Analitik, fizik-kolloid va biologik kimyo

Optik analiz usullari bilan eritma konsentrasiyasini aniqlash yo’llari. 1.Darajalash grafik usuli. Buger-Lambert-Ber qonuniga asoslanib eritmaning optik zichligi bilan eritma konsentrasiyasi (standart eritma ishlatiladi) orasidagi bog’lanish grafigi chiziladi, bu ko’pincha darajalash grafigi deyiladi. Grafik kam deganda 3ta yoki 5ta nuqta asosida chiziladi. Noma`lum konsentrasiyadagi eritmaning optik zichligi aniqlanib, darajalash grafigidan ekstrapolyaciya usulida eritma konsentrasiyasi topiladi(3-chizma).

2. Nur yutilishining molyar so’ndirish koeffisientii usuli. Bu usulda bir nechta standart eritmalarning optik zichliklari aniqlanib, nur yutilishining molyar so’ndirish koeffisientiining qiymati  = A_st/lC_st hisoblanadi. Hisoblangan nur yutilishining molyar so’ndirish koeffisientiining o’rtacha qiymati olinadi. Noma`lum eritmaning optik zichligi o’lchanib, eritma konsentrasiyasi C_x = A_n/εl formula bilan hisoblab topiladi. Modda miqdori formuladan foydalanib hisoblanadi.

M_A - aniqlovchi moddaning molyar massasi (ionlar uchun elementning atom massasi)

V_a - (alikvot) rangli eritma tayyorlash uchun olingan eritma hajmi

V_pipetka - eritma tayyorlash uchun olingan hajm (o’lchov pipetkasining hajmi)

V_K - analiz qilinayotgan eritmaning umumiy hajmi (o’lchov kolbasi hajmi)

Usulning cheklanganligi shundaki, eritma konsentrasiyasi Buger-Lambert-Ber qonuniga bo’ysunadigan chegarada tayyorlanadi.

3. Standart taqqoslash usuli. Bu usulda ε -const va l-const bo’lganda standart va noma`lum eritmalarning optik zichliklari o’lchanib,

A_st =   l  C_st

A_x =   l  C_x

tenglama tenglashtirib o’zgarmas qiymatlar tashlab Yuboriladi,

bundan

Analiz qilinayotgan eritma suYultirish usuli bilan tayyorlangan bo’lsa, modda miqdorini gramm yoki mg. da ifodalanadi.

g_x = C_x  V₀  V_K / V_a

g_x - aniqlanuvchi modda miqdori, mg.

V₀ - optik zichligi o’lchanayotgan rangli eritma hajmi, ml.

V_K - analiz qilinayotgan eritmaning umumiy hajmi (o’lchov kolbasi hajmi), ml.

V_a (alikvot) - rangli eritma tayyorlash uchun olingan eritma hajmi, ml.