“Amaliy matematika” fakulteti Iqtisodiyot kafedrasi Iqtisodiy nazariyasi fanidan

sabablari va salbiy oqibatlari
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi 
Jahonning deyarli barcha mamalakatlarida moliyaviy,ijtimoiy va iqtisodiy 
sohalardagi mutanosiblik va nisbatlarning keskin izdan chiqishi natijasidagi 
beqarorlik va chuqur tanglik holatlarining vujudga kelishi. 
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqiroziga tizimli yondashuv
Yirik kompaniyalar indekslari bozor qiymatining halokatli darajada tushib 
ketishi.Bozor disproporsiyasi va retsessiyaning boshlanishi.2008. 
Iqtisodiy inqiroz

---

o
AQSh ipoteka kreditlash tizimida tanglik.Yirik banklar va 
moliyaviy tuzilmalarning likvidlik,ya’ni to’lov qobiliyatining 
zaflashuvi.2007-2008. 
Moliyaviy inqiroz
o
Iqtisodiy pasayish natijasida ishsizlikning keskin oshib borishi va 
ijtimoiy-siyosiy ahvolning keskinlashuvi.2009. 
Ishsizlik
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi vujudga kelishining asosiy sabablari:
1. Moliyaviy resurslar bilan real ishlab chiqarish hajmi o’rtasidagi mutanosiblikning 
keskin buzilishi 
2. Yetarlicha to’lov layoqatiga ega bo’lmagan qarzdorlarga ipoteka kreditlari berish 
amaliyotining jadallashuvi 
3. Moliyaviy institutlarning majburiyatlari bilan ustav mablag’lari o’rtasidagi 
mutanosiblikning keskin buzilishi 
4. Noratsional pul-kredit siyosatini,hamda qayta moliyalash stavkasini surunkali 
ravishda past darajada ushlab turilishi natijasida qarzga yashashning odatga va 
kundalik holatga aylanishi 
Jahon moliyaviy inqirozining O’zbekiston iqtisodiyotiga ta’siri hamda 
uning oqibatlarini oldini olish va yumshatishga asos bo’lgan omillar

Ma’muriy buyruqbozlik tizimidan bozor iqtisodiyotiga o’tishning 
bosqichma-bosqich amalga oshirish yo’lini tanlaganligi 

Davlat bosh islohotchi sifatida mas’uliyati o’z zimmasiga olishi 
zarurligini aniq belgilab olinganligi

Yetarli darajada mustahkam zaxiralar yaratilganligi va zarur resurslar 
bazasining mavjudligi

Oqilona tashqi qarz siyosati olib borilganligi

Aholining ish haqi va daromadlarini izchil va oldindan oshirib borish 
hamda iste’mol bozorida narxlar indeksining asossiz tarzda o’sishining 
oldini olishga doir chora-tadbirlarning izchillik bilan amalaga 
oshirilganligi 

Davlatning moliyaviy-iqtisodiy va bank tizimlarining nechog’liq barqaror 
va ishonchli ekani,ularning himoya mexanizmlari qanchalik kuchliligi

---


O’zbekistonning birinchi prezidenti I.A.Karimov 2009-yilda jahon 
moliyaviy-iqtisodiy inqirozini O’zbekiston sharoitida bartaraf etishga doir 
mazkur asarni yaratdi va u quyidagi ikki qismdan iborat 
Jahon moliyaviy inqirozining O’zbekiston iqtisodiyotiga ta’siri hamda uning 
oqibatlarini oldini olish va yumshatishga asos bo’lgan omillar. Bank tizimini 
qo’llab-quvvatlash,ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish,texnik yangilash va 
difersifikatsiya qilish,innovatsion texnologiyalarni keng joriy etish – 
O’zbekiston uchun inqirozni bartaraf etish va jahon bozorida yangi marralarga 
chiqishning ishonchli yo’lidir
.