Amea folklor institutu

Bir arşın ağ içinə məni qoydular,
Apardılar tapşırdılar zindana.
(Xoylu Vartan, 1938: 146-151)
Qəbir evinin ölən insan üçün zindan, saray və ya xan deyə semantik paralellərlə ifadə olunması
eyni məkanın fərqli məzmuna malik sözlərlə ifadəsi aşağıdakı vücudnamədə özünü göstərir:
Yaşın seksen olur kuruyor kanın,
Bal ile yağı istemez canın,
Mezarındır artık sarayın hanın,
Oturduğun koltuk salındır senin
(Ali Cevat Yürekli, 2010: 35-36)

78 Məhəmməd Zəncanlının şəxsi arxivindən (Əlyazması hüququnda)

79 Məhəmməd Zənganlının şəxsi arxivindən (Əlyazması hüququnda)

80 Füzuli deyir: “Ney kimi, hər dəm ki, bəzmi-vəslini yad eylərəm,
Ta nəfəs vardır quru cismimdə fəryad eylərəm”. (Füzuli, 1958: 245)

81 Ferit Develioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Sözlük, Ankara 2001; Doğan Kaya, Türk Halk Edebiyatı Terimler Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 2007, s 110

82 Orhan Hançerlioğlu, İnanç Sözlüğü (Dinler-Mezhepler-Tarikatler- Efsaneler), Remzi Kitabevi, Ankara 1975, s 74

83 Orhan Öztürk, Folklor ve Mitoloji Sözlüğü, Phoenix Yayınevi, Ankara 2009, s 132

84 Hançerlioğlu, s 74

85 Abdulbaki Gölpınarlı, Sosyal Açıdan İslam Tarihi, İnkılâp ve Aka Basım Evi, İstanbul 1975, s 422

86 Murtaza Mutahari, Kerbela ve İmam Hüseyin, (Çev. Hasan Kanaatlı), Kalem yayınevi, İstanbul 1995. s 79-83

87 Mehmet Kanar, Arapça Türkçe Sözlük, I. Baskı, Say Yayınları, İstanbul 2009, s. 464

88 Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005, s. 188

89 Cevad Muhaddisi, A’dan Z’ye Kerbela Ansiklopedisi, (Çev. Komisyon), Asr Yayınları, İstanbul 2010, s. 343

90 Mutahari, s. 224

91 Muhaddisi, s 259

92 Pervin Ergün, Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2004, s 374

93 Kanar, s 218

94 Muhaddisi, s 29

95 Muhaddisi, s 392

96 Hikmet Tanyu, Türkiye’de Adak ve Adak Yerleri, Elips Yayınları, Ankara 2007, s 25

97 Muhaddisi, s 268

98 Muhammed Hüseyin Hamanei, Fıkhi Sorulara Cevap, (Çev. Komisyon), Tuba Yayınları, İstanbul 1996, s 129

99 Tarafımızdan 1998 yılı İran’ın Kum kenti, Erbain törenlerinde gözlemlenmiştir.

100 Metin And, Ritüelden Drama Kerbela-Muharrem-Taziye, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002, s 127

101 Hüseyin Yeşil, Eyüp Ulusöz, Yavuz Beder

102 1951 Iğdır doğumlu emekli kütüphane memuru ‘Kerbelayi’ mahlaslı halk şairi. Halen Iğdır’da yaşamaktadır.

103 Mustafa İsen, Acıyı Bal Eylemek – Türk Edebiyatında Mersiye, Akçağ Yayınları, Ankara 1993, s 12; Abdurrahman Güzel, Dini Tasavvufi Türk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara 2004, s 655; Doğan Kaya, Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 2007, s 520; Erman Artun, Dini-Tasavvufi Halk Edebiyatı, Kitabevi, İstanbul 2006, s 142; Abdurrahman Güzel, Ali Torun, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara 2003, s 341.; Öcal Oğuz, Metin Ekici, Mehmet Aça, Dilaver Düzgün, Bahar Akpınar, Mustafa Arslan, Mustafa Sever, Aktan Müge Yılmaz, Gülin Öğüt Eker, Tuba Özkan, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, V. Baskı, Grafiker Yayıncılık, Ankara 2007, s 224

104 Cem Dilçin, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1999, s 259

105 Güzel, s 655

106 Ahmet Talat Onay, (haz. Cemal Kurnaz), Türk Halk Şiirinin Şekil ve Nev’i, Akçağ Yayınları, Ankara 1996, s 306

107 Develioğlu, s 622

108 Güzel, s 189

109 Mehmet Aslan, Mehtap Erdoğan, Kerbela Mersiyeleri, Grafiker Yayınları, Ankara, 2009, s 53

110 Güzel, s 658

111 Doğan Kaya, Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 2007, s 462

112 Amil Çelebioğlu, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, Milli Eğitim Basım Evi, İstanbul 1998, s 31

113 Develioğlu, s 27

114 Ashap 133

115 And, s 70

116 Ünver Günay, Harun Güngör, Türk Din Tarihi, Laçin Yayınları, İstanbul 1998, s 59

117 Cafer Bendiderya, Irak Ziyaretleri, Kevser Yayın Evi, İstanbul 2010, s 23

118 And, s 29

119 Metin And, Oyun ve Bügü Türk Kültüründe Oyun Kavramı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2003, s.283

120 Ayşen Baylak, Visiblity Through Rituel: Caferi-Shite Comminity in Turkey, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009, s. 93

121 And, s 71

122 Kaynak kişiler; Eyüp Ulusöz, Yavuz Beder, Hüseyin Yeşil – And, s 71

123 Köprülü, s 95

124 Kafkas, (Haz. Erol Ülgen), TDK Yayınları, Ankara, 2000. Alıntılar bu baskıdandır.

125 “Firkat”, Letaif-i Rivayat, (Haz. Fazıl gökçek – Sabahattin Çağın), Çağrı Yayınları, İstanbul, 2001, s. 126. Alıntılar bu baskıdandır.

