Analitik, fizik-kolloid va biologik kimyo

5. Diffuzion potentsial. Elektrod potentsial faqatgina metall bilan eritma chegarasidagina hosil bo’lmasdan, balki ikki xil elektrolit chegarasida va bir elektrolitning har xil kontsentratsiyali eritmalari chegarasida ham hosil bo’ladi. Bunday potentsial diffuzion potentsial deyiladi.

Diffuzion potentsialning hosil bo’lishiga sabab eritmada ionlar harakatchanligining turlicha bo’lishidir.

Masalan, yarim o‘tkazgich pardaning ikkala tomoniga bir xil kontsentratsiyali ikki xil modda HCl va KCl eritmalar solingan bo‘lsin. Bu moddalar o‘tkazgich pardaning membranasi orqali o‘tishi mumkin. Cl^- uonlarning kontsentratsiyasi membrananing ikkala tomonida bir xil bo‘lgani uchun yarim o‘tkazgich parda orqali H⁺ va K⁺ ionlari diffuziyalanadi. Bunda, H⁺ ionlarining harakatchanligi K⁺ionlarining harakatchanligidan katta bo‘lgani uchun bir vaqtning o‘zida H⁺ ionlari K⁺ ionlariga qaraganda o‘ngdan chapga ko‘proq o‘tadi. Natijada membrananing o‘ng tomonida musbat ionlar va chap tomonida manfiy ionlar to‘planib, diffuzion potensial hosil bo‘ladi.

Diffuzion potensialni tajribada aniqlash va hisoblab topish mumkin.

Bir moddaning turli kontsentratsiyali eritmalari chegarasida hosil bo‛ladigan diffuzion potensial quyidagi formula yordamida hisoblanadi: