|
Baholarni konvertatsiya qilish jadvali (5 ballik tizimdan foizga)
5 balli
|
100%
shkala
|
|
5 balli
|
100%
shkala
|
|
5 balli
|
100%
shkala
|
«5, ahlo» A
|
|
4,30 — 4,26
|
86
|
|
3,60 — 3,56
|
72
|
5,00 — 4,96
|
100
|
4,95 — 4,91
|
99
|
4,25 — 4,21
|
85
|
3,55 — 3,51
|
71
|
4,90 — 4,86
|
98
|
4,20 — 4,16
|
84
|
3,50 — 3,46
|
70
|
4,85 — 4,81
|
97
|
|
4,15 — 4,11
|
83
|
|
«3, qoniqarli» D
|
|
|
3,45 — 3,41
|
69
|
4,80 — 4,76
|
96
|
4,10 — 4,06
|
82
|
3,40 — 3,36
|
68
|
4,75 — 4,71
|
95
|
4,05 — 4,01
|
81
|
3,35 — 3,31
|
67
|
4,70 — 4,66
|
94
|
|
4,00 — 3,96
|
80
|
|
«3, qoniqarli» E
|
|
|
3,30 — 3,26
|
66
|
«4, yaxshi» S
|
4,65 — 4,61
|
93
|
3,95 — 3,91
|
79
|
3,25 — 3,21
|
65
|
4,60 — 4,56
|
92
|
3,90 — 3,86
|
78
|
3,20 — 3,16
|
64
|
4,55 — 4,51
|
91
|
3,85 — 3,81
|
77
|
3,15 — 3,11
|
63
|
«4, yaxshi» V
|
4,50 — 4,46
|
90
|
3,80 — 3,76
|
76
|
3,10 — 3,06
|
62
|
4,45 — 4,41
|
89
|
3,75 — 3,71
|
75
|
3,05 — 3,01
|
61
|
4,40 — 4,36
|
88
|
3,70 — 3,66
|
74
|
3,00
|
60
|
|
|
«2, qoniqarsiz»
FX, F
|
4,35 — 4,31
|
87
|
|
3,65 — 3,61
|
73
|
|
3,0 dan kam
|
60 dan kam
|
Talabalar bilimini baholash tizimi (Evropa kredit transfer tizimi, ECTS - Euro’ean Credit Transfer System).
A (90-100); B (80-89,9); S (70-79,9); D (67-69,9); E (60-66,9); FX (50-59,9);
F (0-49,9).
VШ. ADABIYOTLAR
Asosiy adabiyotlar:
I.A.Agzamov, A.D.Kayumov, S.X. Eshniyozov. Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi. O’quv qo’llanma. T, Faylasuflar, 2013 y
M.Sh. Shermatov.Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari. asoslari. O‘quv qo‘llanma. T.Feniks 2005 y.
Xorijiy adabiyotlar:
Tony Waltham Fondations of engineering geology. London fhd New York -2015
Qo‘shimcha adabiyotlar:
Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – T.: O‘zbekiston, 2016. - 56 b.
Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. – T.: O‘zbekiston, 2017. - 48 b
Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: O‘zbekiston, 2017. – 488 b.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi Farmoni. www.lex.uz.
Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Xalq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, №11.
Axborot manbaalari:
www.gov.uz – O‘zbekiston Respublikasi xukumat portali.
www.lex.uz – O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi.
www.ima.uz (O`zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligi)
www.academy.uz (Fanlar akademiyasi)
www.ziyo.net
www.msus.org
www. centrasia.uz
www. arx.novosibdom.ru
www. zarnews.uz
1. Ma’ruza –Fanning maqsadi va vazifasi.
1.1 Geologiya fani xaqida umumiy tushunchalar.
Geologiya so`zi qadimgi grekcha ikki so`zdan tashqil topgan bo`lib «geo» - yer va «logos» – so`z, fan, ya’ni yerni tekshiruvchi fan degan ma’noni bildiradi.
