Andijon davlat universiteti maktabgacha pedagogika kafedrasi maktabgacha pedagogika

Maktabgacha ta'lim pedagogikasi fanining yosh avlodni barkamol inson qilib tarbiyalashdagi o’rni.

Maktabgacha ta'lim pedagogikasi fanida bir-biri bilan uzviy bog’langan quyidagi tushunchalar mavjud: tarbiya, ta'lim, ma'lumot.Tarbiya—kishilik jamiyatining barcha bosqichlarida shakllanib, rivojlanib, o’sib, avlodan-avlodga vorislik vazifasini bajarib kelgan bo’lsa-da, ammo har bir jamiyatda tarbiyaning mazmuni maqsadi, vazifalari, o’ziga xosligi bilan farqlanadi. Tarbiya ijtimoiy hayot uchun zarur hodisa bo’lib, yosh avlodga ilmiy bilimlar tizimini, malaka va ko’nikmalarini maxsus metod va vositalar orqali rejali ravishda singdirib berish hamda yosh avlodni har tomonlama shakllangan yetuk inson qilib tarbiyalashni maqsad qilib qo’yadi. Yosh avlodni komil inson qilib tarbiyalash muammolari dastlab xalq og’zaki ijodi, pedagogikasi, yozma yodgorliklarda, pandnomalarda mutafakkir hamda ma'rifatparvarlar asarlarining bosh mavzusini tashkil etgan.

Abdulla Avloniy tarbiya haqida gapirar ekan, haqli ravishda shunday degan edi: “Tarbiya bizlar uchun yo hayot - yo mamot, yo najot-yo halokat, yo sadoqat - yo falokat masalasidir”. Demak, tarbiya va odob Vatanga cheksiz muhabbat, imon-e'tiqod, mehr-muruvvat, rostgo’ylik, adolatgo’ylik, samimiylik, mehnatsevarlik va bilimdonlik kabi g’oyalar vositasida shakllanib boradi.

Ta'lim - bolalarga bilimni tartibli bayon qilish jarayoni bo’lib, muayyan ko’nikma va malakalarni singdirish, ularning ongi va xulqiga ta'sir etish, aqlini, ongini, idrokini, dunyoqarashini, e'tiqodini va bilish faolligini rivojlantirishdir. Ta'lim berish jarayonida tarbiya va ma'lumotning maqsadi amalga oshiriladi. Ta'lim ikki tomonlama jarayon bo’lib va o’qitishni o’z ichiga oladi. O’qitish -pedagogik faoliyat bo’lib, bilim malaka, ko’nikmalarni bolalarga singdirish, ularning bilish va amaliy faoliyatiga rahbarlik qilishdir.

O’qish - o’quvchining bilim, malaka ko’nikmalarini egallashdagi amaliy faoliyatidir. U o’quvchilarning har tomonlama rivojlanishshsh ta'minlaydi.

Ma'lumot - asosiy pedagogik tushuncha bo’lib, u ijtimoiy hayot voqealarni ob'ektiv aks ettiradi. Bu jarayon kishining tabiat, jamiyat va kishi tafakkuri to’grisidagi umumlashtirgan ijtimoiy zarur bilim, malaka, ko’nikmalar tizimining egallab olinishi natijasidir. Ma'lumot kishining bilishga bo’lgan talabini ta'minlab, undagi qobiliyatlarni ma'lum darajaga ko’taradi va amaliy faoliyatga tayyorlaydi.