Andijon mashinasozlik instituti “sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish” kafedrasi “buxgalteriya hisobi”

NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Ishlab chikarish zaxiralarining Iqtisodiy mazmuni va moxiyati.
   
2. 
   Tovar moddiy kiymatliklarni baxolash tartibi.
   
3. 
   Ishlab chikarish zaxiralarining kelib tushish va sarflanishi.
   
4. 
   Tovar moddiy kiymatliklarni inventarizatsiya kilish tartibi.
   

6-MAVZU. MEHNAT VA UNGA HAQ TO’LASH HISOBI

1-Topshiriq.

Berilgan ma’lumotlardan foydalanib, korxona xodimlariga ish xakini hisoblash tartibini, asosiy va Qo’shimcha ish xaklari hisoblashning uziga xos tomonlarini, ish xakidan ushlab kolinadigan ushlamalarni hisoblash tartibini, ularni tegishli tartibda rasmiylashtirishni, ularni tegishli hisobotlarda va natijalarni hisob yuritish registrlarida aks ettiring.
Topshiriqni bajarish uchun ma’lumotlar:
1. Toshkent keramika ishlab chikarish birlashmasi xodimlarining ishlagan ish kunlari tugrisida ma’lumot

Tar-tib №	Xodimning ismi sharifi	Mansabi	Bulim nomi	Ish kunlari soni
	Sattorov A.SH.	Direktor	Administ.	25
	Karimjonov A.A.	Bosh buxgal.	Administ.	15
	Ibragimova D.A.	Buxgalter	Administ.	25
	Abdullaev X.B.	Muxandis	Administ.	25
	Murodov I.A.	Kassir	Administ.	25
	Sobirov SH.L.	Ekspeditor	Administ.	25
	Xikmatov F.D.	Tokarь	I/chikarish	25
	Yuldoshev P.J.	Tokarь	I/chikarish	20
	Karimov S.E.	Slesarь	I/chikarish	25
	Soliev R.R.	Slesarь	I/chikarish	25
	Dilmurodov O.V.	Elektrik	I/chikarish	1
	Valiev A.Yu.	Ishchi	I/chikarish	25
	Yunusov F.F.	Ishchi	I/chikarish	25
	Umarov U.R.	Ishchi	I/chikarish	25
	Rasulova B.I.	Nazoratchi	I/chikarish	25

2. Bosh buxgalter Karimjonov A. 10 kun va elektrik Dilmurodov O. 24 kun mehnat ta’tilida bulgan. Tokar Yuldoshev P. 5 kun mehnatga kobiliyatsizligi munosabati bilan ishga chiqmagan (Mehnatga kobiliyatsizlik varakasiga asosan).
3. Ekspeditor Sobirov SH. sud karoriga binoan 20 % hisobida aliment to’laydi.
4. Xodimlarning mansablari bo’yicha ish xaqlari tugrisida ma’lumotlar:

sum hisobida
Tar-tib №	Xodimning ismi sharifi	Mansabi	Ish xaki summasi
	Sattorov A.SH.	Direktor	4500000
	Karimjonov A.A.	Bosh buxgalter	3500000
	Ibragimova D.A.	Buxgalter	2485000
	Abdullaev X.B.	Muxandis	3200000
	Murodov I.A.	Kassir	2150000
	Sobirov SH.L.	Ekspeditor	3160000
	Xikmatov F.D.	Tokarь	3598000
	Yuldoshev P.J.	Tokarь	3596000
	Karimov S.E.	Slesarь	2586500
	Soliev R.R.	Slesarь	2173000
	Dilmurodov O.V.	Elektrik	3170000
	Valiev A.Yu.	Ishchi	4150000
	Yunusov F.F.	Ishchi	4150000
	Umarov U.R.	Ishchi	4150000
	Rasulova B.I.	Nazoratchi	4120000

5. Tokar F. Xikmatov va slesar S. Karimovlar Toshkent keramika ishlab chikarish birlashmasida o’rindoshlik bo’yicha ishlaydilar.

2-Topshiriq.

