amaliy mashg`ulot: Sintaksis haqida umumiy ma’lumot soat 1-ilova

4-ilova.
Mavzuga doir test savollari:
1. Quyidagi atamalarning qaysi biri sintaksisga tegishli? A) orttirma nisbat B) modal so‘z C) taqlid so‘z D) bosh so‘z
2. Sintaksis nimalarni o‘rganadi?, A) So‘zlarning bir-biriga bog‘lanishini B) gap va uning turlarini C) so‘z birikmasini D) A,B,C
3. So‘zlarning o‘zaro biriktirish qonun-qoidalari tilshunoslikning qaysi bo‘limida o‘rganiladi? A) morfologiyada B) leksikologiyada C) fonetikada D) sintaksisda
4. Gaplarning qurilish xususiyatlari tilshunoslikning qaysi bo‘limida o‘rganiladi? A) leksikologiyada B) fonetikada C) morfologiyada D) sintaksisda
5. Boshqaruvli bog‘lanishda qaysi kelishiklar so‘zlarni o‘zaro bog‘laydi? A) qaratqich, tushum va jo‘nalish B) tushum, jo‘nalish va o‘rin-payt C) jo‘nalish, tushum, o‘rin-payt va chiqish D) qaratqich, tushum, jo‘nalish, o‘rin-payt va chiqish
6. Bitishuv munosabatidagi birikmalarni aniqlang. A) ko‘klam quyoshi, bahor tongi B) maftunkor chehralar, tezda kelmoq C) o‘lkamiz chiroyi, ko‘l suvi D) xat yozdi, quduq qazdi, so‘z sehri
7. Kelishikli boshqaruv qatnashgan gapni aniqlang. A) Mol topguncha aql top. B) Ko‘ringan tog‘ning yirog‘i yo‘q. C) Xalqim uchun, Vatan uchun kurashdim. D) Ot birdan sapchidi.
8. So‘z birikmasini toping. A) tashrif buyurmoq B) ko‘ngli keng C) gullar ochildi D) so‘z birikmasi berilmagan.
9. So‘z birikmalarida ergash so‘z ravish yoki sifatlar bilan ifodalansa, ular bosh so‘zga asosan qanday yo‘l bilan birikadi? A) moslashuv yo‘li bilan B) bitishuv yo‘li bilan C) boshqaruv yo‘li bilan D) bitishuv yoki boshqaruv yo‘li bilan
10. Shoshmasdan bajarmoq, to‘g‘riga yurmoq kabi birikmalardagi so‘zlar o‘zaro qanday yo‘l bilan bog‘langan? A) moslashuv usuli bilan B) ko‘makchili boshqaruv usuli bilan C) bitishuv usuli bilan D) kelishikli boshqaruv usuli bilan
11. Qaysi qatorda so‘z birikmasi bor? A) O‘zbekiston Oliy Majlisi B) va’da bo‘yicha C) mehnatiga yarasha D) ota yurt
12. Bosh so‘z ravish bilan ifodalangan otli birikmani toping. A) hammadan kuchli B)farovon hayot C) haqiqatga yaqin D) ko‘p gapirmoq
13. Bosh so‘z sifatdosh bilan ifodalangan so‘z birikmasini toping. A) vazifani bajarib B) kelajakka umid C) chet elda o‘qigan D) o‘qigan bola
14. Qaysi qatorda so‘z birikmasi yo‘q? A) elga xizmat B) bir-biriga oqibatli C) sohil bo‘ylarini kezmoq D) ko‘ngli keng
15. Egri tayoqning butog‘i burunni yirtar. Ushbu maqolda so‘zlarning o‘zaro aloqasi qanday yo‘l bilan amalga oshgan? A) gapda so‘zlar teng va tobe bog‘langan B) boshqaruv va moslashuv yo‘li bilan C) faqat boshqaruv yo‘li bilan D) moslashuv, bitishuv va boshqaruv yo‘li bilan
16. Bosh so‘z ravishdosh bilan ifodalangan fe’lli birikmani toping. A) gulni sevmoq B) senda ko‘p C) hurmat bilan yondashgan D) idishlarni arta-arta
17. Quyidagilarning qaysi biri qaratqichli birikma? A) oltin soat B) yurtimiz yoshlari C) uzum edi D) peshin chog‘i
18. Boshqaruvli birikmani toping. A) yaqinda keldi B) chindan aytdi C) kecha keldi D) boshqaruvli birikma mavjud emas.
19. Bitishuv yo‘li bilan hosil bo‘lgan so‘z birikmasini aniqlang. A) bolalar haqida g‘amxo‘rlik B) maktab hovlisi C) qaytadan yozmoq D) gapirishga oson
20. Moslashuvli birikmalarda qo‘shimchalardan qaysilari faol qatnashadi? A) shaxs-son qo‘shimchasi B) egalik qo‘shimchasi C) kelishik qo‘shimchasi D) A, B
21. Sanjar bilan Sherzod bog‘ to’lon yurdilar. Ushbu gapdagi bog‘ to’lon yurdilar birikmasi o‘zaro qanday yo‘l bilan bog‘langan? A) ko‘makchili boshqaruv yo‘li bilan B) moslashuv yo‘li bilan C) kelishikli boshqaruv yo‘li bilan D) teng bog‘lanish yo‘li bilan
Mashg’ulotni yakunlash.O’qituvchi mashg’ulotning qanday darajada amalga oshirilganligini talabalarga ma’lum qiladi, ularni rag’batlantiradi va to’plagan ballarini izohlab eshittiradi. Keyingi mashg’ulotda qilinadigan ishlar (vazifalar) xususida o’z mulohazalarini bayon qiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. H.Jamolxonov. Hozirgi o`zbek adabiy tili. 2005, “Talqin” nashriyoti
2. M.Hamroyev, D.Muhamedova, D.Shodmonqulova, X. G‘ulo’lova, SH.Yo‘ldosheva. Ona tili. Toshkent, 2007-yil.
3. R.lkro’lova, D.Muhamedova, M.Hamrayev Ona tilidan mashqlar to‘plami (o'quv qo'Ilanma) TDPU, Toshkent, 2009-yil .