Er bilan astronomiya, geografiya, geodeziya, biologiya fanlari xam shug`ullanadi. Bu fanlar yerning paydo bo`lishi, uning tuzilishi, iqlimi, axolisi, ekonomikasi, o`simlik va xayvonot dunyosini o`rganadi.
Geologiya yerning ustki va ichki qismini – quruqlik va okean tubini va unda sodir bo`ladigan xodisalarning rivojlanish konuniyatlarini o`rganuvchi fandir. Geologlar yerni xilma-xil moddalar birikmasidan, mineral xom ashyo, ma’danlar va tog` jinslaridan tarkib topgan (bitmas – tuganmas xazina makoni) sharsimon fizik jism deb karaydilar.
Er po`sti noorganik qismining paydo bo`lishi va undagi metall, nometall xamda yonilgi foydali qazilmalarning xosil bo`lishi. Yer tarixidagi xayvonot va usimliklar xayoti bilan yaqindan alokadordir. Demak, geologiya fani yerda organik dunyoning paydo bo`lishi va yer po`stining rivojlanishi to`g`risidagi fandir quyidagiga. (1,2)
Mineralogiya - minerallar xaqidagi fan bo`lib, minerallarning kristallik xosasini, shakllarini, ichki tuzilishini va xosil bo`lishini o`rganadi.
Petrografiya. Yer bo`lishdagi magmatik tog` jinslarini kelib chikish sabablarini, tarkibini va joylanish xolatini tekshiradi.
Geoximiya. Yer bo`lishda kimyoviy elementlarning tarqalish konuniyatlarini va ularning bir joyga to`planish xamda siljish sabablarini o`rganadi.
Litologiya - cho`qindi jinslarning xosil bo`lishi, tarkibi, strukturasi, teksturasi va ular orasida foydali qazilmalarning tuplanish sabalarini tekshiradi.
Foydali qazilmalar geologiyasi - cho`qindi, magmatik va metamorfik jinslarni orasida xosil bo`lgan metalli va nometall foydali qazilmalarning xosil bo`lish sabalarini, joylanish xolatlarini o`rganadi.
Dinamik geologiya - yer po`stining (okean va quruqliklar) o`zgarishiga olib keladigan tashqi va ichki protsesslarni o`rganadi.
Geofizika – yer po`stining xamma zonalarida va yerning ichki qismlarida sodir bo`ladigan fizik protsesslar va ular bilan bog`liq xodisalarni o`rganadi.
Tarixiy geologiya - yer paydo bo`lgandan to shu davrgacha xosil bo`lgan yer po`stining rivojlanish tarixini o`rganadi.
Paleontologiya - yer qatlamlarida saqlanib qolgan toshga aylangan xayvon-usimlik (flora-fauna) qoldiqlarini tekshiradi.
Geotektonika - yer po`stining tuzilishini yoki undagi strukturalarning tarqalish va rivojlanish tarixini o`rganadi.
Geomorfologiya - yer yuzidagi relg’ef shakllarini, ularning paydo bo`lish va rivojlanish sabablarini tekshiradi.
Paleogeografiya - yer yuzida kadimgi davrlarda bo`lib o`tgan tabiiy geografik sharoitni o`rganadi.
Gidrogeologiya - yer osti suvlarini xosil bo`lishi va qatlamlar orasida tarqalishini xamda xalq xo`jaligidagi axamiyatini o`rganadi.
Injenerlik geologiyasi - yer osti suvlari ta’siridan yer qatlamlarida sodir bo`ladigan tabiiy o`zgarishlar va tog` jinslarining fizik (qurilish soxasida) xossasini o`rganadi.
Adabiyotlar.