Topshiriqni bajarish uchun quyidagi ma’lumotlar asosida korxona xodimlari bilan ish xaki bo’yicha hisob-kitoblar hisobi operatsiyalarini schetlarda aks ettiring.
1. Hisob-kitob schotidagi mablag’ koldigi-12500000 sum
2. Kelgusi davr xarajatlari scheti koldigi-300000 sum
3. Xo’jalik operatsiyalari:

	Xo’jalik operatsialarning	Summa	Utkazmalar
№	mazmuni		Debet	Kredit
	Hisobot oyida xodimlarga ish xaki hisoblandi: mahsulot tayyorlaganligi uchun asosiy ishlab chikarishdagi xodimlarga yaroksizlarni tuzatganlarga tsex xodimlariga yordamchi ishlab chikarish xodimlariga korxona administrativ-boshkaruv xodimlariga xo’jalik va ishlab chikarishga xizmat kursatuvchilarga	14000000 71000 1200 000 9000 000 8000 000 7 500 000
	Ishchilarga navbatdagi ta’til tulovlari hisoblandi	1 250 000
	Navbatdagi ta’tilga chikuvchi korxona xodimlari va ishchilar ish xakidan daromad soligi ushlandi	60000
	Ijro varaklari bo’yicha ish xakidan ushlamalar hisoblandi	110 000
	Yaroksiz mahsulot uchun ishchilardan ushlandi	63 000
	Ish xakidan ushlandi: Nafaka fondiga ixtiyoriy tibbiy sug’urtaga	? 100 000
	Jamgarma bankdagi xodimlarning shaxsiy schetlariga ish xaki utkazildi	280000
	Ish xakini tulash uchun kassaga pul kelib tushdi	27332900
	Korxona xodimlariga kassadan ish xaki tulandi	26 000 000
	Vaktida talab kilib olinmagan ish xaki depozitga utkazildi	?
	Depozitga utkazilgan ish xaki hisob-kitob schetiga utkazildi	?

NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Ish xakining Iqtisodiy mazmuni va moxiyati.
   
2. 
   Ish xaki shakllari va tizimlari.
   
3. 
   Asosiy va Qo’shimcha ish xaklarini hisoblash tartibi.
   
4. 
   Ish xakidan ushlanadigan ushlamalar.
   
5. 
   Ish xakining analitik va sintetik hisobi.
   
6. 
   Ish xakiga nisbatan hisoblanadigan ajratmalar.
   

7-MAVZU. XARAJATLAR HISOBI

N a z o r a t s a v o l l a r i.

1. Ishlab chiqarish xarajatlari nima va ular qanday tartibda sub’ektning sarflari deb tan olinadi?
2. Xarajatlarning paydo bo’lish joylarini tasniflang?
3. Ishlab chiqari lgan mahsulotning tannarxini hisoblash uchun sub’ektning xarajatlari qanday turkumlanadi?
4. Sub’ektning olgan foydasining hajmini aniqlash nuqtai na-zaridan xarajatlar qanday turkumlanadi?
5. Ishlab chiqarish va davr xarajatlariga qanday xarajatlar ki-radi?
6. Boshqaruv qarorlarini qabul qilish va biznes reja tuzish uchun xarajatlar qanday turkumlanadi?
7. Doimiy, o’zgaruvchan va shartli doimiy xarajatlarga tavsif bering va misollar keltiring.
8. Xarajatlarning ta’sir qilish koeffitsienti qanday hisobla-nadi?
9. Mutanosib, degressiv va regressiv xarajatlarga tavsif bering.
10. Hajm asosi nima va xarajatlarning hulqiga ular qanday ta’-sir qiladi?
11. Sub’ektning ishlab chiqarish faoliyatini nazorat qilish ni amalga oshirishda qanday xarajatlar mavjud bo’ladi?
12. +anday xarajatlar bilvosita xarajatlarga kiradi?
13. Yuqori va pastki nuqtalar usuli nima? Ularning amaliy aha-miyatini tavsiflang.
14. Boshqaruv hisobida buxgalteriya hisobining qaysi sub’ekti qo’llaniladi?

T e s t l a r.

