Anatomiya 2014. indd

Buyrakning qon tomirlari. Buyrak qon tomirlaridan sutka da-

vomida 1500–1800 litr qon o‘tadi. Buyrak arteriyasi buyrak dar-

vozasida oldingi va orqa tarmoqqa bo‘linadi. Oldingi tarmoq 

buyrak jomini oldidan o‘tib, to‘rtta segment arteriyasiga bo‘lina-

di. Orqa tarmoq buyrak jomining orqasidan o‘tib, orqa segmen-

tga tarqaladi. Segment arteriyalari yonma-yon piramidalar o‘rta-

sida joylashgan bo‘laklararo arteriyalarga

  bo‘linadi. Buyrakning 

po‘stloq va mag‘iz moddalari chegarasida bo‘laklararo arteriya-

lar piramidalar asosining ustida yotgan ravoqsimon arteriyalar-

ga bo‘linadi. Ravoqsimon arteriyalardan po‘stloq moddasiga ko‘p 

sonli bo‘lakchalararo arteriyalar

  chiqadi. Bo‘lakchalararo arte-

riyalardan chiqqan kapillyar koptok chalariga kiruvchi arteriola

 

kapillyarlarga bo‘linib, qon tomir kapillyarlaridan iborat koptok-

chani hosil qiladi. Koptokchadan diametri kiruv chi arterioladan 

kichik bo‘lgan kapillyar koptokchalaridan chiquvchi arteriola 

chiqadi. Koptokchadan chiqqanidan keyin bu arteriola kapillyar-

---

273

larga bo‘linib, buyrak naychalarini o‘raydi va ulardan vena ka-

pillyarlari hosil bo‘ladi. 

Buyrak koptokchasida kapillyar koptokchalariga kiruvchi ar-

teriolani kapillyarga bo‘linib undan kapillyar koptokchalaridan 

chiquv chi arteriolani hosil bo‘lishini buyrakning ajoyib qon tomir 

to‘ri

 deb ataladi.

Yangi tug‘ilgan chaqaloq buyragi nisbatan katta va yuma-

loq shaklda bo‘ladi. U bo‘laklardan iborat bo‘lib, po‘stloq qavati 

yaxshi rivojlanmagani uchun yuzasi g‘adir-budur.