‘’amaliy matematika’’ fakulteti ‘’ iqtisodiyot ‘’kafedrasi

Aholining pul daromadlari
- Bu milliy daromadning ishlab chiqarish 
jarayonida yaratilgan va jamiyat a'zolarining moddiy va ma'naviy 

---


uy xo'jaligi a'zolarining ishga qabul qilinganda mehnat shartnomalarini 
bajarishda olingan ish haqi, shuningdek mukofotlar, doimiy ish haqiga 
qo'shimchalar, ish beruvchilar tomonidan ijtimoiy va madaniy 
maqsadlar uchun to'lovlar: nafaqalar, transport xizmatlari uchun 
to'lovlar, vaucherlar va boshqalar; 

dan daromad tadbirkorlik faoliyati foyda, dividendlar, foizlar 
shaklida qimmatli qog'ozlar va depozitlar: ijara, mulkni sotishdan 
olingan daromad va boshqalar; 

davlat ijtimoiy to'lovlar(transferatlar) - pensiyalar, nafaqalar va 
byudjetdan va byudjetdan tashqari ijtimoiy jamg'armalardan boshqa 
to'lovlar. 
Ushbu uchta daromad manbai o'rtasidagi munosabatlar ma'lum bir oilaning 
ijtimoiy tarkibiga bog'liq, masalan, farzandsiz ishlaydigan er-xotin va 
nafaqadagi turmush o'rtog'i. Tabiiyki, ularning birinchisida asosiy daromad 
manbai ish haqi, ikkinchisida esa ijtimoiy nafaqalar bo‘ladi. 
Oila (uy xo'jaligi) daromadlari tarkibiga yashash joyi - shahar yoki qishloq 
ta'sir qiladi. Rosstatning uy xo'jaliklari byudjetlarining tanlanma so'rovlari 
bo'yicha materiallari shuni ko'rsatadiki, shahar aholisi daromadlari 
ehtiyojlarini qondirishga mo'ljallangan qismidir. Bu daromadlar mehnat 
xarajatlarini, ya'ni ishlab chiqarish jarayonida sarflangan kishilarning barcha 
jismoniy va aqliy qobiliyatlarini o'rnini bosishi kerak. Biroq, zamonaviy 
jamiyatda, muvaffaqiyatsizlik tufayli iqtisodiy islohotlar aholining keskin 
ijtimoiy tabaqalanishi, uning ayrim toifalarining daromadlari ularning 
hayotiyligini ta’minlash uchun nihoyatda past darajada. 
90-yillarda aholi va uy xo'jaliklari daromadlarining dinamikasi va tuzilishi 
haqida. ijtimoiy-iqtisodiy xarakterdagi omillar: 

chuqur iqtisodiy inqiroz va bozor munosabatlarining shakllanishi; 

90-yillarning birinchi yarmidagi inflyatsiya. giperinflyatsiya shaklini 
kiygan; 

ish haqini (ayniqsa, davlat sektori xodimlariga), davlat pensiyalari, 
nafaqalarni to'lashni kechiktirish; 

ko'p moliyaviy va to'lov qonunbuzarliklar. 
2000-2008 yillardagi aholining real pul daromadlari nisbatan tezroq 
sur'atlarda oshgan bo'lsa-da sanoat ishlab chiqarish, ammo 2008 yilda 
ularning darajasi hali ham 1990 yil darajasidan 18% pastligicha qoldi. 
Aholining pul daromadlari quyidagi manbalar hisobidan shakllanadi: 

---


kafolatlangan (pensiya, davlat kreditlari bo'yicha daromadlar); 

shartli kafolatlangan (ish haqi); 

kafolatlanmagan (to'lovlar, komissiya). 
Aholining daromadlarida asosiy o'rinni ish haqi (shu jumladan tadbirkorlik 
faoliyati) va davlat ijtimoiy to'lovlari egallaydi. Ular barcha daromadlarning 
90% dan ortig'ini tashkil qiladi. 
Bozor munosabatlari sharoitida davlat qonun hujjatlari yordamida va soliq 
mexanizmi orqali ularning darajasiga ta'sir ko'rsatadi. 
Ish haqi darajasini tartibga solish maqsadida va ijtimoiy himoya ga muvofiq 
1991 yil dekabr oyidan boshlab aholi soni 
2000 yil 19 iyundagi "Eng kam ish haqi to'g'risida" gi 82-FZ-sonli Federal 
qonuni eng kam ish haqini (eng kam ish haqi) 200 rubl miqdorida belgiladi. 
oyiga. 1991 yildan hozirgi kungacha bo'lgan davrda eng kam ish haqi o'nlab 
marta o'zgarib, eng kam ish haqini inflyatsiya tufayli amortizatsiyadan 
himoya qilishga harakat qildi. Biroq, o'zgarishlarga qaramay, u inflyatsiya 
darajasidan orqada qolmoqda va rus tilining haqiqiy mazmuniga mos 
kelmaydi. pul birligi... 2004 yil 1 oktyabrdan boshlab eng kam ish haqi 720 
rubl miqdorida belgilandi. oyiga. 2007 yil 1 sentyabrdan boshlab u 2300 
rublgacha oshirildi. oyiga, 2009 yil 1 yanvardan esa 4330 rubl miqdorida 
taqdim etiladi. 
tarkibining 90% dan ortig'i pul daromadlaridan, qishloq joylarda esa deyarli 
uchdan bir qismi natura tushumlaridan (qiymat ko'rinishida) to'g'ri keladi. 
Yordamchi xo‘jaliklarda ishlab chiqarilgan yoki shaxsiy tomorqada o‘z 
iste’moli uchun ishlab chiqarilgan mahsulotlar, shuningdek, oilalar 
tomonidan ish beruvchilardan yoki davlatdan olingan tovar va moddiy 
boyliklar asosiy moddiy daromad manbalari hisoblanadi. 
Tahlil va rejalashtirish amaliyotida aholining pul daromadlari faqatgina 
ularning kelib tushish manbasiga qarab emas, balki tushumning bir xilligi va 
ishonchliligiga qarab ham tasniflanadi. 
ga qarab