Аndijоn mashinasozlik instituti «Materialshunoslik va yangi materiallar teхnologiyasi» kаfеdrаsi

5-rasm. Quyma qolipni tayyorlash ketme-ketligi va unga metallni qo’yib quymani olish sxemasi:
1-model taglik taxtasi; 2-model; 2'-oziqlantirgich modeli; 3-pastki opoka; 3'-qolip materiali; 4-shibba; 4'-six sim; 5-ustki opoka; 6-shtir; 7-shlak tutkich modeli; 7'-stoyak modeli; 8-elak; 9-lineyka; 10-sterjen.

Ma’lumki, gilli materiallardan tayyorlangan qoliplar bir martaquyma olishga yaraydi. Bir marta quyma olingan qolip materiali qayta yangilashga yuboriladi. U yerda u kesaklangach va metall qo’shimchalardan tozalangach, ularga ma’lum miqdorda hali ishlatilmagan qum, o’tga chidamli gil, suv va maxsus qo’shimcha moddalar, masalan, kuymasligi uchun toshko’mir kukuni qo’shiladi.
Cho’yan quymalar olish uchun umumiy qolip materialda bir marta ishlatilgan qolip materiali 94,5—96,5% qum, gil 3-5%, toshko’mir kukuni va boshqalar 0,5 va 4,5—5.5% suv bo’ladi.
Talabalar berilgan topshiriqqa ko’ra yuqorida ko’rilgan misoldagi tartibda quymalar olishni mustaqilbajaradilar va ishlov materiallari asosida 1-jadval to’ldiriladi. Quymalarni gilli qum qoliplarda olishning bu usuli og’ir mehnat talab etishi, sirt yuza va aniqligi pastligi, ish unumi kamligi sababli kam seriyalab quymalar olishdagina qo’llanadi.
1-jadval

Tartib №	Detalь eskizi	Qolip tayyorlash bilan bog’liq ishlar zskizi	Qolip (sterjen) materiali tarkibi	Quyma metalli va uni qolipga quyish harorati, ^0C	Quymadan quyish sistemasi metalini ajratilgach, uni qay usulda tozalanadi	Quyma sifati qanday kuzatiladi

Nazorat savollari

1. 
   Quymakorlik mashinasozlikda yetakchi orini.
   
2. 
   Qum-tuproq qoliplarni tayorlash.
   
3. 
   Quymani olish tartibi.
   
4. 
   Cho’yan quymalar olish uchun umumiy qolip materialda bir marta ishlatilgan qolip materiali tarkibi