Andijon davlat universiteti mirzakarimov h. Kurash turlari va uni o

Suv muolajalari qabul qilish organizmni chiniqtirish bilan birga og‘ir jismoniy yuklamalar va aqliy zo‘riqishlardan so‘ng tiklanish vositasi sifatida ta’sir ko‘rsatib, jismonan va ruhan tiklanishga katta yordam beradi. Issiq dush, kontrast dush va issiq vanna va hammomga tushish muolajalari organizm kurash musobaqalarda berilgan og‘ir jismoniy yuklamalardan so‘ng tiklanish xususiyati beqiyos hisoblanadi.
Kurashchilami toza havoda mashg‘ulotlarda ishtirok etishi, tog‘li hududlarda o‘quv yig‘in mashg‘ulotlarini tashkil etilishi ular organizmini yanada chiniqtiradi va kasalliklarga chidamliligini ortiradi.
Tibbiy nazorat - kurash bilan shug‘ullanuvchilar organizmi funktsional holatini, jismoniy rivojlanishlarini tibbiy o‘rganish jarayonlari hisoblanadi. Tibbiy nazorat jarayonlarida sog‘lik ko‘rsatkichlari hamda jismoniy yuklamalarning organizmga ijobiy va salbiy ta’sirlari o‘rganiladi.
Tibbiy nazorat maqsadi - kurash mashg‘ulotlari jarayonlari samaradorligini tibbiy tahlil etish, salomatlikni saqlash, ishchanlik qobiliyatini ortirish, hayot faoliyatini mazmunli tashkil etishda jismoniy tarbiya vositalari va uslublari ahamiyatini o‘rganish.
Tibbiy nazorat vazifasi:

1. 
   Kurash bilan shug‘ullanuvchilar organizmi sog‘ligi va funktsional imkoniyatlarini aniqlash va baholash, jismoniy harakatlar va jismoniy yuklamalar hajmi, miqdori va ta’sirini hamda organizmni sog‘lomlashtirishdagi samaradorligini nazorat qilish;
   
2. 
   Har hil yoshdagi, jinsdagi va jismoniy tayyorgarlikdagi kurashchilar sport mashg‘ulotlarining qulay shakllarini tavsiya etish;
   
3. 
   Kurash mashg‘ulotlarida tibbiy gigienik sharoitlarni tashkil etish hamda mashg‘ulotlarda organizmga salbiy ta’sir etuvchi omillarni bartaraf etish. SHuningdek tibbiiy nazoratning maxsus vazifalariga kurash turlariga
   

saralash, sport jarohatlarini tahlil etish, kasalliklardan tiklanish tadbirlarini tavsiya etish va ishchanlik qobiliyatini ortirish ko‘rsatmalarini berishdan iborat bo‘ladi. Tibbiy nazorat tadbirlarining mazmuni:

1. 
   Aholi va yoshlar sog‘ligini mustahkamlashda kurash mashg‘ulotlarini tashkil etish va boshqarish uslublarini takomillashtirish;
   
2. 
   Kurash bilan shug‘ullanuvchilar va kurash bilan shug‘ullanish istagida bo‘lgan yoshlar sog‘ligini tibbiy nazorat qilish, jismoniy harakatlar shakli va miqdorini tavsiya etish;
   
3. 
   Sport tayyorgarliklariga oid muammolarda shifokor maslahati;
   
4. 
   Kurash mashg‘ulotlarida tibbiy pedagogik nazorat;
   
5. 
   Ommaviy sport tadbirlarida tibbiy yordam ta’minoti;
   
6. 
   Mashg‘ulot va musobaqalar joylarining tibbiy gigienik nazorati;
   
7. 
   Kurash mashg‘ulotlarida jarohatlanishlarning oldini olish;
   
8. 
   Kurash bilan shug‘ullanuvchi yoshlarning tibbiy gigienik bilimlarni shakllantirish.
   

Tibbiy nazorat jarayonlarida shifokor xulosalari kurash bilan shug‘ullanishga ruxsat berish va mashg‘ulotlarga qo‘yishdagi talablardan iborat bo‘ladi. SHifokor tavsiyalari antropometrik ko‘rsatkichlar, sinamalar nazorati, tibbiy xulosalar asosida shakllanadi. SHifokor nazorati dastlabki, takroriy va qo‘shimcha nazoratlarga bo‘linadi.
Dastlabki va takroriy tibbiy nazoratlar yillik tibbiy nazorat rejasi asosida o‘tkazilib, kurash mashg‘ulotiga shug‘ullanuvchilar yaroqliligini aniqlash, jismoniy harakatlar va yuklamalar hajmi va miqdorini tavsiya etish hamda mashg‘ulotlar samaradorligini baholash maqsad qilib belgilanadi.
Qo‘shimcha tibbiy nazoratlar jarohatlanishlar va kasalliklarni davolanishdan so‘ng, uzoq muddat mashg‘ulotlar qoldirilgandan so‘ng hamda og‘ir jismoniy va aqliy yuklamalardan iborat bo‘lgan kurash musobaqalardan so‘ng o‘tkazilishi mumkin. Tibbiy nazorat natijalari kurashchilar tibbiy varaqalariga qayd etilishi shart.
BO‘SMlar kurash mashg‘ulotlarida kurashchilar sog‘ligi holati, jismoniy tayyorgarlik shakllari hamda jismoniy fazilatlar rivojlanganlik darajasiga muvofiq xususiy yondoshish taklif etiladi. Kurash mashg‘ulotlar jarayonlarida jismoniy yuklamalar, mashg‘ulotlar maqsad va vazifalari kurashchilar sog‘ligi va jismoniy tayyorgarlik holatiga muvofiq rejalashtiriladi. Kurash murabbiylari kurash turlariga oid barcha nazariy va amaliy bilim, malaka va ko‘nikmalarga ega bo‘lib, har hil darajada jismoniy tayyorgarlikka ega bo‘lgan kurashchilar, sog‘ligi holatiga muvofiq jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarida xususiy yondoshish hozirgi zamonaviy pedagogika sohasining talablaridan hisoblanmoqda.
Kurashchilaming sportga oid savollari va muammolarini hal qilishda sportchilar uchun mutaxassilashtirilgan davolash muassasasi shifokorlariga murojaat qilishlari mumkin. SHifokor maslahatiga ko‘ra kurash mashg‘ulotlarida jarohatlanishlar salbiy oqibatlarini barataraf etish va davolash, massaj va chiniqtirish muolajalari qabul qilish, jismoniy yuklamalar va mashqlar shakli, hajmi va miqdorini rejalashtirish, mashg‘ulotlar davri va muddatlarini belgilanadi.