Андижон давлат тиббиёт институти факультатив, госпитал терапия, халқ табобати ва эндокринология кафедраси

ДИАБЕТИК РЕТИНОПАТИЯ.
Қандли диабет ёши катталарда ривожланувчи ожизликнинг асосий сабабчиларидандир. Қандли диабет билан ҳасталанганларда, умумий популяцияга нисбатан ожизлик 25 марта кўпроқ учрайди. 20 йил давомида кандли диабетнинг 1 – тури билан ҳасталанганларнинг 85% да ретинопатия бўлади, қандли диабетнинг 1-турида ўртача олганда 40% да ретинопатия ташхисланади. Ожизлик кандли диабетнинг 1-тури билан ҳасталанганларнинг 2-4% да ривожланади. Қандли диабетнинг 2-тури биринчи бор ташхисланган вақтидаёқ 20% беморда ретинопатия аниқланади.
Ретинопатия патогенези.

• 
  тўр парда қон томирларининг микроангиопатияси, томир бўшлиғининг торайиши, гипоперфузия;
  
• 
  қон томирлар дегенерацияси, микроаневризмалар;
  
• 
  гипоксия, қон томирлар пролиферацияси, тўр парда ёғли дистрофияси ва кальцийнинг чўкиши;
  
• 
  эксудацияли микроинфарктлар, юмшоқ “пахтасимон доғлар” пайдо бўлиши.
  
• 
  липидларнинг чўкиши, зич эксудатлар ҳосил бўлиши;
  
• 
  тўр пардада томирлар пролиферецияси, шунт ва аневризмалар ҳосил бўлиши;
  
• 
  артериовеноз шунтларининг фаолиятга кириши, веналар дилятацияси гипоперфузиянинг кучайиши;
  
• 
  ишемиялар, инфильтрат ва чандиқлар ҳосил бўлиши;
  
• 
  тўр парда кўчиши;
  
• 
  шишасимон танага қон қуйилишлар;
  
• 
  рангли парда томирларининг пролиферацияси, глаукома;
  
• 
  макулопатия, тўр парда шиши билан.
  

КЛИНИК КЎРИНИШИ
Диабетик ретинопатиянинг 3 босқичи фарқланади:
Диабетик ретинопатия классификацияси [Koner E., Porta М., 1992]

1. 
   Нопролефератив ретинопатия – тўр пардада микроаневризмалар, қон қуйилишлар (нуқтасимон, штрихсимон ёки думалоқ қора доғлар сифатида), шишлар, эксудатив ўчоғлар пайдо бўлиши. Қаттиқ ва юмшоқ эксудатлар кўз туби марказида жойлашади, сариқ ва оқ рангда бўлади. Макуляр соҳасида ва йирик томирлар бўйлаб тўр парданинг шишлари кузатилади.
   
2. 
   Препролифератив ретинопатия – веноз анамалиялар - қаттиқ ва “пахтали” эксудатларнинг кўпайиши, микротомир анамалиялари, ретинал геморрагиялар кузатилади.
   
3. 
   Пролифератив ретинопатия – кўрув нерви диски ва тўр парданинг бошқа соҳаларида неоваскуляризация, шишасимон танага қон қуйилишлар, қон қуйилган соҳаларда фиброз тўқиманинг ҳосил бўлиши. Янги қон томирларининг юпқалиги ва осон шикастланиши туфайли қайта қон қуйилишлар, тўр парда кўчиши, иккиламчи глаукоманинг ривожланиши.
   

Даволаш. Қандли диабетнинг компенсациясига эришиш, гипертензия, нефропатия, гиперлипидемияни даволаш. Ангиопротекторларни (тренал дицинон, диваксан, аргинин) қўллаш.
Ҳозирги кунда диабет ретинопатиясини даволашда энг нафли усул лазер фотокагуляциясини қўллашдан иборат. Лазер терапиясини қўллашдан мақсад, янги қон томирлар фаолиятини тўҳтатиш ва натижада гемофтальм, тўр парда қўчиши, рангли парда рубеози ва иккиламчи глаукоманинг олдини олишдир.