Amonboyev mahammadsidik bozor infratuzilmasi

5.4.1-rasm. Kooperatsion aloqalarni kengaytirish orqali hal
etiluvchi vazifalar.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007- yil 12- 
noyabrdagi «Ichki tarmoq va tarmoqlararo sanoat kooperatsiyasini 
yanada kuchaytirish chora-tadbirlari to ‘g ‘risida» 3937-sonli 
Farmoniga ko‘ra tashkil etilgan Respublika sanoat yarmarkasi va 
kooperatsiya birjasi quyidagi vazifalami bajaradi:
-
tarmoq ichidagi va tarmoqlararo kooperatsiyani rivojlan­
tirish;
-m ahalliy vaxorijiyishlabchiqaruvchilamimamlakatimizning 
turli hududlarida ishlab chiqarilayotgan, import qilinayotgan va 
o‘zlashtirilishi istiqbolli boMgan tovarlar bilan tanishtirish;
143

---

- ishlab chiqaruvchilarga sheriklami izlab topishda hamda 
o‘zi ishlab chiqargan mahsulotni yetkazib berish yuzasidan xo'jalik 
shartnomalari tuzishlarida ko'maklashish;
- mamlakatimiz korxonalari ishlab chiqarayotgan mahsulot- 
lami, shu jumladan, mahalliylashtirilayotgan mahsulotlarni xori­
jiy foydalanuvchilar uchun qulay bo'lgan axborot resurslari orqali 
keng reklama qilish.
2008- yilda Respublika Sanoat yarmarkasi va kooperatsiya 
biijasiga xalqaro maqomi berildi. Iqtisodiyotning real sektorini 
rivojlantirish vazifalarini hal eta borib Xalqaro sanoat yarmarkasi 
va kooperatsiya birjasi uzoq muddatli xo'jalik aloqalarini yo'lga 
qo'yish va kengaytirish uchun zarar qonunchilik bazasi va bozor 
infratuzilmasini yaratish, tarmoq ichidagi, tarmoqlararo va xalqaro 
kooperatsiya doirasida korxonalarga zarur xomashyo va kredit 
resurslaridan erkin foydalanishlari imkoniyatini ta ’minlashga 
xizmat qiladi.
2009- yil 20-27- oktyabr kunlari o'tkazilgan Xalqaro sanoat 
yarmarkasi va kooperatsiya biijasining quyidagi natijalari uning 
yuqori samara berganligini ko'rsatadi:
-yarm arkada 3 78 ta mahalliy korxona, 46 ta xorijiy davlatning 
600 ta firmasi vakillari ishtirok etdi;
-ja m i tashrif buyurganlar soni 41 ming kishini tashkil etdi;
- yarmarkada ilgaridan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar 
bilan birga 124 turdagi yangi tayyor mahsulot, butlovchi qismlar 
va materiallar namoyish qilindi;
- kooperatsiya biijasi davomida 1,9 trln. so'mlik, y a’ni 2008- 
yilga nisbatan 1,4 marta ko'p hajmdagi shartnomalar imzolandi;
- mamlakatimiz korxonalarida ishlab chiqarilgan 2,3 mlrd. 
dollarlik mahsulotlarni eksport qilish bo'yicha xorijiy firmalar 
bilan shartnomalar tuzildi va h.k.
Korxonalar o'rtasidagi kooperatsiya aloqalarini kengaytirish 
va mahsulot ishlab chiqarishni mahalliylashtirish o'zaro chambar­
chas bog'langan jarayonlardir. Tarmoq ichidagi va tarmoqlararo
144

---

sanoat kooperatsiyasining kengayishi tayyor mahsulot, butlovchi 
buyumlar va materiallar ishlab chiqarishni mahalliylashirish uc­
hun shart-sharoit yaratadi. Bu esa iqtisodiyotda subyektlarning 
moliyaviy mablagMarga boMgan talabini yanada oshiradi. Bu 
o'rinda esa mamlakatdagi investitsiya imkoniyatlari ulami samarali 
yo‘naltirish muammolarini keltirib chiqaradi.
2009- 
yil davomida inventarizatsiya natijasida aniqlangan 
qariyb 2 mingta bo‘sh bino kichik tadbirkorlik subyektlariga 
ijaraga berildi. Bunda binolami ijaraga berish tariflari tadbirkorlik 
subyektlarining qayerda joylashgani va ularning faoliyat turiga 
qarab 3 barobardan 10 barobarga qadar kamaytirildi. Shuningdek, 
o ‘tgan davr mobaynida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik 
subyektlari uchun quyidagi imtiyoz va qulayliklar yaratildi:
- mahsulotlaming gigienik sertifikatini amal qilish muddati 
ilgarigi uch yildan endilikda cheklanmagan muddatga o ‘tkazildi;
- fitosanitariya xulosalarini berish muddatlari qisqartirildi;
- elektr va issiqlik tarmoqlariga ulanish uchun texnik 
shartlami bajarish muddatlari 1 oydan 3 kungacha qisqartirildi;
- binolami turar joydan noturar joy toifasiga o'tkazish 
jarayoni soddalashtirildi;
- davlat mulkidagi bo ‘ sh binolar ijara haq lari 10 va undan ко ‘p 
barobargacha tushirilishi natijasida ulaming 81 foizi (aniqlangan 
3650 tadan 2939 tasi) tadbirkorlik subyektlariga ijaraga berildi;
- tashqi reklamani joylashtirish tariflari 
0
‘rtacha 20 dan 30 
foizgaeha pasaytirildi hamda ayrim hududlarning qishloq joylarida 
haq olish bekor qilindi. Buning natijasida tashqi reklama beruvchi 
tadbirkorlaming ulushi 34 foizgaeha oshdi;
- tashqi reklamani joylashtirish qiymati Toshkent, Farg‘ona, 
Jizzax, Namangan va Navoiy viloyatlarining qishloq joylari uchun 
50 foizgaeha pasaytirildi;
- elektr energiyasining oldi-sotdi shartnomasida belgilangan 
hajmga nisbatan kam sarflanishi uchun jarimalar bekor qilindi va 
ortiqcha sarflash bo‘yicha jarimalar 50 foizga qisqartirildi.
145

---

Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarini moliyaviy 
jihatdan qo‘llab-quwatlash tadbirlari kuchaytirildi. Xususan, 2011- 
yil davomida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlariga 4 
trln. 41 mlrd. so‘mdan ortiq kreditlar ajratildi (5.4.2-rasm).
5000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
yillar