Andijon davlat mashinasozlik instituti

TEXNOLOGIK XARITA

Mavzu: Lesson 52

Theme: Article. Indefinite article

Grammar:

• 
  Artikil ishlatilishini umumiy tushunchasi
  
• 
  Noaniq artiklni ishlatilinish holati
  

Amaliy mashg’ulot bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Talaba
1-bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish-tashkiliy tayyorgarlik bosqichi (15 daqiqa)	- Ingliz tili muhitini yaratish maqsadida qisqa suhbat uyushtiradi. - Mavzuni o’zlashtirishdan ko’zlangan maqsaq va kutilayotgan natijalarni bayon etadi. - Modullar yordamida o’quv mashg’ulotining tuzilishi – mantiqiy sxemasini taqdim etadi. - Vaqti-vaqti bilan talabalarga murojaat etib, ularni faollikka undaydi.	Ingliz tilida erkin mavzuda suhbatda qatnashadi. Taqdim etilayotgan matnning yangi so’z va iboralarini slayd – presentasiya yordamida o’rganadilar. Zarur holatlarda savollar bilan murojaat qiladi. Matn mazmuni bo’yicha tasavvurga ega bo’ladilar.
2-bosqich. Asosiy qism– anglash bosqichi (50 daqiqa)	Talabalarni mavzu rejasi va asosiy tushunchalari bilan tanishtiradi. Tablitsa va plakatlar mohiyatini yoritadi. Prezentatsiya asosida nazariy ma’lumotlarni bayon etadi. Matn mohiyatini yorituvchi tayanch so’z va iboralarni ajratib ko’rsatadi. O’quv materialining har bir bo’limi, qismi bo’yicha xulosa qiladi. Amaliy mashg’ulot bo’yicha yakuniy xulosa bayon etadi.	Grammatik qoidalari (aniq artiklni) ustida ishlaydilar. Grammatik qoidani qisqacha mazmunini tushunib olish maqsadida qisqa muddatda misollar tuzib chiqadi. Grammatik mavzuni yorituvchi asosiy so’z va so’z iboralarini aniqlab lug’at daftariga yozib oladi. Juft-juft yoki guruh bo’lib bahsga kirishish, fikr almashish, mashqlar bajarish orqali mavzu bo’yicha bilim oladilar. O’quv materialining nazariy qismlarini daftarlariga qayd qilib boradilar.
3-bosqich. Yakuniy qism. Yakuniy fikrlash bosqichi (15 daqiqa)	Talabalar tomonidan berilagan savollar asosida mavzuning to’liq va yaxshi o’zlashtirilmagan qismini qayta tushintiradi. Talabalarga uyda tayyorlab kelish uchun topshiriq beradi. Topshiriqni baholash mezonlari bilan talabalarni tanishtiradi.	Savol-javob yoki dialog tuzish yordamida o’zlashtirilayotgan mavzuni mustaxkamlaydi. O’qituvchi tomonidan berilgan topshiriqni yozib oladi.

ARTIKLLAR ARTICLES

Artikllar mustaqil ma'noga ega bo'lmagan yordamchi so'zlar bo'lib, otlarning aniqlovchisi hisoblanadilar. Ingliz tilida artikllarning ikki turi mavjud: noaniq artikl (the indefinite article) va aniq artikl (the definite article).

Noaniq artikl (a / an)

Noaniq artikl (a/an) "qandaydir bir" degan ma'noni anglatadi, ya'ni bir turdagi bir necha narsalardan qaysidir bittasi ekanligini bildiradi. O'zbek tilida unga aynan mos keladigan so'z yo'q, shuning uchun u ko'pincha tarjima qilinmaydi. Ba'zan bir, bitta, qandaydir kabi so'zlar bilan tarjima qilinishi mumkin.

Quyidagi ikki gapni qiyoslang:

Bandargohga paraxod Paraxod bandargohga

keldi. keldi.

