Andijon mashinasozlik instituti «elektrotexnika» fakulteti

16-mavzu: Stabilizatorlar, Invertorlar, chastota o’zgartgichlar va konvertorlar.
Reja:
1. Kuchaytirgichlar va o‘zgarmas tok o‘zgartgichlari.

2.Tranzistorli kuchaytirgichlar. Kuchaytirgichlarning ishlashini tadqiq kilish. Kuchaytirish koeffitsienti va ampituda-chastotaviy tavsiflari. Ish holatlari va qo‘llanilishi.

Ko‘p kaskadli kuchlanish kuchaytirgichlari haqida tushuncha. Quvvat kuchaytirgichlari.Kuchaytirgichlardagi teskari bog‘lanishlar va ularning kuchaytirgichlar parametrlari va xarakteristikalariga ta’siri.

Diskret elementlardagi elektron qurilmalar (analog va raqamli mantiqiy elementlar, multivibratorlar).

1. Tranzistorli kuchaytirgichlar.
Ferromagnitaviy kuchaytirgichlar elektrik yuritmalarni boshqarish zanjirlarida, releli himoyalarda, avtomatik qurilmalarda ko`pincha datchiklardan keladigan signallar quvvati rostlanuvchi miqdorlarni ko`rsatilgan darajada ushlab turish uchun qo`llaniladigan rostlov chi qurilmalarni boshqarish uchun yetarli bo`lmaydi. Bunday hollarda kuchsiz signallarni kuchaytirish uchun kuchaytirgichlardan foydalaniladi.
Kuchaytirgich deb, kirish signalini ko`rinishi va fizik tabiatini o`zgartirmagan holda, kuchaytirish uchun qo`llaniladigan qurilmaga aytiladi. Quvvat bo`yicha signalni kuchayti rish tashqi manbaaa energiyasi evaziga bajariladi. Avtomatik qurilmada turli kuchaytirgich lar qo`llaniladi: Magnitli, elektron, yarimo`tkazgichli, elektr mashinali, gidravlik, pnev-matik va boshqalar. Kuchaytirgichlarni asosiy tavsiflaridan biri, ularni kuchaytirish koeffi tsentidir. Kuchaytirgichni quvvat bo`yicha kuchaytirish koeffitsenti-deb uni chiqish quvva ti (R<sub>chik</sub>)ni, kirish kuvvati (R<sub>kir</sub>)ga nisbatiga aytiladi: K = R<sub>chik</sub> / R<sub>kir</sub>; kuchaytirgichlarni tok va kuchlanishlar bo`yicha kuchaytirish koeffitsentlari: K₁=I_chik/I_kir, Ku=U_chik / U_kir bo`ladi.