Анатомияси ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим

лар ҳужайрасининг 
ц и ток и н ез 
бўлинишини аниқлади. Ру­
дольф Вирхов (1859) ць^окенез тўғрисидаги тушунчани
қонунлаштирди ва “ҳар қакдай ҳужайра фақат хужайрадан
пайдо бўлади” деган назарияни яратди. Бу назария ҳозир
ҳам илмий адабиётларда тез-тез учраб туради.
Хужайра тўғрисидаги назариянинг пайдо бўлиши ва
шаклланиши узоқ тарихий (тахминан тўрт юз йил) давр­
ни ўз ичига олади. Шу давр ичида бирҳужайрали ва кўпҳу-
жайрали ўсимликлар ва ҳайвонлар организмининг тузи­
лиши тўғрисида талайгина илмий тадқиқотлар тўпланди.
Ҳужайра назарияси ўсимлик ва ҳайвонларнинг, гене­
тик жиҳатдан бирлигидан келиб чиққанлигидан далолат
беради ва тирик организмларнинг энг муҳим тузилиш ху-
сусиятига, хужайра тузилишининг бирлигига асосланади.
Шунинг учун ҳам Ф. Энгельс ҳужайра назариясига юксак
баҳо берди ва уни табиат соҳасида XIX аерда кдлинган
учта йирик кашфиётлар жумласига киритди.
Электрон микроскопнинг кашф этилиши ҳужайра
ҳақидаги назариянинг янада ривожланишига сабаб бўлди.
Хужайра назарияси — тирикликнинг энг кичик таксо-
номик бирлиги хужайра эканлигини, унинг мустакдл
яшашга қобилиятлилиги ва унинг кўпайиши натижасида
кўпҳужайрали организмларнинг пайдо бўлиши ва тако-
миллашиши мумкинлигини исботлаб берди.

---

2-§. Ў С И М Л И К Л А Р Н И Н Г ҲУЖ АЙРА Т У З И Л И Ш И ТЎҒР И С И Д А
У М У М И Й Т У Ш У Н Ч А
Ҳамма тирик организмлар ҳужайра тузилишига кўра
икки катта оламга: прокариотлар ва эукариотларга бўли-
нади.
П р о к а р и о т
организмлар (бактериялар, яшил сувўтлар)
да ҳужайранинг ирсий белгиларини