Birinchi gapdagi paraxod so'zi shu turga oid predmetlarning birini ifodalamoqda, ya'ni bandargohga keladigan paraxodlardan biri, lekin aynan qaysi biri ekanligi noaniq. Ikkinchi gapdagi paraxod so'zi shu ma'lumotni (gapni) yetkazayotgan va uni tinglayotgan shaxslar uchun aniq narsani, ya'ni ular kutayotgan pa- raxodni ifodalayapti. Shuning uchun birinchi misoldagi paraxod so'zi ingliz tiliga a ship tarzida, ikkinchi misoldagisi esa the ship tarzida o'girilishi kerak.

Noaniq artikl faqat birlik shaklidagi sanaladigan otlarning oldidan qo'yiladi.

Noaniq artiklning a shakli undosh tovush bilan boshlanuvchi otlardan oldin qo'yiladi:

a policeman

(bir) politsiyachi

a book

a house

(bir) uy

a dog

(bir) it
(bir) kitob

Noaniq artiklning an shakli unli tovush bilan boshlanuvchi otlardan oldin qo'yiladi:

an apple an example an inkpot

(bir) olma (bir) misol (bir) siyohdon

an umbrella an egg an eye

(bir) soyabon (bir) tuxum (bitta) ko'z

Give me, please, a pen.

Iltimos, menga ruchka bering (qandaydir bitta ruchka).

This man is a teacher.

Bu kishi o'qituvchi (qandaydir bir o'qituvchi).

He is an investigator. U tergovchi (bir tergovchi).

Agar otning oldida artikldan boshqa aniqlovchi ham bo'lsa, u holda artikl o'sha aniqlovchidan oldin qo'yiladi.

It is a book.

Bu (bir) kitobdir.

It is an interesting book.

Bu (bir) qiziqarli kitob.

Noaniq artikl quyidagi holatlarda ishlatilmaydi:

1. 
   sanalmaydigan otlar bilan: I like cheese and milk.
   

Men pishloq va sutni yaxshi ko'raman.

2. 
   ko'plikdagi otlar bilan: They are schoolchildren.
   

Ular maktab bolalaridir.

3. 
   atoqli otlar bilan:
   

I spoke to Peter about it.

Men bu (narsa) haqida Piter bilan gaplashdim.

4. 
   otlar oldidan egalik va ko'rsatish olmoshlari kabi aniqlovchilar kelganda:
   

I need this book.

Menga bu kitob kerak.

I see his car.

Men uning mashinasini ko'ryapman.

5. 
   o'zidan keyin sanoq son kelgan otlardan oldin: He lives in apartment 3.U 3-xonadonda yashaydi.
   

• 
  AMALIY MASHG’ULOT TEXNOLOGIYASI
  

Lesson 53

Text: Seasons

Grammar:

