Amaliy mashg`ulot materiallari mavzu bo’yicha topshiriqlar

Monopoliyaning iqtisodiy asoslari
75 
4.
Firma NODIR tovarini ishlab chiqaradi. Yalpi daromad (tushum) TR, 
me’yoriy daromad MR, me’yoriy xarajatlar MC quyidagi bog‘liq ko‘rsatkichlarda 
ifodalangan 
TR

2600Q-7Q
2
MR

350-13Q 
MC

35-2Q 
Q- NODIR tovarini ishlab chiqarish hajmi. 
Shu tovarni qancha miqdorda ishlab chiqarish va qancha miqdorda sotish 
mumkin? Agar: 
a) firma monopoliya sharoitida faoliyat yuritsa; 
b) firma erkin raqobat sharoitida faoliyat yuritsa.
 5.
Hozirgi paytda «Katerpillar» firmasining dunyoda o‘zi ishlab chiqarayotgan 
mahsulotlar turi bo‘yicha ulushi 75 % ga teng. Firma «Katerpillar» traktorini 24 
ming dollarga baholaydi. Raqobatdosh firmaning xuddi shunday traktori 20 ming 
dollar turadi. Potensial xaridor dilerdan nima sababdan u traktor uchun 4 ming 
dollar ortiqcha to‘lashi kerakligini so‘raganda, u shunday javob beradi: 
- 20 ming dollar traktorning narxi, raqib firmaning xuddi shunday traktori narxi 
bilan teng. 3 ming dollar - traktorning yuqori darajada ishonchliligi uchun 
mukofotli ustama; 2 ming dollar – yuqori darajada servis xizmatlari uchun 
mukofotli ustama; 1 ming dollar – detallari va ehtiyot, butlovchi qismlariga 
nisbatan uzoqroq muddatga kafolat qiymati. Ana endi bundan kelib chiqib 
traktorning narxini hisoblang deydi. Xaridor hayron bo‘ladi, oxir oqibat traktorni 
sotib olishga qaror qiladi.
Xaridor nimaga hayron bo‘ladi va nima sababdan u qimmat bo‘lsa ham 
traktorni sotib oladi? 
6.
Agar iqtisodiy adabiyotlarni o‘qisak narxlar o‘sishi bilan sotishga borgan sari 
ko‘proq tovarlar chiqadi. Unda nima sababdan 1992 yilga kelib, narxlarni 
erkinlashtirilishi natijasida ularning ortishiga qaramay tovarlar ko‘payib ketmadi. 
Bunga sabab nima? 
Boshqa sharoitlar o‘zgarmagani holda narxning o‘sishi taklifning ortishiga 
olib kelishi, ya’ni taklif qonuni o‘sha paytda amal qilmaganmi? 
 7.
1985 yil jahon bozorida 1 tonna bug‘doy 185 dollar edi. AQSH 1 mln tonna 
bug‘doyni Misrga 155 dollardan sotib, Misr bozorlarini egalladi. Ilgari bu erda 
Evropa iqtisodiy uyushmasi EES hukmronlik qilar edi. AQSH bunday savdodan 
qancha zarar ko‘rdi? Bu qanday siyosat? U qanday maqsadda qo‘llaniladi? 

---