Anatomiya 2014. indd

Tilning vertikal mushagi, asosan, uning chekkalarida, til usti 

va tilning pastki yuzasi shilliq pardasi o‘rtasida joylashgan. Qis-

qarganida tilni yassilaydi.

Tilning skelet mushaklari bosh suyaklaridan boshlanib tili ning 

xususiy mushaklariga o‘tib ketadi. Ularga quyidagi mushaklar ki-

radi:

Engak-til mushagi pastki jag‘dagi engakning o‘tkir qirrasidan 

bosh lanadi. Uning tolalari til to‘sig‘ining yonidan orqaga va yuqo-

riga yo‘nalib vertikal mushakka davom etadi. Qisqarganida tilni 

oldinga va pastga tortadi. 

Til osti-til mushagi til osti suyagi tanasi va katta shoxidan 

bosh lanib, oldinga va yuqoriga yo‘nalib tilning ko‘ndalang mu-

shagiga o‘tib ketadi. Qisqarganida tilni orqaga va pastga tortadi.

Bigizsimon o‘siq-til mushagi bigizsimon o‘siqdan boshlanib, 

oldinga, pastga va medial tomonga yo‘nalib, tilning yuqorigi va 

pastki bo‘ylama mushaklariga davom etadi. Qisqarganida tilni or-

qaga va yuqoriga tortadi, bir tomonlama qisqarsa, tilni o‘sha to-

monga tortadi.

Tishlar (dentes) ustki va pastki jag‘ning tish katakchalarida 

milkning yuqorigi chekkasida joylashadi. Sut va doimiy tishlar ta-

fovut qilinadi. Tish uch qismdan: toji, bo‘yni va ildizidan iborat 

(106-rasm).

---

207

Tish toji tishning og‘iz bo‘shlig‘ida ko‘rinib 

turgan qismi bo‘lib, to‘rtta: til, vestibulyar, tish-

larning bir-biriga tegib turgan va okklyuzion yuza-

lari