Anatomiya odam tanasining shakli, tuzilishi, uning funktsiyalarini va

       Organizm  faoliyatining  muxit  sharoitiga  moslanishi.
  Organizmda  sodir 
bo’ladigan  barcha  o’zgarishlar  muxit  ta`siriga  javob  reaksiyasidir.  Asta  yurib 
ketayotgan  hayvon  tashqi  ta`sirlovchini,  masalan,  yaqinlashib  kelayotgan 
dushmanni  ko’rishi  bilan  chopa  boshlaydi.  Ta`sirlovchi  sezgi  organlarining 
retseptorlariga ta`sir etib, ularda qo’zg’alish jarayonini hosil qiladi. Qo’zg’alish esa 
markaziy  nerv  sistemasi  orqali  muskullarga  o’tkaziladi.  Natijada  organning 
faoliyatida yuqorida bayon etilgan o’zgarishlar hosil bo’ladi. 
Nerv  sistemasi  har  xil  tashqi  ta`sirlarni  qabul  qilib,  organizm  faoliyatini  shu 
organizm atrofida doimo sodir bo’lib turadigan o’zgarishlarga moslashtiradi. 
Odamda  bu  funksiya  hayvonlardagiga  nisbatan  ancha  murakkab  bo’ladi. 
Birinchidan,  odam  organizmining  faoliyati  tabiat  ta`siri  ostida  o’zgarishi  bilan 
birga,  ijtimoiy  muxit  (jamiyat)  ta`siri  ostida  ham  o’zgaradi.  Ikkinchidan,  odam 
organizmi muxit sharoitiga, ko’pincha, organlar faoliyatini o’zgartirish yo’li bilan 

---

176 
 
 
emas, balki atrofdagi sharoitni o’zgartirish yo’li bilan moslashadi. Masalan, odam 
tabiatda mavjud bo’lgan ovqatlar zaxirasiga kamdan-kam moslashib qoladi. Odam 
mehnat  faoliyati  jarayonida  madaniy  o’simliklarni  ekish  va  uy  hayvonlarini 
ko’paytirish  orqali    oziq  -  ovqat    mahsulotlarini  oshiradi  va  xilma-xil  qiladi. 
Demak, nerv sistemasining ahamiyati hamma organlar ishini tartibga solish va bir-
biriga  uyg’unlashtirishdan,  uni  muxitning  doimo  o’zgarib  to’ruvchi  sharoitiga 
moslashdan iboratdir. Nerv sistemasining faoliyati natijasida organizm bilan uning 
yashash sharoiti o’rtasida birlik vujudga keladi.