Andijon mashinasozlik instituti “gumanitar fanlar” kafedrasi

«Iqtisod deb pul va mol kabi ne’matlarning qadrini bilmoqqa aytilur. Mol qadrini biluvchi kishilar o’rinsiz erga bir tiyin sarf qilmas, o’rni kelganda so’mni ayamas»
Inson yaratilibdiki, mehnatini engillashtirish, hayot kechirishi uchun zarur ehtiyojlarini to’laroq qondirishga harakat qiladi. Darhaqiqat, yurtboshimiz Sh.M.Mirziyoev taqidlaganidek: “Agar jamiyat hayotining tanasi iqtisodiyot bo‘lsa, uning joni va ruhi ma’naviyatdir” (manba: Shavkat Mirziyoyev: (president.uz)). Mehnat qilishning o’zi ham tirikchilik o’tkazishga qaratilgan. Demak, inson dunyoga kelibdiki tirikchilik harakatida bo’ladi, desak xato qilmaymiz.
Insonning mehnat unumi qancha yuqori bo’lsa, tirikchilik kechirish uchun ne’matlar shuncha ko’p yaratiladi. Ana shuning uchun ham ajdodlarimizning diqqat-e’tibori qanday qilib hayot kechirish uchun zarur ne’matlarni ko’paytirish yo’llarini topishga qaratilgan. Eng aqlli, zukkolar o’z davriga, sharoitiga mos ravishda eng maqbul yo’llarni topishgan va undan foydalanishni tavsiya etishgan. Ulardan ko’plarining nomi tarixda qolgan.
Mavzuning dolzarbligi: Kurs ishimizning mavzusining dolzarbligi shundan iboratki Iqtisodiy bilimlarning shakllanishi va rivojlanishida qadimgi Sharq va gʻarab xalqlaridagi iqtisodiy gʻoyalarning oʻrni va ahamiyati haqida o’rganishdir.
Kurs ishi mavzusining maqsad va vazifalari: Kurs ishimizning mavzusining maqsad va vazifalari shundan iboratki Iqtisodiy bilimlarning shakllanishi va rivojlanishida qadimgi Sharq va gʻarab xalqlaridagi iqtisodiy gʻoyalarning oʻrni va ahamiyati haqida o’rganib chiqib zarur kerakli xulosalarni berishdan iborat.
Kurs ishining hajmi: Kurs ishim ko'rsatilgan maqsad va vazifalarga muvofiq tuzilgan: 3 bob, kirish, xulosa va hamda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxatidan iborat.

ASOSIY QISM.

1. 
   «AVESTO» KITOBINING IQTISODIY GʻOYALARI.
   

Qadimgi Markaziy Osiyo xalqlari (ajdodlarimiz) miloddan ancha ilgari rivoj topgan. Buni dunyodagi eng qadimiy dinlardan biri – Zardushtiylik dinining muqaddas kitobi hisoblangan «Avesto» ham isbotlaydi. Olingan ma’lumotlarda «Avesto» kitobining muallifi Zardusht (m. av. 589–512 y.) bo’lganligi qayd etiladi. U Markaziy Osiyo hududida faoliyat ko’rsatgan ilohiyotchi, faylasuf, shoir va tabiatshunos olim bo’lgan.
«Avesto» –jahon madaniyatining, jumladan, Markaziy Osiyo va Eron xalqlari tarixining qadimgi noyob yodgorligidir. Avesto (parfiyoncha: apastak – matn; ko‘pincha "Zend-Avesto", ya’ni "tafsir qilingan matn" deb ataladi) – zardushtiylikning muqaddas kitoblari to‘plami.
Zardushtlik eʼtiqodiga amal qiluvchilarning muqaddas kitobi sifatida Yagona Tangriga topinish shu taʼlimotdan boshlangan. Bu kitob tarkibi, ifoda uslubi va timsollar tizimi bilan adabiy manbalarga yaqin turadi. «Avesto»da tilga olingan joy nomlari (Varaxsha, Vaxsh)dan kelib chiqib, uning Amudaryo sohillarida yaratilgani aniqlangan. Shu asosda uning vatani Xorazmdir degan qarash mavjud.
«Avesto» oromiy va pahlaviy yozuvlari asosida yaratilgan maxsus alifboda dastlab toʻqqiz hoʻkiz terisiga yozilgan. Ilk nusxalari asosida sosoniylar (mil. ol. 7-3 asr) davrida 21 kitob holida yigʻilgan, bizgacha ularning chorak qismi yetib kelgan. Tiklangan matnga «Zand» nomi bilan sharhlar bitilgan.