Amaliy mashg’ulot №8. Vlsi fpga uchun matlab yordamida sun'iy neyron tarmoqlarni loyihalash Ishning maqsadi

8.1.1. Kirish signallarini birlashtirish. 
Har bir neyronga bir nechta kirish signallari kelishi mumkinligi 
sababli, neyron tarmog’ini modellashtirishda, bu signallarning barchasini 
birlashtirish uchun ma'lum bir qoidani o'rnatish zarur. Va ko'pincha 
bog'lanish aloqalari og'irlik qiymatlarini (og'irligini) yig'ish qoidasi 
qo'llaniladi. Og'irligi nimani anglatadi? Keling, buni aniqlaylik ... 
Neyronlar tarmog'idagi har bir bog'lanishi uchta omil yordamida 
to'liq tavsiflanishi mumkin: 
• birinchisi - bu bog'lanish paydo qilgan element; 
• ikkinchisi - bog'lanish yo'naltirilgan element; 
• uchinchisi - bog'lanish og'irligi (ahamiyati). 
Albatta bizni bog'lanish omili qiziqtiradi. Bog'lanish og'irligi aloqa 
orqali uzatiladigan signalni kuchaytirilishini yoki susayishini aniqlaydi 
yaniy ahamiyatliligini angraydi. Agar oddiygina tushuntiradigan bo'lsak, 
unda qo’yidagi misolni ko'rib chiqaylik (8.2 -rasm): 
8.2 – rasm. Ikki neyron orasidagi bog'lanish (aloqa). 
1 -neyronning chiqish signali 4 ga teng. Neyronlar orasidagi 
bog'lanishning og'irligi 6 ga teng. Shunday qilib, 1 -neyrondan keladigan 
va 2-neyronga kirish signalini (net) aniqlash uchun bu signalning 
qiymatini uning og'irligiga ko'paytirish kerak va bu 2-neyron kirish 
signali 24 ga tengdir (net=4 * 6=24). 
Va agar kirish signallari ko'p bo'lsa, unda ularning barchasi yigilib 
umumlashtiriladi. Natijada, neyron kirishida ta’sir qilayotgan signalni biz 
quyidagi ifoda orqali aniqlaymiz: 
𝑛𝑒𝑡
𝑗
= ∑
𝑥
𝑖
∗ 𝑤
𝑗𝑖
𝑁
𝑖=1
(8.1) 

---

Ushbu formulada (8.1) 
𝑛𝑒𝑡
𝑗
bu j-neyron uchun barcha kirish 
signallarini birlashtirish natijasi (neyronning qo'shma kirish ta’siri). N - 
chiqish signallarini j signalining kirishiga uzatuvchi elementlar soni. 
Bunda 
𝑤𝑖𝑗
– i neyronni j neyron bilan bog'laydigan ulanishning og'irligi. 
Barcha og'irlikdagi kirishlarni yig'ib, biz tarmoq elementining 
birlashtirilgan kirishini hosil qilamiz. 
Ko'pincha neyronlar orasidagi bog'lanishlar tuzilishi og'irlik 
matritsasi deb ataladigan W matritsa ko'rinishida ifodalanadi. Bu 
matritsaning elementi, formulada bo'lgani kabi, i elementdan j 
elementgacha bo'lgan bog'lanishning og'irligini aniqlaydi. Og'irlik 
matritsalari qanday tuzilganligini tushunish uchun keling, oddiy neyron 
tarmoqni ko'rib chiqaylik (8.3 -rasm): 
8.3 -rasm. Oddiy neyron tarmog’iga misol. 
Bunday neyron tarmoqning og'irlik matritsasi quyidagicha bo'ladi: 
0 
1.2 
0 
−2.4 0 
−0.4 0 
0 
0 
0 
−5.6 3 
0 
0 
0 
4.7 
0 
−3.3 0 
0 
0 
2.4 
7.5 
2.5 
0 
Masalan, ikkinchi elementdan uchinchisigacha bog'liqlik bor, uning 
og'irligi 3 ga teng. Biz matritsaga qaraymiz, ikkinchi ustunga, uchinchi 
qatorga 3 -raqam turibdi demak hammasi to'g'ri keladi.