|
8. Topshiriq.
Talabalar quyidagi topshiriqni bajaradilar.
Hozir men sizlarga bir daqiqa ichida birqancha sonlar yozilgan rasmni ko’rsataman. Unda qanday sonlar yozilganligini diqqat bilan ko’rib oling. Men rasmni ko’rsatib bo’lgach, mazkur sonlarni bir biriga qo’shing va natijasini yozing.
Keyin ichda “bir, ikki...” deb sanab, bir soniya ichida talabalarga ichiga raqamlar yozilgan uchta turli geometrik figuralarning rasmi ko’rsatiladi. Ular quyidagicha bo’lishi mumkin: kvadrat-sakkiz, uchburchak-uch, , aylana-to’qqiz.
Talabalar natijani chiqarib bo’lishgach, ulardan qaysi figura ichiga qanday son yozilganligi so’raladi.
Qo’lga kiritilgan materiallardan diqqat xususiyatlarining (hajmi va bo’lishini) namoyon bo’lish to’g’risida va diqqatda ustanovkaning roli haqida tegishli xulosa chiqariladi.
Topshiriq.
1. Sinaluvchilar flarni alfavit tartibida aytadi va har bir harfdan so’ng ma’lum bir sonni ham qo’shib aytadi. Bunda A xarfiga birni, undan keyingi xarflarga uch sonini qo’shib, ya’nia-bir, b-to’rt, v-etti, g-o’n, d-o’nuch va shu tarzda “f” xarfigacha aytiladi. Sarflangan vaqt doskaga yozib qo’yiladi. Mazkur tajribani yana ikki-uchtatalab takrorlaydi.
2. a) sinaluvchi doskaga 1 dan 20 gacha bo’lgan sonlarni yoza boshlaydi va bir vaqtning o’zida bu sonlarni ovoz chiqarib teskarisiga – 20 dan 1 ga qarab o’qishdi va hokazo.
b) sinaluvchi kitobdan bir `1qor narsani ovoz chiqarib o’qiydi va ayni paytda doskaga boshqa bir narsani (masalan + - + - + - + - + vah.k.) yozadi.
Qolgan talabalar bu har ikkala ishning qay darajada oson va bab-baravar bajarilishini ko'zatib boradilar. Mazkur tajribani yana 2-3 talaba takrorlaydi.
Tadqiqotchi diqqatning bo’linishiga doir bu tajribalar yakunini talabalar hamkorligida umumlashtiradi.
Topshiriq.
O’z o’zini baholash saviyasining miqdoriy ifodasini topish.
Zarur materiallar: Shaxsning ayrim fazilatlarini xarakterlovchi so’zlar, saramjomlik, beg’amlik, sermuloxazalik, tajanglik, zehnlibo’lish, g’ururlibo’lish, qo’rslik, xushchaqchaqlik, izlanuvchanlik, vahimachibo’lish, qasoskorlik, matonaloik, nafislik, bemalollik, asabiylikjur’atsizlik, o’zinitutabilmaslik, jozibadorlik, jizzakilik, ehtiyotkorlik, gumonsirashlik, printsipiallilik, shoironalik, ko’rolmaslik, ochiqchehralik, shilqimlik, bema’nilik, dalillik, ishga berilib ketib o’zini unitib yuborish, vazminlik, achinishlik, nomuslilik, chidamlilik, qo’rqoqlik, qiziquvchanlik, sabotlilik, ko’ngilchanlik, beparvolik tashabbuskorlik.
Topshiriqning bajarilishi: O’z-o’zini baholash saviyasini miqdoriy ifodasini topishda quyidagi metoddan foydalaniladi.
Sinaluvchi oldin yuqorida keltirilgan so’zlar orasidan o’zida mavjud bo’lgan xislatlarni ifodalovchi so’zlarni topadi. So’ngra o’zida qanday xislatlar bo’lishini xohlovchi so’zlarni topadi.
Sinaluvchi berilgan so’zlarni diqqat bilan ko’rib chiqadi, so’ngra ularni ikki qatorga (xar qatorga 10-20 gacha so’z) yozib chiqadi. Birinchi qatorga o’zining idealiga mos, ikkinchi qatorga esa o’zida bo’lmasligini ifodalovchi so’zlarni yozadi. Ikkinchi qatorni shartli ravishda “anti ideal” deb atashi mumkin. Birinchi qatordagi so’zlar “ijobiy” ko’plikni, ikkinchi qatordagi so’zlar “salbiy” ko’plikni tashkil etadi. Ular mezon bo’lib hisoblanadilar.
So’ngra sinaluvchi “ijobiy” va “salbiy” ko’pliklar orasidan o’zida bor xislatlarga mos bo’lgan so’zlarni topadi. Bunda sinaluvchi mazkur xislatlarning qanday ifodalanganligi darajasini emas, balki uning o’zida bor yoki yo’qligini ko’zda tutmog’I lozim (“Ha” yoki “Yo’q”).
Bajarilgan topshiriq natijalarini ishlab chiqish. Sinaluvchi tanlab olgan fazilatlar soni har bir ko’plik uchun sanalib chiqiladi va tegishli mezon qatoridagi umumiy so’zlar soniga taqsimlanadi. Agar ijobiy ko’plik bo’yicha koeffitsent birga yaqin bo’lsa, bu sinaluvchi o’zini ortiqcha baholab yuborgani va o’ziga tanqidiy munosabatda bo’lmaganidir. Salbiy ko’plik bo’yicha koeffitsentning ijobiy ko’plik bo’yicha nolga yaqinligi o’ziga yetarli baho bermaganligidir.
Koeffitsentning 0.5 ga yaqin bo’lishi sinaluvchining o’ziga normal, o’rta baho berishini ko’rsatadi.
Shu bilan birga u o’zini ortiqcha baholab yubormasdan, o’z o’ziga tanqidiy yondoshganligini ko’rsatadi.
Topshiriqning bajarilishi: Bu eksperimentni ikki qator qilib yozib qo’yilgan so’zlar orasidagi bog’lanishning koeffitsentini hisoblab chiqish yo’li bilan o’tkazish mumkin. Bunda sinaluvchi ro’yxatda berilgan so’zlar orasidan tanlab olib ikki qatorga 20 tadan so’z yozib chiqadi. Birinchi qatorga sinaluvchiga kamroq ma’lum bo’lgan fazilatni ifodalovchi so’zlar yoziladi. Undan keyin sinaluvchining ko’ngliga ko’proq yoqqan fazilatni ifodalaydigan so’zlar yoziladi. Shundan so’ng sinaluvchi ikkinchi qatorni to'zadi. Uni sinaluvchi o’zida kam darajada mujassamlashgan fazilatni ifodalaydigan so’zlarni yozadi va hokazo. Ohirgi o’rinda esa sinaluvchi o’zida eng ko’p mujassamlashgan xislatlarni ifodalovchi so’zlar yozadi.
Bajarilgan topshiriq natijalarini ishlab chiqish: Har ikkala qatorga yozilgan xossalarning tartib nomerlari ularning darajalari deb qabul qilinadi. U yoki bu xossani belgilab burvchi nomerlar (darajalar) quyidagi formula yordamida ham mavaqt korrelyatsiyani hisoblab chiqish imkonini beradi.
Bunda:- ko’rilayotgan xossalar soni.
- daraja nomerlarining farqi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