• 
  matnga oid yangi so’zlarini o’zbek tilidagi muqobili
  

Amaliy mashg’ulotga ajratilgan vaqt - 90 minut			Talabalar soni - 15 nafar			Amaliy mashg’ulotning turi Ko’rgazmali trening mashg’uloti
Mashg’ulotning tarkibiy tuzilmasi	Talabalarga ushbu matndagi “Seasons” berilgan yangi so’zlar bo’yicha mavzuni tanishtirish. Ingliz tilida matnga oid yangi so’zlarini o’zbek tilidagi muqobilini so’zlarini o’rganish va ularni tarjima jarayonidagi o’zgarishlarni taxlil qilish. Ingliz tilidagi frazalogiya va iboralarso’zlari haqida fikr-muloxazalar yuritish va ularni o’zbek tili bilan qiyoslagan holda mashqlar bajarib o’tish va slaydlar orqali namoyish etish. Ingliz tilida berilgan “ Seasons ” dialoglarni o’zbek tiliga tarjima qilib va undagi yangi so’zlardan foydalanib topic yozdirish. Savol-javob orqali talabalar o’zlashtirgan grammatik bilimlarni mustahkamlash. Mavzuni yakunlash.
Amaliy mashg’ulotning maqsadi	Talabalarning “Seasons ” haqidagi fkirlarini kengaytirish va mustahkamlash. Talabalarni og’zaki nutqini ushbu grammatik mavzu asosida rivojlantirish.
Pedagogik vazifalar: Ingliz tilidaberilgan “Seasons ” matnidagi yangi so’zlarni mustahkamlash va yangi so’zlarni umumiy tushunchalar berib otish; Talabalarga o’zbek tilidagi milliy so’z va ana’nalari tushunchasi ingliz tilida qay holda ifodalanish usullari o’rgatiladi; Talabalarga ingliz tilidagi matndagi frazalogik va iboralarso’zlarini ingliz-o’zbek tillaridagilarini tushunchasi taqqoslab beriladi Ingliz va o’zbek tillarida O’zbekistondagi ob-havolarni boshqa mamlakatlardagilar bilan o’xshash va noo’xshash jixatlari ko’rsatib o’tiladi. Ushbu mavzu bo’yicha darslikning ajratgan betlardagi mavzuga oid mashqlarni bajartiriish.					Amaliy mashg’ulot natijalari: Ingliz tilida berilgan “Seasons” matnidagi yangi so’zlarni mustaxkamlash uchun talaba darslikda berilgan mashqni bajaradi Ushbu mavzuni o’rganishda nimalarga e’tibor berishlari kerakligini o’rganadilar; Ob-havoga oid so’zlarni ustida mshqlarda bajarib o’tishadi (1-3 mashq). Kerakli joylarga fraza va iboralardan foydalanishadi Ingliz tilidagi so’z brikma va iboralarni o’zbek tilida qanday namoyon bo’layotganligini kuzatadilar. Mustaqil ravishda talaabalar “Seasons” haqida o’z fikr mulohazalarini o’zlashtiradilar, gaplarga taaluqli misollar beradilar va darslikdagi mashqni bajaradilar.
Ta’lim metodlari		Ijodiy fikrlash asosida juft-juft yoki guruh bo’lib ishlash, savol-javob, namoyish.
Ta’limni tashkil etish shakli				Amaliy
Didaktik vositalar		Mavzuga oid adabiyotlar, slaydlar, dunyo siyosiy xaritasi, tablitsalar, plakatlar, amaliy mashg’ulot maqsadini o’z ichiga olgan reja.
Ta’limni tashkil etish sharoiti		Mavzu asosida tayyorlangan slaydni namoyish qilish uchun proyektor va doska bilan jihozlangan va guruhlarda ishlashga mo’ljallangan auditoriya .
Nazorat		Joriy nazorat, dialog, savol javob

• 
  TEXNOLOGIK XARITA
  

Lesson 53

• 
  Text: Seaeons
  
• 
  Grammar:
  
• 
  Mannga oid so’zlarini o’zbek tilidagi muqobili
  

Amaliy mashg’ulot bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Talaba
1-bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish-tashkiliy tayyorgarlik bosqichi (15 daqiqa)	- Ingliz tili muhitini yaratish maqsadida qisqa suhbat uyushtiradi. - Mavzuni o’zlashtirishdan ko’zlangan maqsaq va kutilayotgan natijalarni bayon etadi. - Modullar yordamida o’quv mashg’ulotining tuzilishi – mantiqiy sxemasini taqdim etadi. - Vaqti-vaqti bilan talabalarga murojaat etib, ularni faollikka undaydi.	Ingliz tilida erkin mavzuda suhbatda qatnashadi. Taqdim etilayotgan matnning yangi so’z va iboralarini slayd – presentasiya yordamida o’rganadilar. Zarur holatlarda savollar bilan murojaat qiladi. Matn mazmuni bo’yicha tasavvurga ega bo’ladilar.
2-bosqich. Asosiy qism– anglash bosqichi (50 daqiqa)	Talabalarni mavzu rejasi va asosiy tushunchalari bilan tanishtiradi. Tablitsa va plakatlar mohiyatini yoritadi. Prezentatsiya asosida nazariy ma’lumotlarni bayon etadi. Matn mohiyatini yorituvchi tayanch so’z va iboralarni ajratib ko’rsatadi. O’quv materialining har bir bo’limi, qismi bo’yicha xulosa qiladi. Amaliy mashg’ulot bo’yicha yakuniy xulosa bayon etadi.	Matn ustida ishlaydilar. Matnni qisqacha mazmunini tushunib olish maqsadida qisqa muddatda o’qib chiqadi. Matn mazmunini yorituvchi asosiy so’z va so’z iboralarini aniqlab lug’at daftariga yozib oladi. Juft-juft yoki guruh bo’lib bahsga kirishish, fikr almashish, mashqlar bajarish orqali mavzu bo’yicha bilim oladilar. O’quv materialining nazariy qismlarini daftarlariga qayd qilib boradilar.
3-bosqich. Yakuniy qism. Yakuniy fikrlash bosqichi (15 daqiqa)	Talabalar tomonidan berilagan savollar asosida mavzuning to’liq va yaxshi o’zlashtirilmagan qismini qayta tushintiradi. Talabalarga uyda tayyorlab kelish uchun topshiriq beradi. Topshiriqni baholash mezonlari bilan talabalarni tanishtiradi.	Savol-javob yoki dialog tuzish yordamida o’zlashtirilayotgan mavzuni mustaxkamlaydi. O’qituvchi tomonidan berilgan topshiriqni yozib oladi.