126 “Esaret”, Letaif-i Rivayat (Haz. Fazıl Gökçek, Sabahattin Çağın), Çağrı Yayınları, İstanbul, 2001, s. 17.

127 Hüseyin Fellah, İstanbul, 1292/1875, s. 326.

128 Gürcü Kızı Yahut İntikam, (Haz. Kâzım Yetiş), TDK Yayınları, Ankara, 2000, ss. 37. Alıntılar bu baskıdandır.

129 Ahmet Mithat Efendi “Hikâye Tasvir ve Tahriri” başlıklı yazısında da bu hususa değinir: “Arabistan’a isnat edilen bir hikâyede maşukanın âşığı için hane-i pederi terk etmesi tasavvur olunursa, bu hâl Arap nezdinde kızların babalar elinde âdeta esir gibi bir hâlde olmasıyla mütenasip düşmez. Çerkezistan’a isnat edilen bir hikâyede dahi kızlara Arap kızlarının esareti kadar bir esaret verilirse Çerkes kızlarında olan hürriyetle mütenasip olmaz. İmdi mahallin, zamanın ahval-i umumiyesini ashab-ı vakanın tavrı içine ithal ile tasvir etmek lazımdır. “Hikâye Tasvir ve Tahriri”, Kırkambar, cüz 4, İstanbul 1290/1873, ss. 107-112. Aslında bu gibi betimlemeler ve değerlendirmelerle Ahmet Mithat Efendi Osmanlı okuyucusuna da bir örnek göstermekte, toplumdaki kadın erkek ilişkilerinde görülen aşırı tutuculuğu dolaylı yoldan eleştirmektedir.

130 Azerbaycan Dilinin Dialektoloji Atlası (M.İ. İslamov, A. G. Ağayev, S. M. Behbudov, T.M. Ehmedov, N. H. Memmedov, B.M. Tağıyev, Z. E. Hasıyev) , Azerbaycan SSR EA Nesimi Adına Dilçilik İnstitüsü, ELM Neşriyatı, Bakı 1990.

131 Bayat F., Türk Mitolojik Sistemi. Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi, Cilt: 1, Ötüken, İstanbul, 2007, s.20

132 Virsaladze E.B., Qruzinskiy Ohotniçiy Mif i Poeziya, Moskova, 1976, s.92

133 Radlov V.V., “Mifologiya i Mirosozertsanie jiteley Altaya”, Vostoçnoe Obozrenie, N.7, 1882, s.11

134 Bax. Veselobskiy A.N., “Razıskaniya v Oblasti Duxovnogo Stiha”, Sbornik Otdeleniya Ruskoy Slovesnosti Akademii Nauk, T.53, SPb, 1891

135 Hahanov, Oçerki po İstorii Gruzinskix Slovestnosti, Moskova, 1895, s.39

136 Basilov V.N., Kult Svyatıh v İslame, Moskova, 1970, s.14

137 Potanin G.N., Vostoçnıe Motivı Srednevekovom Yevropeyskom Epose, Moskova, 1899, s.384-466

138 Potanin G.N., Vostoçnıe Motivı, s.416

139 Potanin G.N., Vostoçnıe Motivı, s.420

140 Bayat F., Türk Mitolojik Sistemi. Kutsal Dişi – Mitolojik Ana, Umay Paradigmasında İlkel Mitolojik Kategoriler – İyeler ve Demonoloji, Cilt: 2, Ötüken, İstanbul, 2007, s.194

141 Potanin G.N., “Tyurkskaya Skazka ob İdıge”, Jivaya Starina, vıp.4, 1897, s.320

142 Bax. Miller V.F., Osetinskie Etyudı, t.1, Moskova, 1887, s.145

143 Potanin G.N., Vostoçnıe Motivı, s.597

144 İnan A., Tarihte ve Bugün Şamanizm, Ankara, 2000, s.46

145 Bkz. Dırenkova N.P., “Ohotniçıe Legendı Kumandintsev”, Sbornik Muzeya Antropologi i Etnografi, T.11, Moskova-Leningrad, 1949; Potapov L.P., “Ohotniçiy Poverya i Obryadı u Altayskih Tyurkov”, Kultura i Pismennost Vostoka, Kniga 5, Baku, 1929

146 Virsaladze E.B., Qruzinskiy Ohotniçiy Mif, s.100

147 Virsaladze E.B., Qruzinskiy Ohotniçiy Mif, s.102

148 Bayat F., Türk Mitolojik Sistemi, s.290

149 Potanin G.N., Vostoçnıe Motivı, s.401

150 Arat R.R., Eski Türk Şiiri, Ankara, 1991, s.296

151 Radlov V.V., Obraztsı Narodnoy Literaturı Tyurkskih Plemyon, T. 4, St. Petersburg, 1872, s.307

152 Ahriyev Ç., “İnguşi”, Sbornik Svedeniy o Kafkazskih Gortsah, vıp.8, Tiflis, 1875, s.20

153 Sadık Yazar,