Andijon mashinasozlik instituti «avtomobilsozlik»fakulteti

PECHNING ASOSIY O’LCHAMLARINI ANIQLASH

Pechning R=50t/soat ishlab chiqarish quvvatini ta’minlash uchun ,bir vaqtda bo’lishi kerak bo’lgan metall miqdorini aniqlaymiz :

Bitta zagotovka og’irligi:

Pechi ichidagi zagotovkalar soni :

Zagotovkalarni bir qator joylashishida pech uzunligi ; pech eni ; aktivnogo taglik maydon yuzasi ;
gabarit taglik yuza maydoni . Pech balandligini avvalgi xisobdagicha qoldiramiz
Pechning butun uzunligini zonalarga qizishiga proportsional ravishda bo’lamiz :
metodik zona uzunligi ;
pishirish zonasi uzunligi ;
tutib turish zonasi uzunligi .
gabarit taglikning yuklatilganligi .



ююзаа

печ



4-rasm. Qizdidirishning aniqlangan grafigi
3. PECHNING ISSIQLIK BALANSI

Issiqlik balansini xisoblashdan avval xisoblanayotgan pechning eskizini chizish,devor qalinligini ko’rsatish va uni qurish uchun olovbardosh materiallarni tanlash lozim bo’ladi .

Pech devorlarini qurilish mustaxkamligi talablari va ,pechning ishchi bo’shliq temperatura inobatga olgan xolda tiklanadi. Qurilish mustamkamligi nuktai nazaridan vertikal devor balandligi va pech enini, kamonsimon kubba bilan yopiliganligi, hamda uning egriligini markaziy burchagi bilan tasniflanishi kerak bo’ladi. 3-tablitsada qizdirish qurilmalari uchun tavsiyalar berilgan / 4 /.

Pechlarning qalinligi bo’yicha tavsiyalar
Tablitsa 3

Devor elementlari	Pech ichkarisi temperaturasi S	Olovbardosh qatlam qalinligi, mm	Issiqlikizolyatsion qatlam qalinligi, mm
Devor balandligi 1 metrgacha	1000-1200 1200 yuqori	232 232	232 348
Devor balandligi 1 -2metrgacha	gacha 1200 1200 yuqori	232 232-348	232 348
Devor balandligi 3 metrgacha	1000-1200	348	232
Kamonsimon kubbaning eni 1 metrgacha Va markaziy burchagi	gacha1200 1200 yuqori	116 232	65-230 65-230
Kamonsimon kubbaning eni 3.5 metrgacha va markaziy burchagi	gacha 1200 1200yuqori	232 300	65-230 65-230
Kamonsimon kubbaning eni 5 metrgacha va markaziy burchagi	gacha 1200 va yuqori	300	65-230

Pechning ish sharoit va temperaturasidan kelib chiqib devor qatlamlari turli materiallardan bo’lishi mumkin. Pechning ichkari temperaturasi 1000^oS gacha bo’lsa A i B. sinfi shamot g’ishtdan. Yuqori temperaturalarda-A sinfi shamot g’ishti yoki dinas g’ishtidan urilgan bo’lishi lozim.
Devorlarning issiqlikizolyatsiyasini ayrim xollarda diatomit g’ishtidan , vermikulit plitalaridan, mineral kigish, asbest kartonidan tayyorlanishi mumkin. Pech devorlarining tayyorlanishida tashqi qobiq temperaturasi 60^oS dan oshmasligini texnika xavsizligi talablari ekanligini yodda tutish kerak.

Pech devorini xisoblanishini misol tariqasida ko’rib chiqamiz:

Boshlang’ich ma’lumotlar: pech ichkarisidagi temperatura ; atrof muhit temperaturasi .

/ 2 / da keltirilgan uslubda xisob ishlarini bajaramiz.

Xisoblash ikki qatlamli olovbardosh devor uchun bajariladi.Birinchi qatlam B sinfi shamotidan, qalinligi232 mm, ρ = 1900 kg/m ³, t_rab = 1400 ⁰ S, izolyatsion qatlam - diatomit g’iishtidan qalinligi 232 mm, ρ = 500 kg/m ³, t_rab= 900 ⁰ S(5-rasm ).




Xisoblashlarda devor qatlamlarining issiqliko’tkazuchanligi koeffitsientini temperaturaga bog’liq bo’lgani uchun xisoblash qiyin masala.
SHuning uchun uni,qatlam o’rtacha temperaturasi bo’yicha xisoblaymiz qatlam chegarasidagi temperaturani aniqlaymiz :
Bu yerda - ichki katlam temperaturasi , S;
- atrof muhit temperaturasi , S. 5-rasm. Temperaturaning qatlam bo’yicha taqsimlalanishi.