Seasons

Many people do not understand why we experience the change in our four seasons, spring, summer, autumn, and winter.  My web page was created to help you have a better understanding of why we go through the different seasons and what changes we experience here in Kansas.  The changes in seasons occur because of rotation, revolution, and the inclination of Earth on its axis.  Your location determines how you are going to experience these changes in the seasons.  "The Northern Hemisphere you have Spring, March 21 through June 22; Summer, June 22 through September 23; Autumn, September 23 through December 22; and Winter, December 22 through March22.  The Southern Hemisphere is reversed starting spring being on September 23".

When we go through the different changes in the four seasons we experience different daylight hours.  In Kansas, summer days are always longer and warmer, because the northern hemisphere is tilted towards the sun. It doesn't get dark until around nine o'clock at night.  When winter is here in Kansas, we have shorter days causing it to get dark around five or six o'clock at night, because the northern hemisphere is tilted away from the sun. With less daylight hours and no direct rays from the Sun, it is colder.  The only time we do not experience this change in daylight hours is when an Equinox occurs. During equinox times the Sun's vertical ray is shining directly on the Earth's equator and neither hemisphere is tilted toward or away from the Sun.  This means that day and night are equal to everyone on Earth. The spring equinox occurs around March 21 and the fall equinox around September22.  Continue browsing to find out more about what goes on during the changes in each season.
Spring

Spring is the very first season we come to each New Year. Spring starts March 21 and goes up to late June.  The climate during this season is very unpredictable.  It goes back and fourth from being cool to warm.  We are in the season of spring when I created this page. We have had quite a bit of rain this month.  Spring is a very pretty month because the trees and flowers are starting to bloom.  With spring we also see all the animal coming out of hibernation.

Summer

Summer is the warmest of the four temperate seasons, between spring and autumn. At the summer solstice, the days are longest and the nights are shortest, with day-length decreasing as the season progresses after the solstice. The date of the beginning of summer varies according to climate, culture, and tradition, but when it is summer in the Northern Hemisphere it is winter in the Southern Hemisphere, and vice versa.

Autumn

  
Autumn is a time where the leaves are falling down from the trees.  The climate is changing from warm to cool. In the southern hemisphere they would be experiencing spring time!

Winter

Winter begins December 22 and goes up to March 22. Winter is the coldest and darkest season of the four in Kansas.  Why we experience this change is because the northern hemisphere is tilted away from the sun, causing the days to be shorter and rays to be less direct. This results in colder weather.  Winter is the time we see snow, ice, and animals going into hibernation.  In winter we also see the flowers and trees to dormant. In the southern Hemisphere Winter begins on June 22 and ends around September 23.

