishda amal qilayotgan me’yorlarga asosan ularning haj-mini qayd qilmagan holda xaqiqiy sarflangan xarajatlarni ketma-ketlikda yig’ish. Natijada ishlab chiqari lgan mahsulot (buyum, ish va xizmat) ning xaqiqiy (tarixiy) tannarxini hisob-lashga imkoniyat yaratadi.
Har bir bo’lim uchun xarajatlarni taqsim qilish darajasi – ishlarni bajarish, jarayonlarni amalga oshirish uchun sarflana-digan me’yordagi mashina vaqti (amaliyotda mashina soati)ga asoslanib hisoblangan daraja. Bundan tashqari amaliyotda ish-larni bajarish uchun sarflangan mehnat vaqti (me’yordagi soat-lar), buyumning miqdori, og’irligi, sarflangan hom ashyo va mate-riallarning miqdoriham qo’llaniladi.
Xarajatlar-samaradorlik - ma’lum maqsadlarga erishish uchun iqtisodiy hisoblarda va resurslardan foydalanishning alьter-nativ usullarini baholashda qo’llaniladigan muqobil qarorlarni qabul qilish chegarasi.
Xarajatlar – kelgusida daromad olib kelish qobiliyatiga ega bo’lgan, sub’ektning balansida aktiv sifatida qayd qilinadigan va mavjud bo’lgan resurslarni sotib olish uchun sarflangan mab-lag’lar.