1. Ergashev I. Injenerlik geologiyasi va gidrogeologiya. 2014 y.
2. Zoxidov S. Injenerlik geologiyasi. Toshkent, Ukituvchi 2005 y.
3. Nazarov M. Muxandislik geologiyasi va atrof muxitni muxofaza qilish Toshkent, Uzbekiston 1994 y.
4. Ergashev I. Injenerlik geologiyasi asoslaridan amaliy mashgulotlar Toshkent, Uzbekiston 1992 y.
2 Ma’ruza Yerning xosil bo`lishi to’g’risidagi gipotezalar.
Ma’ruza rejasi:
2.1 Yerning shakli, o’lchami Yerning tuzilishi, tarkibi, geosfera va issiqlik rejimi. 2.2Yer relefining tuzilishi, turlari va shakli.
2.1 Yerning shakli, o’lchami Yerning tuzilishi, tarkibi, geosfera va issiqlik rejimi.
Quyosh sistemasiga Quyosh va tukkizta sayyora: Merkuriy, Venera, Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun, Pluton va un minglab mayda sayyora, kometa va meteoritlar kiradi. Quyosh sistemasi murakkab va turli kiefada bo`lib, ular xali yaxshi o`rganilmagan. (1)
Quyosh sistemasi va unga kiruvchi Yer sayyorasining paydo bo`lishi masalasi kadim zamonlardan beri olimlarni kiziktirib kelgan. Deyarli 100 yil davomida Kant-Laplas gipotezasi xukm surdi. Bunga binoan quyosh va uning atrofida aylanuvchi ulkan sayyoralar kizigan changsimon; zarralarning zichlashuvidan xosil bo`lgan. Koinotda xosil bo`lgan changsimon tumanliklar uz uki atrofida aylanib, xarakat tezligini oshirib borgan. Yer sayyorasi avval suyuq kizigan xolda bo`lsa, keyinchalik soviy boshlagan va uning satxi kattik kobikka aylangan.
Keyinchalik astronomiya, matematika va fizika, fanlarining tez rivojlanishi natijasida, Yer sayyorasi va Quyosh sistemasi xaqida kup kimmatli ma’lumotlar tuplandi. Natijada Kant-Laplas gipotezasining asossizligi tasdiklandi. (1)
XX asrning 40 yillarida sovet astronom olimi O. Yu. SHmidt (1891—1956) Quyosh sistemasi sayyoralarini, shu jumladan Yerning paydo bo`lish gnpotezasini yaratdi. SHunga kura Quyosh uz xarakati yulida Galaktikaning chang xolatdagi zarralarini kesib utib, uni uzi bilan birga xarakatga keltirgan. SHuning uchun xam sayyoralar kizigan gaz yoki gazsimon moddalardan emas, balki sovuk xoldagi meteor chang, zarralaridan xosil bo`lgan va Quyosh atrofida aylana boshlagan. Keyinchalik chang-zarralarining zichlashuvi va kuyuklashuvi sayyoralarning paydo bo`lishiga sabab bo`lgan.
O. Yu. SHmidtning fikricha Yer dastlab sovuk xolda bo`lib - xajmi kattalashgap sari uning markaziy qismi kizib borgan. Yer barridagi issiklik radioaktiv elementlarning parchalanishidan xosil bo`lgan. Yerning ichki qismi plastik xolatga kelib zich moddalar uning markazida, yengillari esa chetki qismlarida joylashgan. O. Yu. SHmidt gipotezasiga kura qatlamlanish xozirgi davrgacha davom etmokda. Kupgina olimlar fikricha bu xodisa yer kobiridagi tektonik xarakatlarning asosiy sababchisi xisoblanadi.
Olim V. G. Fesenkov Yerning paydo bo`lishi xaqidagi nazariyani yanada rivojlantirdi. Uning gipotezasiga kura yulduzlar va Quyoshda portlash jarayonlari sodir bo`ladi. SHu jarayonlardan biri Quyoshning tez kisilishiga va aylanish tezligining oshishiga olib kelgan. Natijada avval Quyosh massasidan bir bulagi ajralib chikib, keyinchalik u parchalanib ayrim sayyoralarni paydo qilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