• 
  AMALIY MASHG’ULOT TEXNOLOGIYASI
  

Mavzu: Lesson 54

Theme: Article. Definite article

Grammar:

• 
  Artikil ishlatilishini umumiy tushunchasi
  
• 
  Aniq artiklni ishlatilinish holati
  

Amaliy mashg’ulotga ajratilgan vaqt - 90 minut			Talabalar soni - 15 nafar			Amaliy mashg’ulotning turi Ko’rgazmali trening mashg’uloti
Mashg’ulotning tarkibiy tuzilmasi	Talabalarga ushbu artikllarni ot so’z turkumlarida grammatika bo’yicha berilgan mavzuni tanishtirish (_________bet). Ingliz tili grammatikasidagi Artiklarlni Ot bilan ishlatilishini umumiy tushunchasi aniqlab olish Ingliz tili grammatikasidagi Artikllarni III hil ko’rinishi; aniq artikl, noaniq va ZERO (ishlatilinmaydigan) artikllarini ishlatilish holatlarini umumiy tushunchasisifat so’z turkumini taxlil qilish. aniq artikl ishtirokida gaplar tuzish. aniq artikl ishtirokidagi gaplarini ishlatilishini tushuntirish. aniq artiklini so’z iboralarva so’z birliklari ustida ishlash. Yangi leksik material ustida ishlash. aniq artiklinilardan foidalanib qisqa matnlar tuzish va muhokama qilish. Savol-javob orqali talabalar tomonidan o’zlashtirilgan bilimlarni mustahkamlash. Mavzuni yakunlash.
Amaliy mashg’ulotning maqsadi	Talabalarni ingliz tili faning grammatika bo’yicha bilimlarini kengaytirish va mustahkamlash. Ko’rsatkich olmoshlari orqali yangi so’zlarini tarjima qilish va Grammatik qoidanii tushuna olish ko’nikmasini shakllantirish.
Pedagogik vazifalar: Ingliz tili fani to’g’risida umumiy ma’lumot va uning hozirgi kundagi ahamiyati va vazifalari haqida tushuncha berish; talabalarni til o’rganish va uni amalda qo’llash uchun kerakli bo’lgan til ko’nikmalari haqida ma’lumot berish; ingliz tili kerak bo’ladigan kundalik holatlar haqida tushuncha berish; til o’rganishning usullari; til o’rganish usullari haqidagi jahon tilshunoslarining fikrlari bilan tanishish ; talabalarda ingliz tili o’rganish asosida ma’naviy-ahloqiy sifatlarni rivojlantirish, mustahkamlash va boyitish.					Amaliy mashg’ulot natijalari: Ingliz tili fani, uning ahamiyati va vazifalari to’g’risida bilimlarini boyitadi va rivojlantiradilar; til o’rganish tamoyillari, strategiyasi va manbalar-dan habardor bo’ladilar; til o’rganish uchun kerakli ko’nikmalar, usullarning kundalik voqea-hodisalar jarayonida til ko’nikmalarining qaysi biri qachon muhim ekanligini o’rganadilar; til o’rganish uchun qanday ko’nikmalar bo’lishi kerakligini bilib oladilar; ingliz tilidan olgan bilimlarining ijtimoiy hayotdagi ahamiyati, metodist tilshunos olimlarning til o’rganish bo’yicha fikr mulohazalari bilan tanishadilar; ma’naviy-ahloqiy sifatlarini ingliz tili o’rganish, matnlar ustida ishlash, xorijiy madaniyat, ma’rifat hamda ma’naviyat jihatlarini solishtirib baholab boradilar.
Ta’lim metodlari		Ijodiy fikrlash asosida juft-juft yoki guruh bo’lib ishlash, savol-javob, namoyish.
Ta’limni tashkil etish shakli				Amaliy
Didaktik vositalar		Mavzuga oid adabiyotlar;Bonk, lug’atlar, tablitsalar, plakatlar, marker, amaliy mashg’ulot maqsadini o’z ichiga olgan reja.
Ta’limni tashkil etish sharoiti		Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan va guruhlarda ishlashga mo’ljallangan auditoriya .
Nazorat		Joriy nazorat, dialog, savol javob

•