Amea folklor institutu

Zaal Kikvidze. Word Order as a Gender Stereotype 539
Zeki Uyanık, Arif Kala. Ardahan alevilerinde “hakka yürüme erkâni”:
ölümle ilgili inanış ve uygulamalar 548

Zeinab Kikvidze. Grigol Robakidze’s Caucasian Short Stories

in the Context of the Theory Of Liminality 555

Ziver Hüseynova. Kafkasyada lahıç ve lahıçlılar 563
З.М.Маллаева. Некоторые речевые особенности ритуала
приветствия в Дагестанских языках 572
Yeganə İsmayılova. «Dədə Qorqud» dastanları və müasir Azərbaycan ədəbiyyatı
probleminin tədqiqində «folklor və yazılı ədəbiyyat» münasibətlər modeli.......577
Qafqaz xalqlarının folkloru və lingvokulturologiyası
(Professor Valeh Hacıların xatirəsinə həsr olunmuş beynəlxalq
elmi simpoziumun materialları – Tiflis, 18-21 aprel 2012-ci il),
Bakı, «Elm və təhsil», 2012, 586 s.
Nəşriyyat direktoru:
Nadir Məmmədli
Nəşriyyat redaktoru:
Vüsal Abiyev
Kompyuterdə yığdı:
Ülviyyə Əliyeva
Kompyuter tərtibçisi və
texniki redaktoru:
Ramin Abdullayev
Kağız formatı: 60/84 1/32
Mətbəə kağızı: №1
Həcmi: 586 səh.
Tirajı: 300
Qiyməti müqavilə ilə.
Kitab Azərbaycan MEA Folklor İnstitutunun
Kompyuter Mərkəzində yığılmış, “Nurlan” NPM-də
ofset üsulu ilə çap olunmuşdur.

1 portal.mfa.kz

2 Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Cilt: I, Ankara, 1991, s:526-527.

3 İbrahim Kafesoğlu, Türk Kültür Tarihi, İstanbul, 1985, s: 204.

4 Ufuk Tavkul, “Kafkas Nart Destyanlarında At Motifi”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 3 (Eylül 2007), Ankara, s: 196-197.

5 www. whats-your-sign. com/horse-symbol-meanings.

6 Laszio Rasonyi, Tarihte Türklük, Ankara, 1988, s: 4.

7 Paul G. Bahn, Prehistoric Rock Art: Polemics and Progress, New York, 2010, s: 34-35.

8 E. and M. A. Radford, Encyclopedia of Superstitions, London, 1974. S: 193-200.

9 Radford, a. g. e: s:193.

10 J. E. Cirlot, A Dictionary of Symbols, New York, 2002, s: 152

11 C. G. Jung, Symbols of Transformation (Collected Works, 5) , London, 1956.

12 Cirlot, a. g. e. s: 152

13 İ. H. Abdullayev, Tulpar (Turkshiy Zoonim Tulpar na Severnom Kavkaze- Kuzey Kafkasya Ellerinde Türk Tulparları) Dagenstanskie Yazıkovie Kontaktı (Türk Dağıstan Yazışmaları). Redaktör: N. S. Cidalayev, Mahaçkala, 1982, s: 28-29.

14 A.İ.Aliyeva, Nartı, Geroiçeskiy epos Balkartsev i Karaçayevtsev (Nartlar, Balkar Karaçay Halklarının Kahramanlık Destanları), R. A. – K. Ortabayeva, T. M. Hacıyeva, A. Z. Holayev, Moskva, 1994. S: 125.

15 Aliyeva, a. g. e. s:70

16 a. g. e. s:149.

17 Soltan Çornayeviç Aliyev, Karaçay Nart Sözle, Çerkessk: Karaçay-Çerkes Kitab, İzdakeltstvo, 1963, s: 84

18 Abdullayev, daha önce a. g. e. s: 31.

19 Şalva İnal-Yıpa, Nart Sarsıkua ve Doksandokuz Kardeşi, (Çeviren: Mahinur Tuna), İstanbul, 2001, s: 14.

