amaliy mashg‘ulotlar uchun o‘quv materiallari 1-mavzu. Dori va dorivor moddalar texnologiyasi fani Darsning maqsadi

Alkaloidli preparatlar. Ergotal (Ergotalum). Shoxkuya alkaloidlarining fosfatli tuzlari yigindisidir. Tabletkada 0,001 g dan, ampulalarda 1 ml dan 0,05% li eritmasi chikdrildi.Ginekologiya amaliyotida ishlatiladi.
Raunatin (Raunatinum Benth). Ilonsimon rauvolfiya (Rauwolfia serpentina) usimligining ildizidan olinib, alkaloidlar (rezerpin, serpentin, aymalin) yigindisidan iborat. Ajratma 10% li sirka kislota yordamida Karshi oqimda perkolyatorlar batareyasida olinib, ammiak yordamida alkaloidlar asos xoliga etkaziladi va chuktiriladi. Alkaloidlar xloroform, benzin yordamida tozalanib, quritiladi. Tabletka xolida 0,002 g dan chikariladi. Qon bosimini tushiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.
Flamin (Flaminum). Preparat flavonoiddar yigindisi (flavonol, flavon, flavonon)ni sakdab, buznoch (Helichrisum arenarium Moench. I) usimligi gulidan olinadi. Buznoch gulini maydalab, 4 ta perkolyatordan tashkil topgan batareyada 50% li spirt bilan ajratma olinadi. Ajratma vakuum kurilmada 1/4 hajm kolguncha bug‘’latiladi. Sovutgichda hosil bo‘lgan chukma filtrlanib, ajratib olinadi va suvda eritiladi. Flavonoiddar etilatsetat va spirt yordamida ajratib olinadi. Ajratma kuritilgan nazriy sulfat bilan suvsizlantiriladi va 70°S da bug‘latiladi, qoldiq vakuum ostida ajratuvchining hammasi uchib ketguncha bug‘latiladi. Chukma (flamin) vakuum kuritgich javonida quritiladi.
Flamin sarik amorf kukun bo‘lib, mazasi achchik. U sovuq suvda yomon eriydi, 55-56 ’S li suvda yaxshi eriydi. Flamin tabletka xodila 0,05 g dan chiqariladi.
Salkin, quruq, koronki joyda saqlanadi. Ut xaydovni vosita sifatida ishlatiladi.
Avnsan (Avisanum). Preparat tarkibida 8% xromonlar yigindisi, furokumarinlar va flavonlarni saqlayd i,
Avisan tishli kella usimligi mevasidan (Ammi visnaga I) olinadi. Kuritilgan tishli kella mevasini maydalab, 50% li spirt bilan ajratma olinadi. Vakuum ostida ajratma bug‘latiladi, kiyomsimon qoldiq vakuum kuritgich javonida 60-70°S da 0,8% qoldiq namlik kolguncha Quritiladi, keyin tegirmonda maydalanadi va elanadi. Odatda 12 kg xom ashyodan 1 kg tayyor maxsulot olinadi.
Avisan — sarik-kungir rangli kukun bo‘lib, o‘ziga xos hidga ega. Gigroskopik xossasi bor, kobiklangan tabletka shaklida 0,05 g dan chikariladi. Quruq, korongi joyda saqlanadi.
Spazmolitik vosita sifatida ishlatiladi.