SHamot qatlamining o’rtacha temperaturasi

;
Diatomit qatlamining o’rtacha temperaturasi :
;
SHamot va diatomitning issiqliko’tkazuvchanlik koeffitsientini quyidagi ko’rinish orqali aniqlanadi ( 3-ilova):
;
;
1 devor qatlamidan issiqliko’tkazuchanlik orqali o’tadigan issiqlik oqimini ushbu formula bilan aniqlaymiz:

Bu yerda - pech devori temperaturasi , S;

- atrof muhit temperaturasi , S;
- shamot i diatomit katlami qalinligi , m;
- SHamota va diatomit issiqliko’tkazuvchanligi koeffitsienti, ;
- devorning xavoga issiqlik uzatish koeffitsienti , 19.8 ,
Unda .

Boshqa tarafdan( 1- turdagi chegarviy shartlar uchun) Furьe qonuni

bundan

Ushbu tenglamadan foydalanib olovbardosh va izolyatsion qatlamlar orasidagi temperaturani aniqlaymiz

;
Devorning tashqi temperaturasi :

CHegaraviy temperaturaning (795⁰S) diatomitning (900⁰S) ishchi temperaturasi doirasida ekanligi inobatga olib, pech qobig’i temperaturasi bundan ham past bo’lishi, olovbardosh va izolyatsion qatlam qalingi to’g’ri tanlanganligini anglatadi .

Agar pechning tashqi temperaturasi 60 ^oS dan baland chiqsa ,xisoblarni boshqa qalinlik uchun qaytadan bajariladi.
Pech issiqlik balansi issiqlikni kirim va sarf qismlaridan iborat bo’lib ,issqlik miqdorini yetkazib berish uchun qancha yonilg’i(elektr energiyasi) keraligini aniqlash uchun zarur.

Issiqlik balansining kirim moddalari:

• 
  Yonilg’ining kimyoviy issiqligi ( elektrik pechlar uchun – qizdirish elementlarida ajraladigan issiqlik miqdori );
  
• 
  Qizdirilgan xavo issiqligi;
  
• 
  Qizdirilgan yonilg’i issiqligi;
  
• 
  ekzotermik reaktsiyalar issiqligi.
  

Sarf qismi moddalari :

• 
  Foydali sarflangan issiqlik metall yoki maxsulotni qizdirish uchun issiqlik sarfi;
  
• 
  CHiqib ketayotgan gazlarning issiqlik yo’qotishi;
  
• 
  Pech devorlari orqali issiqliko’tkazuvchanlidan yo’qotilayotgan issiqlik miqdori
  
• 
  moslama va transport vositalarini qizishi orqali yo’qotilayotgan issiqlik miqdori ;
  
• 
  “issiqlik qisqa tutashuvlari” orqali issiqlik yo’qotishlari;
  
• 
  Sovitish suvlariga ketgan issiqlik sarfi;
  
• 
  Devorning issiqlik akkumulyatsiyasi.
  

Issiqlik balansining ayrim moddalarini xisoblab bo’lingandan so’ng ularni tablitsaga kiritiladi keyin shartli yonilg’ining (elektroenergiya) solishtirma sarfi aniqlanib, issiqlikdan foydalanish koeffitsienti xisoblanadi, pech foydali ish koeffitsienti aniqlanadi .
Pech foydali ish koeffitsienti ( ) quyidagi tenglama orqali aniqlanadi:

Bu yerda - issiqlik tashuvchining issiqligi ,Vt
- issiqlik yo’qotishlari, Vt
Zamonaviy pechlar F.I.K % , elektrik pechlar uchun %.
Pech F.I.K i. quyidagi tenglama orqali aniqlanadi

Bu yerda - Foydali sarflangan issiqlik- metallni qizdirish uchun sarf, Vt
Quvvat( issiqlik yoki elektrik ) ushbu formula orqali aniqlanadi:

Bu yerda K- zaxira koeffitsienti ,pech ishini jadallashtirshni , , tarmoqdagi kuchlanishning tushib yetishini,issiqlik izolyatsiyasining yomonlashuvini; ko’zda tutgan xolda, kamerali pechlar uchun K=1,3 5,0; o’tkazish pechlari uchun K=1, 2 1,3.
- qizdirish davomiyligi soat.
SHuni e’tiborga olish kerak-ki qarshilik elektrik pechlari uchun , xisoblangan quvvat 25-50% ga oshirilgan bo’lishi lozim, shu oshirilgan quvvat bo’yicha qizdirish elementlarini ham oshirish lozim.