20 M. Muhtar Sagitov, “Başkurt Folklorunda Hayvanlara Tapınma”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Ankara, 1986, s:125

21 Metin Ergun – Gaynislam İbrahimov, Başkurt Halk Destanları, Ankara, 2000, s: 135.

22 Talat Tekin, Orhun Yazıtları, Ankara, 1988, s: 17.

23 Ufuk Tavkul, “Kafkas Nart Destanlarında At Motifi”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, sayı: 3, (Eylül 2007), Ankara, s: 197-198.

24 Ahmet Ali Arslan, Kuzeydoğu Anadolu (Kars) ve Kuzey Britanya Halk Edebiyatlarında Masallar, Cilt: II, Ankara, 2000. S: 295. Ayrıca bakınız: J. F. Campbell, West Highland Tales, London, 1892, p: 1-35; ve Hector McLean tarafından 5. Temmuz.1859 da Bowmere/Islay de yaşayan Donald McNien’den derlenmiştir.

25 İskender Pala, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara, 1995, s: 95.

26 Özkul Çobanoğlu, Türk Dünyası Epik Destan Geleneği, Ankara, 2003, s: 109.

27 Bruce Grant, Concise Encyclopedia of the American Indian, New York, 1958, s: 153

28a. g. e. s: 151

29a. g. e . s: 151

30 www.whats-your-sign.com

31 Ahmet Ali Arslan, Kızılderili ve Türk Şamanizmi, Ankara, 2011, s:18-19.

32 a. g. e. s: 20

33 Mircea Eliade, Shamanism, New York, 1964, s: 469.

34 Ahmet Ali Arslan, Ataların İzi İle, Ankara, 2003, s: 163-173.

35 Uno havra, Die religiösen Vorstellungen der altaischen völker, Helsinki, 1938, s: 694.

36 Eserler hakkında geniş bilgi için bkz. (Türkdoğan 2011) (Levend 1998, 99-121), (Levend 1968, 173), (Kavruk 1998), (Pala 1999, 575)

37 Çalışmamızda ele alınan Yusuf Kıssası hakkındaki bilgiler Kur’an-ı Kerim (Diyanet İşleri Başkanlığı) ve Hamdullah Hamdi tarafından 15. Yy’da kaleme alınan “Yusuf u Züleyhâ” (Okur 1991)mesnevisine dayanmaktadır.

38 Dresden Nüshansının Berlin kopyasına dayan ilk yayın 1916 yılında Rıfat Bilge tarafından yapılmıştır. 1938 yılında Orhan Şaik Gökyay, 1939’da Hamit Araslı, 1952 Ettore Rossi Vatikan nüshasının tıpkıbasımını gerçekleştirmiştir. 1958 yılında Muharrem Ergin de iki nüshanın karşılaştırmalı metnini yayınlamıştır.

39 (M. Türkdoğan 2007)

40 Bu çalışmada Orhan Şaik Gökyay tarafından hazırlanan eser esas alınmıştır. (Gökyay 2004), Ayrıca metin ile ilgili olarak Muharrem Ergin tarafından hazırlanan eserden de yararlanılmıştır. (Ergin 2009)

41 Yusuf kıssasının Türkçesi Diyanet İşleri Başkanlığının hazırladığı Kurân-ı Kerim Meali’nden aynen alıntılanmıştır.

42 “Ol kamisi ki giydi İbrahim/Gülşen oldukta ana nâr-ı azim/Verdi engine Yusuf’un Yakub/Giydi rıdvâne döndü ol mahbûb/İlle İhvânı pür-hased oldu/Ne hased her biri esed oldu” (Hamdî 1991, 66)

43 “Bunun üzerine on altı yıl geçdi. Beyregün ölüsün dirisin bilmediler” (Gökyay 2004, 41).

44 А.Х.Пашаев. Очерки истории азербайджанской школы в Грузии в XIX- начале XX веков, Баку, 1997, с. 109-110.

45 Ibid. p. 113.

46 F.Axundov. Educating Women To Educate A Nation, Baku, 2007.

47 “Tiflisskiy listok”, 1906, 22 March.

48 “Novoye obozreniye”, 1906, 5 March; “Kavkaz”, 1906, 5 March.

49 “Tiflisskiy listok”, 1906, 14 Aprel.

