Amaliy mashg`ulot mavzusi: Sho‘r tuproqlarda introduksiya qilingan dorivor o`simliklar

Tukli erva (Pol-pola)-Erva sherstistaya (Aerva lanata (L.) Juss).

Tukli erva- Amarantaceae oilasiga mansub Janubiy Osiyo, Afrika, Hindiston va Seylonda tabiiy holda keng tarqalgan ikki yillik o‘t. O‘simlikKavkaz va Kavkazorti subtropik mintaqasida madaniy holda ekiladi [ http:// spcpa.ru/slr/preview/articles/917.html]. Respublikamiz sharo-itida tukli erva Q.X. Xo‘jaev, H.X.Xolmatov (1963,1965) va YU.Murdaxaev (1989) lar tomonidan introduksiya qilindi. Xozirgi vaqtda res-publikamizda faoliyat yuritayotgan, dorivor o‘simliklar bo‘yicha ixtisos-lashtirilgan xo‘jaliklarda madaniy holda etishtirilmoqda. SHo‘rtuproqlarda tukli erva ko‘chatdan introduksiya qilindi. Ko‘chatlarning ko‘karuvchanligi-52,1% va saqlanishi- 20,0% ni tashkil etdi. Vegetatsiya davomida ekilgan ko‘chatlar (10-12 sm) 30,6±4,03 sm gacha o‘sadi. Asosiy poyada o‘rtacha-127,6±9,33 ta barglarhosil bo‘ladi. Poyaning pastki qismidagi yog‘ochlanish3,4±0,24 sm ni tashkil etib, barg to‘kilishi kuzatilmaydi. Asosiy poyalarda may oyidayoq 9,6±1,29 ta 1-tartibli novdalar va ularda o‘rtacha 12,4±1,86 ta 2-tartibli novdalar hosil bo‘ladi. Ularning uzunligi o‘rtacha-13,6±1,01 sm va barglar soni-16,6±2,42 taga etadi (3- jadval).Vegetatsiya davomida har bir o‘simlikdagi barglar soni o‘rtacha 1000 ta danortadi. Iyunoyidan boshlab o‘simliklar generativ davrga kiradi va bir tup o‘simlikda o‘rtacha 142,0±5,37 ta g‘unchalar; 156,6±8,50 ta gullar; 125,2±6,11 ta shakllangan mevalar va 85,8±3,76 ta pishgan mevalar qayd etil-di. Q.X.Xo‘jaeva YU.M.Murdaxaevlarning ma’lumotlariga qaraganda,o‘simlikning asosiy poyalari sho‘rlanmagan tuproqlarda 45-50 sm ga o‘sgan va er ustki (o‘t-pux) qism hosildorligi 1,50 t/ga ni tashkil etgan. SHo‘r tuproqlarda esa, tukli ervaning er ustki qism (o‘t-pux) hosildorligi 1,20 t/gava urug‘ hosildorligi 0,015 t/ga ni tashkil etdi.


Nazorat savollari:

1. 
   Yuqoridagi o`simliklardan qaysilari unuvchanlik va saqlanuvchanlik yuqori?
   
2. 
   Quyidagi jadvalni to`ldiring!
   

№	Tur( oila)	Ekish turi	Unvchanlik ko`karuvchanlik	Saqlanish	Dorivorlik hususiyati
1
2
3
4