Amaliy mashg‘ulot Qadimgi Hinidiston Tabiiy sharoiti

---

Amaliy mashg‘ulot 
Qadimgi Hinidiston 
Tabiiy sharoiti 
Hindiston qirgʻoqlari kam parchalangan, past, qumli. Asosan, Hindiston yarim orol 
va Hindgangtekisligida joylashgan; Himolay va Qoraqurum togʻlarining bir qismini oʻz 
ichiga olali. Hindiston hududining 3/4 qismi tekislik va yassitogʻlik. Hindiston yarim 
orolning deyarli hammasini Dekan yassitogʻligi egallagan (sharqqa tomom 900 m dan 300 
m gacha pasayib boradi). Hindis-tom yarim orol shimolda allyuvial Hindgang tekisligi 
joylashgan. Yer sharidagi eng baland togʻ tizmasi – Himolay (Hindistonda balandligi 8126 
m, Nangaparbat togʻi) va Qoraqurum togʻlari Hindistonni shimoldan toʻsib turadi. 
Hindistonda foydali qazilmalardap toshkoʻmir, temir rudasi, titam, oltin, tabiiy gaz, 
marganets, xromit, boksit, olmos, qimmatbaho toshlar, mis, meft, slyuda, qoʻrgʻo-shin 
konlari bor. Iqlimi, asosan, tropik iqlim, shimolda tropik mus-sonli iqlim. Iyun – oktabrda 
issiq va nam, noyabr– fevralda quruq, salqin, mart – mayda juda issiq va quruq iqlim. Nam 
mavsumda yillik yogʻinning 70–90% yogʻadi. Yillik yogʻin Gʻarbiy Gat va Himolay 
togʻlarining shamolga roʻpara yom bagʻirlarida 5000– 6000 mm, Shillong platosida 
12000 mm (Yer yuzidagi eng seryogʻin joy), Hindgang tekisligida 100 mm, Hindiston 
yarim orolning markaziy qismida 300–500 mm. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi 
tekisliklarda 15° (shimolda), 27° (janubiy da), may oyiniki hamma joyda 28– 35°, ayrim 
vaqtlarda 48°. Togʻlarda oʻrtacha temperatura yanvarda – G, –8°, iyulda 18–23°. Asosiy 
daryolari: Gang, irmogʻi Jamna, Hind (gʻoqori oqimi), Braxma-putra (quyi oqimi), 
Narmada, Goda-vari, Krishna. Daryolari yozda sersuv (musson yomgʻirlari davrida 
toshadi), sugʻorishda keng foydalaniladi, ayrimlarida kema qatnaydi. Tuproqlari Hindiston 
hududining aksari qismida qizil, Dekan yassitogʻligida qora, Hindgang tekisligi va dengiz 
boʻyi pasttekisliklarida jigarrang tuproq. Himolay togʻlari yom bagʻrida togʻ-jigar rang, 
sariq, togʻ qoʻngʻir-oʻrmon. podzol, togʻ-oʻtloqi tuproqlar pastdan yuqoriga almashinib 
boradi. Oʻsimliklardan akatsiya, bambuk, kokos va xurmo palmasi keng tarqalgan. 
Mamlakatning 25% oʻrmon. Himolay togʻlarinish quyi yon bagʻirlarida terak, yuqorida 
tik, sandal, himolay kedri, qoraqaragay, oqqaragʻay oʻsadi. Gʻarbiy Gat togʻlari yon 
bagʻri, Gang va Braxmaputra del-talari, Sharqiy Himolay togʻ oldi doim yashil 
oʻrmonlardan iborat. Hindistonda oʻsimliklarming 21 ming turi tarqalgan. Unda Yer 
yuzida mavjud boʻlgan barcha oʻsimlikning yarmidan koʻpini uchratish mumkin. 
Hayionot dunyosi xilma-xil. Sut emizuvchi hayvonlarning 350 turi, qushlarning 1600 
dan ziyod turi bor. Hindiston hududida fil, maymun, karkidon, sher, qoplon, yoʻlbars, 
mangusg va boshqa hayvonlar yashaydi, ilomning deyarli barchaturi mavjud. Mamlakatda 
75 milliy bogʻ va 420 dam ortiq qoʻriqxona mavjud.