50 А.Х.Пашаев. Очерки истории азербайджанской школы в Грузии в XIX- начале XX веков, Баку, 1997, с. 117.

51 Valeh HACILAR’ın biyografisine ait ayrıntılı bilgi için bk. ALYILMAZ, Semra, Borçalılı Bilim Adamı, Eğitimci, Şair Valeh Hacılar Hayatı- Sanatı-Şiirleri, Ankara, 2003; ALYILMAZ, Semra, Valeh HACILAR’ın Ardından, Kardeş Kalemler, Yıl: 4, S. 38, Ankara, 2010, 86-89; ALYILMAZ, Cengiz, Valeh Hacıların Türklük Bilimine Katkıları ve Yeni Kitabı: Heste Hasan, Karadeniz Araştırmaları Dergisi (www.karam.org.tr), C. 6, S. 23, Ankara, 2009, 117-127

 Bu bölüm hazırlanırken Cengiz ALYILMAZ’ın “Valeh Hacıların Türklük Bilimine Katkıları ve Yeni Kitabı: Heste Hasan” başlıklı makalesinden (Karadeniz Araştırmaları Dergisi (www.karam.org.tr), C. 6, S. 23, Ankara, 2009, 117-127) yararlanılmıştır.

52 Вопросы языкознания. 1991.№6.

53 Миф и литература древности. – М., 1979. – С.19 и след.

54 Успенский В.А. Избр.труды.- М., 1994. – С.313.

55 Дьяконов И.М. Архаические мифы Востока и Запада. – М., 1990. – С.45-46.

56 Маковский М.М. Сравнительный словарь мифологической символики в индоевропейских языках. – М., 1996. – С.28-29.

57 Там же.

58 Фрейденберг О.М. Указ. раб. – С.24.

59 Нарты. Осетинский героический эпос.Кн.2.-М.: Наука, 1989.-С.287.

60 Алборов Б.А. «Цирыхъ» осетинских нартских сказаний// Некоторые вопросы осетинской филологии: статьи и исследования об осетинском языке и фольклоре.- Орджоникидзе:Ир, 1979. –С.235 – 256.

61 Кагаров Евг. Культ фетишей растений и животных в Древней Греции.- СПб., 1913. –С. 45-46.

62 Там же.

63 Дюмезиль Ж. Осетинский эпос и мифология.- М.: Наука, 1977.-С.253. Его же.Скифы и нарты.- М.: Наука, 1990.- С. 14 и след.; Абаев В.И. Нартовский эпос осетин // Избр.труды: Религия, фольклор, литература.- Владикавказ:Ир, 1990.-С.142;243; и др.

64 Кагаров Евг. Указ. раб.-С.45.

65 Маковский М.М. Указ. раб. – С.46 и след.

66 См. указ. раб. Ж.Дюмезиля.

67 Ирон-уырыссаг дзырдуат: Осетинско-русский словарь / Ред. А.М.Касаев.- Владикавказ: Ир, 1993. – С.315.

68 Онианс Р. На коленях богов. – М., 1999. – С. 256.

69 Там же, с. 255.

70 Массон В.М. Древние цивилизации Востока и степные племена в свете данных археологии. // Stratum. №2. 1999. От Балкан до Гималаев: Время цивилизаций. – С. 265-286.

71 Маковский М.М. Сравнительный словарь мифологической символики в индоевропейских языках. – М., 1996. – С. 127.

72 Массон В.М., с. 273.

73 Иванов В.В., Топоров В.Н. Мифологические географические названия как источник для реконструкции этногенеза и древнейшей истории славян // Вопросы этногенеза и этнической истории славян и восточных Романцев. М., 1976. – С.11 – 114 и др.

74 Кагаров Евг. Указ. раб. – С. 46.

75 Фуко М. Слова и вещи / Археология гуманитарных наук.- М.: Прогресс, 1977.

76http://www.turkmenedebiyaty.com/index.php?option=com_content&view=category&id=139&Itemid=174 – 26.07.2010

77 Vücudnamələrdə insanın son evi olan qəbir və ya məzar sözünün zindan, saray, han və s. sözlər nisbi sinonimlərindən də istifadə edilmişdir.