Andijon mashinasozlik instituti «materialshunoslik va yangi matеriallar tеxnologiyasi» kafedrasi «materialshunoslik»

Nazorat savollari:

1. Termik usuli nima va bu sulda nimalarni aniqlash mumkin, tushuntirib bering.
2. Qanday nuqtalarga kritik nuqtalar deb ataymiz, tushuntirib bering.
3. Holat diogrammasini qanday qurish usullarini bilasiz , tushuntirib bering
4. Haroratni o’lchashda qanday termoparalardan foydalanish haqida aytib bering.
5. Likvidus va colididus chiziqlari deb nimaga aytamiz va chiziqlar nimani bildiradi.

4 – Amaliy mashg’ulot
Fe-Fe₃C XOLAT DIAGRAMMASI TAXLILI.
Umumiy ma`lumot: Qotishmalarning holat diagrammasining tuzish usullari. hosil bo`lgan strukturalarni o`rganish.
Nazariy qism. Ikki va undan ortiq holatda elementlarni birga suyuqlantirish orqali hosil qilgan birikma qotishma deb ataladi. Qotishmalarning suyuq holatdan qattiq holatga o`tishiga birlamchi kristallanish deb ataladi. Qotishmalarni tashkil etgan elementlarning har biri komponent (lotincha Componens – tashkil etuvchi demakdir) deyiladi.
Suyuq yoki qattiq holatdagi qotishmaning boshqa qismlaridan chegara sirtlari bilan ajralgan, bir xil ximiyaviy tarkibiga yoki tuzilishga ega bo`lgan va bir xil agregat holatda turgan bir jinsli (gomogen) qismiga faza deyiladi. Fazalar soniga qarab, sistemalar bir fazali, ikki fazali va undan ortiq fazali bo`lishi mumkin.
Qotishmalarning qaysi temperaturada va qanday holatda bo`lishini o`rsatuvchi diagrammagaholat diagrammasi deb ataladi. Qotishmalarning xossalari ularning strukturasiga bog`liq. Shu sababli qotishmalarning strukturasini, uning ximiyaviy tarkibi bilan temperaturaga qarab o`zgarishini holat diagrammasidan o`rganish maqsadga muvofiq bo`ladi.