Amonova sabohatning

Tanlovni befarqlik chizig`i orqali ifodalash
Iste’molchining tanlovi unga Pepsi va pitsa kombinatsiyalaridan birini tanlash imkonini beradi. Agar biz unga ikki turdagi variantni ko`rsatsak, u o`ziga mosrog’ini tanlaydi. Agar ko`rsatilgan ikki variant unga teng ma’qul bo`lsa, iste’molchi ikkkalasini ham birdek qabul qiladi.
Biz hozir iste’molchining budjet sig`imini grafik ko`rinishida tasvirlaymiz, shuningdek, uning tanlovini ham grafikda ifodalashimiz mumkin. Buni befarqlik egri chiziqlaridan foydalanib amalga oshiramiz. Befarqlik egri chizig`i iste’molchini birdek xursand qila oladigan variantlarni taqdim etadi. Shu tufayli befarqlik egri chizig`I doim iste’molchini qoniqtira oladigan takliflar kiritadi.
Ikkinchi chizma iste’molchining befarqlik egri chiziqlaridan ikkitasini o`zida aks ettirgan. Ist’molchiga A, B va C kombinatsiyalar birdek maqbul yechim chunki ularning hammasi deyarli bir xil. Shunisi aniqki, agar iste’molchining pitsaga xohishi kamaysa, A nuqtadan B nuqtagacha bo`lgan variantlar uni birdek xursand qilishga qodir. Agar pitsaga bo`lgan ehtiyoj yana kamaysa,B nuqtadan C nuqtagacha Pepsi iste’moli yana ortadi va hokazo.

Befarqlik egri chizig`i iste’molchining xohishini bir-birini o`rnini bosuvchi tovarlar majmui bilan ham qondira oladi. Bu chekli almashtiruv darajasi (MRS) deyiladi. Yuqoridagi holatda chekli almashtiruv darajasinazariyasi bo`yicha Pepsining nechtasi pitsaning bittasi o`rnini “egallay olishi”ni o`lchash mumkin. Iste’molchining befarqlik egri chizig`i dek o`zgarmas bo`lmagani bilan chekli almashtiruv darajasi befarqlik egri chizig`i bilan bir xil bo`lolmaydi. Iste’molchining bir tovarni boshqasidan ortiq ko`rishi uning xohishidagi tovarlar miqdoriga va iste’molchining ahvoliga ham bog’liq. Masalan iste’molchining pitsa yoki Pepsi xarid qilishida uning och yoki chanqaganligiga, shuningdek, qancha iste’mol qila olishiga qaraladi.
Iste’molchi barcha befarqlik egri chizig`ilardan birdek qoniqish hosil qiladi. Ammo u ba’zilarini afzalroq ko`rishi ham mumkin. Chunki u kamroq chiqimni, pastroq xarajatni afzal ko`rishi mumkin. 2-chizmada I₂ chiziqning istalgan nuqtasidan I₁ chiziq yaxshiroqdir.
Iste’molchining befarqlik egri chizig`iuning nimani boshqalaridan afzal ko`rishini ko`rsatib beradi. Shu tufayli biz biz befarqlik egri chizig`ini ikki turdagi mahsulotlar variantini solishtirish uchun ishlatamiz. Masalan, D nuqta A ga qaraganda ko`proq foydaliroqligi tufayli yaxshiroq deb qaralsin (aniqroq qilib aytganda, D variat A ga qaraganda ikki hissa ko`p pitsa va Pepsi taklif qilsin). Befarqlik egri chizig`i nazariyasiga ko`ra D nuqta C nuqtadan ham yaxshiroq chunki u C ga qaraganda foydaliroq variantni taklif etmoqda. D nuqtanong C ga qaraganda Pepsi taklifi kamroq bo`lishiga qaramay, unda iste’molchini avzal ko`rishga undovchi pitsalar miqdori ko`pligi mavjud. Qaysi bir nuqtaning foydaliroqligini o`rganaturib, biz befarqlik egri chizig`ilarni ham o`zaro solishtirishimiz mumkin ekan.