Analitik, fizikaviy va kolloid kimyo

13 - Ma'ruza.


SYULTIRILGAN NOELEKTROLIT MODDALAR ERITMALARI ERITMALARNING TO`YINGAN BUG` BOSIMI.

1.Suyultirilgan noelektrolit moddalar eritmalari. Eritmalarning to`yingan bug` bosimi. Eritmalarning qaynashi va muzlashi. Paul qonunlari. Eritmalarning osmotik bosimi. Vant-Goff tenglamasi.

Elektrolit eritmalarning elektr o’tkazuvchanliggi elektrolit va erituvchining tabiatiga, kontsentratsiyaga, temperatura va boshqa omillariga bog’liq. Asosan solishtirma va molyar (ekvivalent) elektr o’tkazuvchanliklari e'tirof etilgan.
Moddalarning elektr o’tkazuvchanligini metal o’tkazgichlar kabi, elektr o’tishiga ko’rsatgan qarshiligi bilan ifodalash mumkin. Qarshilik RlS ga teng


Ma'ruza №14


REAL ERITMALAR. MODDANING AKTIV KONTSENTRATSIYASI. AKTIVLIK KOEFFITSIENTI.

1.Real eritmalar. Moddalar eritmalari. Eritmalarning to`yingan bug` bosimi. Eritmalarning qaynashi va muzlashi. Raul qonunlari. Eritmalarning osmotik bosimi Vant-Goff tenglamasi.

Elektrolit eritmalar ekvivalent (molyar) elektr o’tkazuvchanligi ikki omilga: elektrolitning dissotsilanish darajasi va ionlarning o’zaro ta'sirlanishiga bog’liq.
Ko’pgina tajribalar kuchli elektrolitlar (masalan HCl, NaOH, KCl kabilar) eritmada to’la dissotsiyalangan bo’lishini, ya'ni =1 ga tengligini isbotladi. Bundan yuqorida keltirilgan tenglamadan,
(f__) _Ef__ kelib chiqadi.

«Fizikaviy kimyo» fani bo`yicha

ANNOTATSIYA
«Fizikaviy kimyo» fanidan elektron o`quv uslubiy majmua shu yo`nalishda chop etilgan texnikaviy adabiyotlar asosida tuzilgan bo`lib, ta’lim yo‘nalishi –5311000 «Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishning avtomatlashtirish va boshqarish» (tarmoqlar bo’yicha) bakalavriat yo’nalishi uchun uchun mo`ljallangan.
O`quv rejasi bo`yicha ushbu fanni o`qitish uchun 94 soat ajratilgan, shu jumladan ma`ruzalar 36 soat, amaliy mashg`ulotlar 9 soat, laboratoriya ishlari 9 soat, talabalarni mustaqil ishlashlari uchun 40 soat.
Kursni chuqurroq o`zlashtirish maqsadida asosiy adabiyotlar bilan bir vaqtda qo`shimcha adabiyotlar xam tavsiya etilgan. Fanning vazifasi – “Fizikaviy kimyo” fanini ilmiy va amaliy jihatlarini o‘rganish; fizikaviy kimyo fanining xalq xo‘jaligidagi roli katta ahamiyatga ega ekanligini talabalarga tushuntirish; fizikaviy kimyo fani haqida umumiy tushunchalar berish va fizikaviy kimyo fanining ahamiyati to‘g‘risida talabalar bilimlarini chuqurlashtirishdan iborat. Bunda ilmiy uslublar, qonun, gipoteza, nazariya va ta’limotlardan foydalaniladi. Bularni o‘rgatish dunyodagi ilm fanda erishilayotgan yutuqlar va yangiliklar bilan qo‘shib olib boriladi
O‘quv jarayoni bilan bog‘liq ta’lim sifatini belgilovchi holatlar quyidagilar: yuqori ilmiy-pedagogik darajada dars berish, muammoli ma’ruzalar o‘qish, darslarni savol-javob tarzida qiziqarli tashkil qilish, ilg‘or pedagogik texnologiyalardan va mul’timedia vositalaridan foydalanish, tinglovchilarni undaydigan, o‘ylantiradigan muammolarni ular oldiga qo‘yish, talabchanlik, tinglovchilar bilan individual ishlash, erkin muloqot yuritishga, ilmiy izlanishga jalb qilish.
Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim. Bu ta’lim o‘z mohiyatiga ko‘ra ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini to‘laqonli rivojlanishlarini ko‘zda tutadi. Bu esa ta’limni loyihalashtirilayotganda, albatta, ma’lum bir ta’lim oluvchining shaxsini emas, avvalo, kelgusidagi mutaxassislik faoliyati bilan bog‘liq o‘qish maqsadlaridan kelib chiqqan holda yondoshilishni nazarda tutadi.
Tizimli yondoshuv. Ta’lim texnologiyasi tizimning barcha belgilarini o‘zida mujassam etmog‘i lozim: jarayonning mantiqiyligi, uning barcha bo‘g‘inlarini o‘zaro bog‘langanligi, yaxlitligi.
Faoliyatga yo‘naltirilgan yondoshuv. Shaxsning jarayonli sifatlarini shakllantirishga, ta’lim oluvchining faoliyatni aktivlashtirish va intensivlashtirish, o‘quv jarayonida uning barcha qobiliyati va imkoniyatlari, tashabbuskorligini ochishga yo‘naltirilgan ta’limni ifodalaydi.
Dialogik yondoshuv. Bu yondoshuv o‘quv munosabatlarini yaratish zaruriyatini bildiradi. Uning natijasida shaxsning o‘z-o‘zini faollashtirishi va o‘z-o‘zini ko‘rsata olishi kabi ijodiy faoliyati kuchayadi.
Hamkorlikdagi ta’limni tashkil etish. Demokratik, tenglik, ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi faoliyat mazmunini shakllantirishda va erishilgan natijalarni baholashda birgalikda ishlashni joriy etishga e’tiborni qaratish zarurligini bildiradi.
Muammoli ta’lim. Ta’lim mazmunini muammoli tarzda taqdim qilish orqali ta’lim oluvchi faoliyatini aktivlashtirish usullaridan biri. Bunda ilmiy bilimni ob’ektiv qarama-qarshiligi va uni hal etish usullarini, dialektik mushohadani shakllantirish va rivojlantirishni, amaliy faoliyatga ularni ijodiy tarzda qo‘llashni mustaqil ijodiy faoliyati ta’minlanadi.
Axborotni taqdim qilishning zamonaviy vositalari va usullarini qo‘llash - yangi kompyuter va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayoniga qo‘llash.
O‘qitishning usullari va texnikasi. Ma’ruza (kirish, mavzuga oid, vizuallash), muammoli ta’lim, keys-stadi, pinbord, paradoks va loyihalash usullari, amaliy ishlar.
O‘qitishni tashkil etish shakllari: dialog, polilog, muloqot hamkorlik va o‘zaro o‘rganishga asoslangan frontal, kollektiv va guruh.
O‘qitish vositalari: o‘qitishning an’anaviy shakllari (darslik, ma’ruza matni) bilan bir qatorda – kompyuter va axborot texnologiyalari.