3.1. Hajm asosida sub’ektning ishchanlik faoliyati oshganda doi-miy xarajatlar:
a: o’zgarmay qoladi
v: asta sekin kamayadi
d: ko’payadi
e: ishchanlik faolligiga bog’liq bo’lmaydi.
3.2. Alternativ variantlarning bittasini tanlash bo’yicha qaror qabul qilish da quyidagilar to’g’risida axborotlar zarur:
a: relevant xarajatlar va daromadlar
v: har bir variant bo’yicha yig’ma daromadlar va xarajatlar
d: nazorat qilinadigan va nazorat qilinmaydigan xarajatlar
e: hamma javoblar to’g’ri.
3.3. Davr xarajatlari:
a: tijorat va ma’muriy xarajatlardan
v: hisobot davrida buxgalteriya hisobining schetlarida yig’ilgan ishlab chiqarish xarajatlaridan
d: umumtsex xarajatlaridan
e: ustama xarajatlardan tashkil topadi.
3.4. Ilgari sarflangan xarajatlar boshqaruv qarorlarini qabul qilish da hisobga olinadi:
a: resurslarning chegaralangan sharoitida
v: resurslarning ortiqchaligi sharoitida
d: resurslar bilan ta’minlash darajasidan qat’iy nazar
e: resurslar bilan ta’minlashning muqobil sharoitida
3.5. Ilgari sarflangan xarajatlar:
a: hujjat bilan tasdiqlanmaydi
v: xaqiqiy pul sarflarini aks ettirmaydi
d: buxgalteriyahisobotiningtarkibiga qo’shilmaydi
e: mahsulotningtannarxinipasaytiradi.
3.6. Eng yuqori va eng past nuqtalar:
a: xarajatlarni minimallashtirish
v: shartli doimiy sarflarni doimiy va o’zgaruvchan xarajatlarga ajratish
d: ishlab chiqarish natijalarini muqobillashtirish
e: xarajatlarning darajasini aniqlash uchun yo’naltirilgan
3.7. Faoliyatning doirasi nuqtai nazaridan to’g’ri moddiy sarflar:
a: doimiy
v: o’zgaruvchan
d: shartli o’zgaruvchan
e: ustamaxarajatlardir
3.8. SHartli doimiy xarajatlar quyidagiko’rinishda yoritilishi mumkin:
a: V q a
v: V q bx
d: V q a + bx
e: V q a - bx
3.9. Noishlab chiqarish bo’limlarning xarajatlarini ishlab chiqa-rish mas’ulligi markazlariga to’g’ridan-to’g’ri taqdim qilish usulidan foydalanish mumkin, qachonki noishlabchiqarish bo’-limlari:
a: bir-biriga xizmat ko’rsatmaydilar
v: bir-biriga xizmatni bir tomonlama ko’rsatadi
d: o’zaroxizmatlarko’rsatadilar
e: o’zaroxizmatlarning qiymatidakeskino’zgarishbo’lmaydi.
3.10. Xaridorlar va iste’molchilarga jo’natish uchun tayyor mahsu-lotlarni o’rash va joylashtirish sarflari:
a: o’zgaruvchan ishlab chiqarish xarajatlariga
v: doimiy ishlab chiqarish xarajatlariga
d: ishlabchiqarishdantashqario’zgaruvchanxarajatlarga
e: ishlab chiqarishning ustama sarflari turkumiga kiradi.
3.11. Sub’ektning doimiy xarajatlari 300000 so’m, ishlab chiqarish hajmi 5000 birlik. Ishlab chiqarishning hajmi 4000 birlikni tashkil qilganda doimiy xarajatlar:
a: 200000 so’mni
v: 300000 so’mni
d: mahsulotning birligiga 75 so’mni
e: mahsulotning birligiga 50 so’mni tashkil qiladi.
3.12. Boshqaruv hisobining asosiga xarajatlarning quyidagibel-gilariga muvofiq turkumlanishi kirmaydi:
a: iqtisodiy elementlari bo’yicha
v: ishlab chiqarishning hajmiga mutanosib ravishda
d: ishlabchiqarilganmahsulotlarningtannarxiga qo’shishtartibibo’yicha
e: ishlab chiqarishga qatnashishi nuqtai nazaridan