Analitik, fizikaviy va kolloid kimyo

FIZIKAVIY KIMYO FANI BO‘YICHA AYRIM ATAMALARNI
IZOHLI LUG‘ATI
Kimyo – moddalarning tarkibi, tuzilishi, xossasi, o‘zgarishi va ular bilan bog‘liqlik haqidagi fan.
Termodinamik sistema – yetarlicha ko‘p miqdordagi molekulalar (struktura birliklari)dan tashkil topgan tabiatning istalgan ob’ekti bo‘lgan va tabiatning boshqa ob’ektlaridan haqiqiy yoki faraz qilingan sathlar chegarasi (chegaralar) bilan ajratilgan istalgan ob’ektga aytiladi.
Izolirlangan sistema – muhit bilan na modda na energiya (∆m=0, ∆E=0) almashmaydigan sistemadir.
Yopiq sistema – muhit bilan modda almashmaydigan, biroq energiya almashinishi mumkin bo‘lgan sistema (∆m=0, ∆E≠0).
Ochiq sistema – muhit bilan ham modda, ham energiya almashishi mumkin bo‘lgan sistema (∆m ≠ 0, ∆E ≠ 0).
Holat – sistema xossalarining majmuasi bo‘lib, sistemani termodinamik nuqtai nazardan aniqlashga imkon beradi.
Muvozanat holat – ko‘p vaqt sistemaning barcha xossalari doimiy bo‘lib, unda modda va energiya oqimi bo‘lmaydi.
Statsionar holat - vaqt mobaynida sistemaning xossasi o‘zgarmaydi, lekin modda va energiya oqimi bo‘ladi.
Jarayon (процесс) – sistemaning bir holatdan boshqasiga o‘tishi.
Entalpiya – holat funksiyasi bo‘lib, uning o‘zgarishi (∆H) izobar jarayon-dagi sistema tomonidan olingan issiqlikka (Q_p) teng.
Ichki energiya – holat funksiyasi bo‘lib, uning o‘zgarishi (∆U) izoxor jarayondagi sistema tomonidan olingan issiqlikka teng(Q_V).
Ekzotermik reaksiya – reaksiya natijasida sistemaning entalpiyasi kamayadi (∆H<0) va tashqi muhitga issiqlik chiqadi.
Endotermik reaksiya – reaksiya natijasida sistemaning entalpiyasi ortadi (∆H>0) va sistema tashqaridan issiqlik (Q_p) yutadi.
Termokimyoviy reaksiya – issiqlik effekti ko‘rsatib yoziladigan tenglama.