Андижон давлат университети ҳузуридаги илмий даража берувчи phD

Офтоб китобга 
ўхшар, Китоб офтобга ўхшар.
(Худойберган Шомуродов. “Тўполончи 
чумчуқлар”, 8-бетлар) ва климакс (грекча 
slimax – зинапоя
сўзидан олинган 
бўлиб, шеърий нутқда бир хил сўз ёки иборани кетма-кет қўллаш орқали 
улардаги маънони кучайтириш усули)
58
: 
Дунёда қанча, қанча, қанча 
болалар, Дунёда анча, анча, анча болалар. Уларда дук-дук, дук-дук урар 
55
Ҳожиев А. Тилшунослик терминларининг изоҳли луғати – Б.14, 101, 134. 
56
Қуронов Д., Мамажонов З., Шералиева М. Адабиётшунослик луғати. – Тошкент: Академнашр, 2013.
– Б. 29.; Хатамов Н., Саримсоқов Б. Адабиётшунослик терминларининг русча-ўзбекча изоҳли луғати.
– Тошкент: Ўқитувчи, 1979. – Б. 30.
57
Хатамов Н., Саримсоқов Б. Кўрсатилган манба. – Б. 29. 
58
Хатамов Н., Саримсоқов Б. Кўрсатилган манба. – Б. 96- 97.

---

23 
юраклар, Уларда кўп-кўп, кўп-кўп орзу тилаклар. 
(Кавсар Турдиева. 
“Сайланма”, 4-бет)
ХУЛОСА 
1. Мустақиллик йилларида болалар шоирлари томонидан бадиий асар 
тилини бойитиш, яратилган шеърларнинг образли ва таъсирчан чиқишини 
таъминлаш, сатрларнинг ўйноқилигини, таъсирчанлигини юзага чиқариш 
мақсадида лингвопоэтикадан самарали фойдаланиш натижасида ўзбек 
болалар шеърияти ўз тараққиётининг янги сифат босқичига кўтарилди.
2. Шеърий асарларда эмоционал-экспрессивликни таъминлаш, услубий 
бўёқдорликни кучайтириш мақсадида сўз таркибидаги муайян унли товушни 
такрорлаш, қаватлаш орқали фонетик поэтизмни ҳосил қилиш кенг кўламда 
учрайди. Бу ҳодиса тилшуносликда ассонанс деб юритилади. Ишда 
ассонанснинг 17 та кўриниши берилди. 
3. Ўзбек болалар шеъриятида ўқувчиларга шеърий асарларнинг мазмун-
моҳиятини тўлақонли етказиб бериш, нутқ имкониятларининг чексизлигини 
кўрсатиш, ифодавийликни таъминлаш, эстетик таъсирчанликни кучайтириш 
мақсадида аллитерациядан, яъни ундош товушларнинг кетма-кет келиши, 
қаватланиши, 
такрорланиши 
каби 
нутқий 
ҳодисалардан 
унумли 
фойдаланилади.
4. Ўзбек болалар шеъриятининг энг муҳим жиҳатларидан бирини 
шеърий асарларда ономатопеялардан маҳорат билан фойдаланиш ташкил 
этади. Улар шартли равишда инсонларнинг, техник қурилмаларнинг, қаттиқ 
жисмларнинг, табиат ҳодисаларининг
, 
қуш ва ҳайвонларнинг
 
овозига 
тақлидан ҳосил қилинган ономатопеяларга бўлинади. 
5. Ўзбек болалар шеъриятида алоҳида олинган ҳарфни, муайян сўздаги 
барча ҳарфларни, сарлавҳаларни ёки ҳар бир шеърнинг тугалланмасини, 
сўзларнинг биринчи ҳарфларини битта матн ичида бош ҳарфлар билан ёзиш, 
ҳарфлар орасига чизиқча қўйиш, талаффузи бир-бирига яқин ҳарфларни 
алмаштириб қўллаш, ҳарфларни «гапиртириш», кўп нуқтадан, ҳарфлар 
тартибидан, ҳарфлар ўрнига рақамлардан фойдаланиш каби усуллар орқали 
болалар ижодкорлари график поэтизмнинг бетакрор намуналарини яратган.

6. Ўзбек болалар шеъриятида тимсоллар